Đề nghị bảo hiểm y tế thanh toán sàng lọc phát hiện sớm ung thư

Tại hội thảo tiếp cận điều trị ung thư hiệu quả và đáp ứng khả năng chi trả, PGS.TS Trần Văn Thuấn, Phó Giám đốc Bệnh viện K Trung ương đã đề xuất như vậy. Theo ông, việc quỹ BHYT chưa đồng thuận chi trả cho khám sàng lọc để phát hiện sớm ung thư là một khó khăn, bởi thực tế chi phí dành cho sàng lọc phát hiện sớm thấp hơn rất nhiều chi phí BHYT phải chi trả cho các bệnh nhân ung thư. Hơn thế nữa, việc phát hiện sớm không chỉ giảm chi phí điều trị mà còn đem lại cơ hội chữa khỏi cho bệnh nhân, giảm tỉ lệ mắc bệnh ung thư.

TS Thuấn dẫn chứng về dự án sàng lọc sớm ung thư được tiến hành ở 9 tỉnh, thành phố là Hà Nội, Hải Phòng, Thái Nguyên, Thanh Hóa, Huế, Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Kiên Giang đã khám, sàng lọc ung thư vú, cổ tử cung, đại trực tràng, ung thư khoang miệng cho 532.000 người.

Trong đó khám sàng lọc tuyến vú bất thường là trên 20%. Tỷ lệ phát hiện ung thư vú là 63,7/100.000 phụ nữ (trong khi tỉ lệ ghi nhận ung thư cho kết quả là 21 - 40/100.000 dân).

Tỷ lệ phát hiện ung thư cổ tử cung qua khám sàng lọc là 22,6/100.000 phụ nữ, trong khi tỉ lệ ghi nhận ung thư là 5 - 16/100.000 dân.

Tương tự, tỷ lệ phát hiện ung thư đại trực tràng qua khám sàng lọc là 45/100.000 dân (trong khi tỉ lệ ghi nhận ung thư là 12 - 22/100.000 dân). Tỷ lệ phát hiện các tổn thương bất thường ở khoang miệng (chủ yếu là viêm nhiễm) chiếm 10 - 13% và tỷ lệ phát hiện ung thư khoang miệng qua khám sàng lọc là 15/100.000 dân (trong khi đó tỉ lệ ghi nhận ung thư là 5 - 9/100.000 dân.

Theo TS Thuấn, những bệnh nhân được phát hiện sớm qua sàng lọc cơ hội điều trị khỏi nhiều hơn, chi phí ít tốn kém hơn. Còn thực tế tại các cơ sở y tế, tỉ lệ mắc bệnh ung thư đang gia tăng nhanh chóng nhưng phát hiện lại rất muộn. Đến hơn 70% người bệnh ung thư đến viện khi đã qua giai đoạn 3, khả năng điều trị khỏi rất hiếm, thường chỉ kéo dài sự sống. Trong khi đó, phát hiện sớm giai đoạn 1, 2 người bệnh hoàn toàn có thể chữa khỏi, kéo dài thời gian sống hàng 5, 10 năm.

TS Thuấn ví dụ một số loại ung thư đến viện rất muộn chiếm tỉ lệ cao, như ung thư gan chiếm tới 87,8%, ung thư dạ dày 86,9%, phế quản phổi 84,3%, vòm họng 80%, thực quản 71%, tuyến giáp gần 70%.

TS Phạm Cẩm Phương, Phó Giám đốc trung tâm y học hạt nhân ung bướu (BV Bạch Mai), cho biết, chi phí điều trị ung thư luôn là một gánh nặng với người bệnh. Trong khi đó, ung thư được phát hiện càng sớm điều trị càng hiệu quả, chi phí càng thấp.

TS Phương cho biết, kết quả nghiên cứu tại 3 cơ sở điều trị ung thư lớn nhất cả nước là: Trung tâm Y học hạt nhân và ung bướu (Bệnh viện Bạch Mai), Bệnh viện K, Bệnh viện Ung bướu TP HCM, cho thấy, rào cản lớn nhất đối với bệnh nhân ung thư là chi phí điều trị tốn kém.

“Chi phí cho lần nhập viện đầu tiên vào khoảng 7 triệu đến 35 triệu đồng. Dù đa phần bệnh nhân ung thư được quỹ BHYT chi trả rất lớn, nhưng sau 12 tháng điều trị gần 67% bệnh nhân phải đi vay tiền chữa bệnh, 22% bệnh nhân phải bán tài sản, 33% người bệnh không thể mua thuốc, 15% bệnh nhân không thể thanh toán tiền ăn uống, 21% bệnh nhân không có tiền trả cho chi phí đi lại khám bệnh...”, TS Phương cho biết.

Trong nghiên cứu này, sau 1 năm điều trị 24% bệnh nhân tử vong. Ngoài ra chi phí điều trị thuốc mới cho một bệnh nhân ung thư phổi, gan, đại tràng, máu từ 500 triệu đến 1,2 tỉ đồng/năm. Do bệnh nhân đến muộn nên chi phí điều trị rất tốn kém.

Thống kê tại Việt Nam năm 2012 cho thấy tổng gánh nặng kinh tế của 6 bệnh ung thư là 25.789 tỷ, chiếm 0,22% GDP năm này. Cụ thể, ung thư vú “ngốn” hết hơn 9000 tỷ, ung thư đại trực tràng tiêu tốn 8573 tỷ, ung thư dạ dày là 5667 tỷ. Tiếp đến là các loại ung thư gan, ung thư cổ tử cung, ưng thư khoang miệng… với tổng chi phí cho 6 căn bệnh này lên đến 25.789 tỷ đồng. Chi phí này sẽ giảm đi nếu bệnh nhân được sàng lọc, phát hiện và điều trị sớm.

Hồng Hải