Chiếc mặt nạ xạ trị trong trận chiến với ung thư của cô bé 11 tuổi
(Dân trí) - Bé gái 11 tuổi được chẩn đoán mắc Lơ-xê-mi cấp khi còn chưa học xong tiểu học. Sau gần một năm chiến đấu với bệnh tật, em tiếp tục bước vào giai đoạn xạ trị.
Chiếc mặt nạ xạ trị trong trận chiến với ung thư của cô bé 11 tuổi (Video: Linh Chi).
Trên hàng ghế chờ ở Đơn vị Xạ trị, Trung tâm Ung bướu, Bệnh viện 19/8 (Bộ Công an), bà Nguyễn Thị Thái (70 tuổi, sống ở Nghệ An) ghì chặt tay cháu nội mình, bé T.T.B.H. (11 tuổi). Hôm nay sẽ là buổi xạ trị đầu tiên của cô bé chưa học xong cấp một.
Ngày 16/5/2024, H. bất ngờ được chẩn đoán mắc Lơ-xê-mi cấp. Đây là một bệnh ung thư máu nguy hiểm, đặc trưng bởi hiện tượng tăng sinh không kiểm soát của các tế bào ác tính dòng bạch cầu, đồng thời gây rối loạn quá trình biệt hóa của dòng tế bào tổn thương.
Hậu quả là các tế bào này lấn át các dòng tế bào bình thường trong tủy, xâm lấn các cơ quan khác và lan tràn ra máu ngoại vi.
"Trước khi phát hiện bệnh, tôi thấy cháu gái xuất hiện nhiều vết bầm tím dưới da, thi thoảng lại đau bụng, chảy máu cam", bà Thái nhớ lại.
Ngày 17/5/2024, bé H. nhập Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương. Trải qua gần một năm chiến đấu với bệnh tật, cô bé nom trưởng thành hơn những bạn đồng trang lứa.
Điều may mắn là bé H. đáp ứng hóa trị. Sau khi được chẩn đoán ung thư thoái lui, cô bé được chỉ định thực hiện xạ trị dự phòng.
"Mời bệnh nhân tiếp theo...", nghe bác sĩ gọi tên, hai bà cháu dắt tay nhau vào bên trong phòng xạ trị.
Cô bé nhanh chóng lấy chiếc mặt nạ xạ trị của riêng mình, được đặt ở ô ngoài cùng hàng thứ hai của chiếc kệ đang chứa hàng chục chiếc mặt nạ xạ trị khác.
Theo BSCKII Nguyễn Minh Dũng, Đội trưởng Đội Xạ trị, mặt nạ xạ trị là một thiết bị quan trọng giúp cố định tư thế bệnh nhân, đảm bảo tia xạ nhắm chính xác vào khối u trong quá trình xạ trị.
Sau khi nằm ngay ngắn trên bàn xạ trị, kỹ thuật viên úp mặt nạ xạ trị phủ kín phần đầu cổ của H. Mặt nạ được tạo hình riêng theo cơ thể, có lỗ thở lớn ở phần mũi để đảm bảo cô bé không bị khó chịu khi sử dụng.
Để giúp bệnh nhi cảm thấy thoải mái nhất trong quá trình xạ trị, các y bác sĩ tại trung tâm đã sáng chế ra các loại gối làm bằng xốp để kê phần đầu cổ. Nguyên nhân là bởi trong nhiều trường hợp, bệnh nhi quá bé không vừa với kích cỡ gối tiêu chuẩn.
Trong số 50-60 bệnh nhân đang xạ trị mỗi ngày tại Đơn vị Xạ trị, có đến một nửa sử dụng loại mặt nạ xạ trị này.
"Có nhiều loại mặt nạ xạ trị. Hiện tại, chúng tôi áp dụng mặt nạ xạ trị cho những bệnh nhân ung thư vùng đầu cổ, thực quản. Chúng tôi đang dùng hai loại là mặt nạ 3 điểm và 5 điểm", BS Dũng chia sẻ.
