Cảnh giác với loạn thần sau sinh

Sau khi sinh con, chị H.Y ở Trung Hoà, Cầu Giấy, Hà Nội bỗng buồn chán, không thiết chăm sóc con và chỉ... muốn chết. Chị mang mặc cảm có tội với gia đình nhà chồng vì đứa trước đã là con gái, đứa sau sinh ra vẫn là gái. Trong đầu chị xuất hiện những hoang tưởng. Chị mua thuốc Seduxen uống nhưng được cứu sống. Sau đó, chị lại mua thuốc trừ sâu về để ở gầm giường. May sao, gia đình phát hiện ra chai thuốc và đưa chị đến bệnh viện tâm thần. Tại đây, chị được xác định bị loạn thần sau sinh.

Bệnh nội sinh

Số bệnh nhân bị loạn thần sau sinh được điều trị tại bệnh viện không nhiều. Tại bệnh viện tâm thần ban ngày Mai Hương, số bệnh nhân mỗi năm chỉ vài ba trường hợp. Tại viện Sức khoẻ tâm thần, bệnh viện Bạch Mai, TS Nguyễn Kim Việt, trưởng phòng tổng hợp cho biết số bệnh nhân mắc bệnh này đến điều trị chỉ 5 - 6 trường hợp/năm. Nhưng khi đã đến đây thường bệnh nặng, phải nằm viện.

Nhiều phụ nữ thừa nhận mình có vấn đề tâm lý sau sinh nhưng không đi khám vì không nghĩ đó là bệnh. Chồng và người nhà nói chung thấy phụ nữ sau khi sinh con bỗng hay cáu gắt lại nghĩ “thay máu, con nhỏ nên trái tính”. Chỉ đến khi người phụ nữ đó có những hành động “quá quắt” như ném con không thương tiếc, hay tự tử thì gia đình mới nghĩ có vấn đề bệnh lý và đưa đến viện.

TS Ngô Thanh Hồi, Giám đốc bệnh viện tâm thần ban ngày Mai Hương cho biết đã có vài hội nghị khoa học bàn về hạn chế chứng bệnh loạn thần sau sinh, nhưng chưa có điều tra xã hội học nào để biết con số thực sự mắc bệnh.

Theo BS Bế Thị Hiển, Trưởng khoa lâm sàng, bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai Hương, tất cả những trường hợp loạn thần sau sinh đều có biểu hiện: sau khi sinh bỗng buồn chán, hay mất ngủ, dễ bức xúc, cáu gắt với người thân, đặc biệt là chồng và mẹ chồng, không yêu con, không chăm sóc con, một số người bị hoang tưởng và muốn chết. Đây là bệnh nội sinh, được xác định có liên quan đến stress, nhưng là bệnh từ trong máu do thay đổi nội tiết tố chứ không phải bệnh tâm lý thông thường. Có những trường hợp quá kỳ vọng vào đứa con, khi sinh ra bị thất vọng mà sinh bệnh. Nhưng nhiều trường hợp đẻ con đúng ý, kinh tế gia đình tốt, được chiều chuộng... mà vẫn loạn thần.

Hiện nay, chưa có thống kê xác định, nhưng qua thực tế quan sát, phụ nữ thành phố có điều kiện kinh tế đầy đủ dễ mắc bệnh này hơn phụ nữ nông thôn. Tuy nhiên, khi phụ nữ nông thôn mắc bệnh thì thường rất nặng.

Người được chiều chuộng dễ bị loạn thần

TS Hồi cho biết trường hợp bệnh nhân H.Y, việc sinh đứa con sau là gái chỉ là cái “cớ” phát bệnh. Kể cả đứa con sau là trai thì những chuyện khác xảy ra trong cuộc sống như: chồng to tiếng, mẹ chồng phàn nàn cách nuôi con... cũng dễ dẫn đến stress và loạn thần bởi bệnh do vấn đề sinh học, có rối loạn trong não. Nhiều bệnh nhân không có sang chấn tâm lý, tức là mọi chuyện đều bình thường, vẫn mắc bệnh. Người bị loạn thần sau sinh thường có thần kinh yếu, hay được chiều chuộng, ít va vấp trong cuộc sống.

Trong vòng ba tuần đầu sau khi sinh, sản phụ dễ bị loạn thần. Các trường hợp mắc bệnh đều phải dùng thuốc chuyên khoa. Nếu không điều trị, bệnh nhân có thể gặp nguy hiểm cho mình và cho đứa con do không ý thức được sự nguy hiểm. Phụ nữ bị loạn thần không nguyên cớ sau khi sinh đứa con đầu lòng rất dễ tái phát khi sinh đứa con thứ hai. Tỷ lệ tái phát này là 70 - 80%.

Các chuyên gia khuyến cáo, khi phụ nữ sau sinh có những thay đổi khác lạ như: hay cáu gắt, rối loạn giấc ngủ, đòi hỏi chồng và gia đình điều này điều nọ, khi được đáp ứng rồi mà vẫn cáu gắt, không vừa ý... mà kéo dài thành hệ thống thì cần nghĩ đến khả năng mắc bệnh.

Ngoài ra, cần lưu ý các triệu chứng: giảm trí nhớ, hay mê sảng, rối loạn cảm xúc. Các trường hợp nghi ngờ cần được đưa đi khám trước hết ở chuyên khoa sản để các bác sĩ kiểm tra xem có bị sót nhau, tắc mạch ối, xuất huyết não, nhiễm trùng hậu sản… bởi những vấn đề sản khoa có thể gây mê sảng và trục trặc về tâm lý. Nếu không có vấn đề sản khoa, hoặc đã được giải quyết mà tinh thần vẫn bất thường, cần đến bác sĩ tâm lý để điều trị.

Theo Lâm Nhi

Sài Gòn tiếp thị