Đứt dây chằng chéo trước khi chơi thể thao: Khi nào cần phẫu thuật?

Đã qua thời đứt dây chằng chéo trước là bắt buộc phải mổ

Dây chằng chéo trước nằm bên trong khớp gối, kéo dài từ xương đùi xuống xương chày theo hướng chéo, có vai trò giữ ổn định khớp gối, kiểm soát chuyển động xoay của đầu gối và bảo vệ cấu trúc khớp gối.

Khi dây chằng bị đứt, người bệnh có thể gặp các triệu chứng: sưng đau đầu gối, cảm giác lỏng khớp, khó đứng vững khi xoay chuyển hoặc vận động mạnh. Trong thời gian dài, nếu không được điều trị đúng cách, tổn thương có thể dẫn đến thoái hóa khớp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống và khả năng vận động.

Tuy nhiên, hiện nay, không phải trường hợp đứt dây chằng chéo trước nào cũng phải mổ. Theo TS.BS Lê Quang Huy, Trưởng khoa Chấn thương chỉnh hình - Thần kinh sọ não, BVĐK Hồng Ngọc - Phúc Trường Minh, điều trị đứt dây chằng chéo trước cần phải cá thể hóa tùy theo tổn thương của từng người bệnh.

Chỉ định phẫu thuật được đặt ra cho các trường hợp khớp gối mất vững có triệu chứng (symptomatic knee instability), đặc biệt các bệnh nhân trẻ tuổi cần sử dụng khớp gối cường độ cao trong sinh hoạt hằng ngày và thể thao. Nội soi tái tạo dây chằng bằng gân tự thân là phương pháp thường được sử dụng vì nhiều ưu điểm vượt trội: ít xâm lấn, bảo tồn xương, hạn chế phản ứng thải ghép, phục hồi nhanh.

Tuy nhiên, đây không phải phẫu thuật cấp cứu, thông thường để đạt kết quả hoàn hảo sau mổ, bệnh nhân sẽ tập vật lý trị liệu từ 2 đến 4 tuần trước mổ để giảm sưng đau cấp tính sau chấn thương, phục hồi tầm vận động và tăng sức cơ. Khi cơ lực và tầm vận động được đảm bảo, người bệnh sẽ được phẫu thuật. Sau mổ, bệnh nhân cần tiếp tục tập phục hồi chức năng theo phác đồ chuyên sâu liên tục trong khoảng 3-6 tháng và quay lại thể thao an toàn sau 9-12 tháng.

Xu hướng điều trị bảo tồn hiện đại bằng tiêm PRP - Tái tạo cấu trúc dây chằng không phẫu thuật

Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu (PRP) là xu hướng điều trị cho các trường hợp đứt bán phần dây chằng chéo trước, không có hoặc có tổn thương sụn khớp khác và chưa có chỉ định phẫu thuật, được ứng dụng tại nhiều quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam. PRP được tách chiết từ chính máu của người bệnh, có chứa hàm lượng cao tiểu cầu cao gấp 2-10 lần huyết tương thông thường.

Khi được tiêm vào vùng tổn thương, PRP giúp kích thích quá trình lành mô, giảm viêm đau, phục hồi cấu trúc và độ đàn hồi của các sợi mô dây chằng một cách tự nhiên.

Ngoài ra, liệu pháp tiêm PRP có thể được áp dụng cho các bệnh nhân sau phẫu thuật tái tạo dây chằng chéo trước. Sau phẫu thuật 4-6 tuần, bệnh nhân có thể tiêm huyết tương giàu tiểu cầu hỗ trợ đẩy nhanh quá trình liền dây chằng, tái tạo, sửa chữa tổn thương, giúp nâng cao hiệu quả điều trị, bệnh nhân sớm lấy lại vận động.

Theo ThS.BS Trần Thị Kim Chuẩn, Khoa Cơ xương khớp, BVĐK Hồng Ngọc - Phúc Trường Minh, tiêm PRP là một xu hướng mới trong điều trị đứt dây chằng chéo trước bởi nhiều ưu điểm: an toàn do không can thiệp phẫu thuật, huyết tương giàu tiểu cầu được lấy từ chính máu của người bệnh nên giảm nguy cơ biến chứng, ít xâm lấn, bệnh nhân ít đau, phục hồi nhanh. Tuy nhiên, phương pháp này không áp dụng cho tất cả. Bệnh nhân cần tới bệnh viện để được thăm khám, đánh giá mức độ tổn thương, tuổi tác và nhu cầu vận động của người bệnh.

PRP chỉ là một phần trong phác đồ điều trị bảo tồn, không thể thay thế hoàn toàn phẫu thuật trong các trường hợp dây chằng đứt hoàn toàn, khớp mất vững nghiêm trọng. Đứt dây chằng chéo trước nếu không được điều trị đúng cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng lâu dài, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận động và chất lượng sống.

Việc lựa chọn điều trị bảo tồn hay phẫu thuật cần dựa trên mức độ tổn thương, độ vững khớp, nhu cầu vận động và mong muốn của người bệnh. Quan trọng nhất, người bệnh nên thăm khám sớm tại các cơ sở y tế chuyên khoa để được bác sĩ đánh giá chính xác, tránh trì hoãn khiến tổn thương lan rộng, ảnh hưởng đến sụn khớp và gân cơ quanh gối.