Gần trưa, kỹ thuật viên bắt đầu thực hiện đúc khuôn mặt nạ cho các bệnh nhân mới.
Tấm phôi mặt nạ làm bằng nhựa nhiệt dẻo được làm nóng bằng nước ấm 65-70 độ C. Dưới tác dụng của nước ấm, tấm phôi sẽ giãn nở và mềm ra.
Sau khoảng 3 phút, kỹ thuật viên Nguyễn Duy Thắng dùng kẹp để lấy phôi đã được kiểm tra đạt yêu cầu ra. Theo KTV Thắng, mặt nạ phải đảm bảo đủ độ giãn nở và không được nóng quá để tránh gây bỏng cho bệnh nhân.
Trên giường xạ trị, một người đàn ông trung tuổi đã được điều chỉnh tư thế chuẩn bị sẵn sàng cho việc tạo hình.
Tấm phôi, lúc này đã rất mềm dưới tác dụng của nhiệt, được úp vào phần đầu bệnh nhân với sự phối hợp của hai kỹ thuật viên.
KTV Thắng dùng tay giữ phần lỗ thở ở mũi của mặt nạ, dần tạo hình phù hợp với đặc điểm khuôn mặt của bệnh nhân, trong khi một đồng nghiệp cố định các mép của phôi.
Tấm phôi ôm sát khuôn mặt bệnh nhân theo thao tác của các kỹ thuật viên, dần thành hình mặt nạ xạ trị. Sau khoảng một phút, nhiệt độ hạ xuống, phôi sẽ được cố định theo hình dạng mới.
Chiếc mặt nạ này sẽ được bệnh nhân sử dụng xuyên suốt toàn bộ quá trình xạ trị.
Kỹ thuật viên sẽ đánh dấu các tâm chì theo định vị của hệ thống tia laser để bệnh nhân chuyển sang chụp CT.
Thông qua chụp CT, các bác sĩ sẽ xác định kích thước khối u, từ đó điều chỉnh vị trí xạ tối ưu cho bệnh nhân.
"Hình ảnh trên máy CT sẽ được chuyển sang phần mềm chuyên dụng để các bác sĩ tiến hành vẽ diện cần xạ trị. Trên cơ sở đó, kỹ sư xạ trị sẽ lập kế hoạch xạ trị. Sau đó, kế hoạch xạ trị sẽ được đánh giá lại, nếu đạt yêu cầu sẽ chuyển sang xạ trị cho bệnh nhân. Thông thường, toàn bộ quá trình sẽ kéo dài 1-2 ngày", BS Dũng phân tích.
Chỉ định điều trị của bệnh nhân phụ thuộc vào bệnh lý và mục đích điều trị là triệt căn hay điều trị triệu chứng. Thông thường, điều trị triệt căn sẽ cần 25-35 buổi, trong khi điều trị triệu chứng cần 5-10 buổi.
Cũng theo chuyên gia này, tại đơn vị hiện đang sử dụng máy xạ trị gia tốc thế hệ mới, giúp liều xạ tập trung vào khối u, hạn chế tác dụng phụ không mong muốn cho bệnh nhân cũng như tối ưu hóa hiệu quả điều trị.
Với trường hợp của bé H., quá trình xạ trị tại hai điểm kéo dài dưới 10 phút.
Cô bé tươi cười bước ra khỏi phòng xạ trị, chia sẻ rằng cảm giác "nhẹ nhàng" hơn rất nhiều so với những mũi truyền hóa chất mà em đã trải qua.
"Con thấy như được mặc bộ giáp siêu nhân, không còn sợ nữa", H. nhoẻn miệng. Bà Thái vẫn chăm chú nhìn cháu gái, lo cô bé sẽ mệt.
Trước mắt, hai bà cháu sẽ còn 9 buổi xạ trị nữa. Sau đó, H. sẽ được quay lại với cuộc sống thường ngày, với trường lớp, bè bạn - điều mà em đã mơ ước suốt một năm nay.
