Cụ bà 99 tuổi mất 3 lít máu vì vỡ túi phình động mạch

Đó là trường hợp của cụ N.T.C. (99 tuổi) vừa được tiếp nhận, can thiệp tại Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á huyện Củ Chi, TPHCM. Cụ được gia đình chuyển đến cấp cứu trong tình trạng sốc mất máu nặng. Sau chẩn đoán vỡ túi phình động mạch chủ bụng, cụ bà được đưa vào phòng mổ cấp cứu.

Trong phòng mổ, bệnh nhân rơi vào nguy kịch, bác sĩ phải vừa hồi sức vừa mổ, chỉ sau 3 phút vào được ổ bụng. Qua thám sát, bác sĩ phát hiện khối phình động mạch chủ bụng đoạn dưới các động mạch thận, đường kính khoảng 9cm, bị vỡ một đoạn dài khoảng 3cm. Khối phình vỡ vào sau phúc mạc, tạo thành khối máu tụ khổng lồ chiếm hơn 1/2 bụng bên trái, bóc tách toàn bộ phía sau đại tràng xuống, hố thận trái, cơ thắt lưng chậu trái. Khối phình lan rộng đến các động mạch chậu hai bên.

Các phẫu thuật viên đã cặp được động mạch chủ phía trên túi phình bị vỡ để cầm máu cắt bỏ khối phình động mạch chủ chậu, tái lập lưu thông động mạch chủ chậu, sau đó ghép mạch máu nhân tạo nối giữa động mạch chủ - chậu trái và chủ - đùi bên phải. Bệnh nhân đã mất khoảng 3 lít máu.

Sau cuộc mổ, huyết động tạm ổn, các rối loạn đông chảy máu và toan kiềm được điều chỉnh tốt, bệnh nhân tỉnh táo. Tuy nhiên, tình trạng suy thận cấp (do sốc mất máu làm thận thiếu máu) vẫn chưa hồi phục và bệnh nhân còn cần được lọc máu định kỳ. Hiện tại, bệnh nhân tỉnh táo, đã có nhu động ruột, bắt đầu cho ăn đường miệng và đã ra được phòng hồi sức tích cực.

Động mạch chủ là động mạch lớn nhất trong cơ thể, dẫn máu có chứa nhiều oxy được bơm ra từ tim hoặc đưa máu đi xa khỏi tim. Động mạch chủ chạy xuyên qua ngực thì được gọi là động mạch chủ ngực, đoạn qua vùng bụng được gọi là động mạch chủ bụng. Động mạch chủ bụng cung cấp máu cho phần dưới của cơ thể. Trong bụng, ngay phía dưới rốn, động mạch chủ chia thành hai nhánh, được gọi là những nhánh động mạch chậu, mang máu đến 2 chi dưới.

Động mạch chủ bình thường có đường kính khoảng 2cm. Phình động mạch chủ bụng là tình trạng một vùng bị yếu của động mạch chủ bụng giãn nở hoặc phình lớn. Áp lực của máu chảy qua động mạch khiến cho phần bị yếu của ngày càng phình to, có những trường hợp vị trí phình lớn như quả bóng. Trường hợp vỡ túi phình động mạch chủ bụng bệnh nhân sẽ bị mất máu cấp, sốc mất máu, nguy cơ tử vong khó tránh khỏi.

Các nghiên cứu chỉ ra, có nhiều nguyên nhân dẫn tới phình động mạch chủ như: động mạch chủ bị viêm, khiến thành động mạch chủ bị yếu hoặc vỡ. Tình trạng viêm có thể gắn liền với chứng xơ vữa động mạch (hay còn gọi là xơ cứng mạch) hoặc những yếu tố nguy cơ góp phần gây ra xơ vữa động mạch như bệnh nhân bị huyết áp cao và người nghiện thuốc lá. Ở người càng lớn tuổi thì nguy cơ bị phình động mạch chủ bụng càng cao, bệnh thường gặp ở nam hơn nữ.

Theo y văn, phình động mạch chủ bụng vỡ chỉ có khoảng 20% các trường hợp đến được bệnh viện, trong số đó chỉ có khoảng gần phân nửa các trường hợp vào đến được phòng mổ. Cứ chậm 1 phút thì cơ hội sống giảm đi 2%. Trong số bệnh nhân phẫu thuật được, thì tỷ lệ biến chứng và tử vong bệnh viện rất cao, gồm: suy thận, nhồi máu cơ tim, hoại tử đại tràng, viêm phổi, tổn thương não. Đặc biệt, đối với bệnh nhân già trên 80 tuổi, nguy cơ kể trên cao hơn khoảng 2 lần so với nhóm bệnh nhân trẻ.

Vân Sơn