Các bệnh lành tính của vú

U sợi tuyến

Thiếu nữ ở tuổi đôi mươi, nắn ngực thấy có vài cục tròn, láng, cỡ hạt lạc, hạt nhãn, hạt mít, đụng tới thì “chạy” chỗ khác, đó là loại u lành sợi - tuyến. Chẳng có gì đáng lo ngại, ngay cả khi thấy “nó” hơi đau hoặc hơi lớn lên khi tới chu kỳ kinh nguyệt. Bác sĩ chuyên khoa chỉ cần chích thuốc tê, mổ lấy trọn u, nếu vài tháng hoặc vài năm sau có một cục khác mọc ở chỗ khác trong vú hoặc vú kia thì đừng tưởng là “ung thư tái phát” mà phần lớn là u sợi - tuyến lành.

Cũng nên nhắc là phải biết khám ngực cho đúng cách. Nhiều thiếu nữ bóp tuyến vú giữa hai ngón tay nên cứ ngỡ là mình bị u. Thật ra ở tuổi này, tuyến sữa rất phát triển, khiến cho cảm giác có cục u, nhất là lúc sắp có kinh, ngực căng lên thấy có nhiều cục lộm cộm. Đây chẳng phải một bệnh, cũng chẳng phải tổn thương. Có người gọi là bướu sợi hay u xơ. Bướu sợi tuyến vẫn gặp ở phụ nữ đến tuổi 40.

U sợi tuyến khổng lồ

Cũng thường thấy ở thiếu nữ tuổi 18, đôi mươi, có khi một bên vú to lên rất nhanh trong vài tháng, sờ thấy có một cục lớn bằng trái cam. Đó vẫn là u lành, gọi là u sợi tuyến khổng lồ. Chỉ cần mổ lấy trọn u là hết bệnh.

U diệp thể

Là loại bệnh thường thấy ở tuổi 15-16 đến khoảng 30 tuổi. Trong vú có một “hạt mít” hoặc “trứng cút” giống như u sợi tuyến, để lâu một hai năm chẳng sao, nhưng rồi... bỗng lớn nhanh vùn vụt. Da vú căng mỏng, có nhiều lằn xanh vắt qua vắt lại ở da vú, cả vú to như trái cam sành. Thật ra đây là một loại u lành, được gọi là u diệp thể lành tính. Nhưng phải giải phẫu bệnh mới chắc vì còn có loại u diệp thể ác tính (ung thư).

Nên đi khám bác sĩ chuyên khoa, thầy thuốc có kinh nghiệm để mổ lấy trọn khối u, bảo tồn bầu sữa cho bà mẹ hoặc bà mẹ tương lai.

Xáo trộn nội tiết ở bé gái

Các bé gái khoảng 10-12 tuổi thường có một bên ngực hơi u lên, và ở vùng giữa vú hơi đau. Các bà mẹ rất lo, tự hỏi “nếu dậy thì sớm thì phải lớn cả hai bên ngực chứ?!”. Trường hợp này không có gì phải lo, nên đến bác sĩ để khám và theo dõi, thường mọi việc sẽ đâu vào đấy, chỉ cần ít thuốc chống đau là có thể an tâm. Không nên nghe lời “xúi giục” mà chích thuốc kích tố nam, cũng đừng để người ta mổ lấy đi “cục u” nhỏ ở núm vú.

Nang vú (bọc dịch)

Thường “xuất hiện” ở độ tuổi trung niên (khoảng tuổi 40-50). Các nang hoặc bọc (chứa chất dịch lỏng) được dân gian gọi là “cục hạch”. Phần lớn người bệnh tự phát hiện thấy khi nằm sấp đè lên ngực hay chà xát trong lúc tắm, vì những lúc đó nang vú căng lên. Nhưng có khi các nang này lại không đau và cũng không thể thấy được.

Nang chỉ là một hốc chứa đầy chất dịch. Hốc này xuất hiện do một đoạn của ống dẫn sữa nở ra. Số lượng nang này nhiều hay ít tùy người và tùy lúc, kích thước lớn nhỏ không đều, đường kính từ vài mm đến vài cm, hoặc to hơn và chỉ có các nang tụ đầy dịch, to đến một mức nào đó hoặc nằm sát dưới da thì mới sờ thấy. Nhưng cũng có trường hợp nang rất to, có khi bằng trái quýt, chứa dịch. Các nang này thường chỉ gặp ở phụ nữ trên 40 tuổi, nhưng sau khi mãn kinh có thể tự nhiên lặn mất.

Khi nghi là nang vú, nên đi khám bác sĩ chuyên khoa. Đừng chờ đến lúc mãn kinh cho nang xẹp. Bác sĩ sẽ dùng kim chọc rút dịch trong nang. Khi rút dịch, nang sẽ xẹp đi và hiếm khi tái phát lại. Sau đó có thể có một hoặc nhiều nang mọc ở chỗ khác trong vú hoặc ở bên kia vú, nhưng đó chỉ là sự xuất hiện liên tục của tình trạng đa nang vú lành tính, cho đến khi lành kinh.

Vú đau

Có khi cả hai vú khám thấy có những mô sữa dày lên (không có cục u rõ) được gọi là di sản tuyến vú, không phải bệnh ác tính. Đây là tình huống “làm khó” người bệnh rất nhiều và cả thầy thuốc. Sau khi đã khám rất kỹ, được giải thích rất rõ nhưng phần đông người bệnh vẫn nghĩ là bác sĩ giấu sự thật. Nên nhớ rằng, khi bị đau như vậy và sờ thấy một vùng mô sữa dày lên thì đừng nên lo lắng thái quá, cho dù chứng đau này khá dai dẳng, phải tin tưởng và nghe lời giải thích, điều trị của thầy thuốc.

Núm vú hoặc cả quầng vú bị ngứa, lở và tươm nước

Thường do dị ứng áo lót. Ở nhà, nên bỏ áo lót, tắm rửa sạch sẽ. Nếu cần thì nhờ bác sĩ tư vấn cho vài lời khuyên thích hợp.

Áp xe vú và lao vú

Thường gặp ở các bà mẹ trẻ sinh con và cho con bú lần đầu, khoảng hai, ba tuần lễ sau khi sinh. Triệu chứng nhiễm trùng rất rõ: Người nóng sốt, vú căng to, da vú đỏ lên rất đau nhức. Không cho con bú cũng có thể bị áp xe, thường ở vị trí quanh quầng vú. Bệnh lao vú tuy hiếm nhưng cần được định bệnh chính xác thì điều trị có hiệu quả.

Chảy nước, chảy máu ở đầu núm vú

Thường gặp ở thiếu nữ tuổi đôi mươi cho đến ngoài 40. Có các nguyên nhân sau đây: Dẫn ống sữa, viêm ống sữa, u lành trong ống sữa, và ung thư trong ống sữa. Nghe nói có thể do ung thư thì ai cũng rất sợ, nhất là khi có ứa dịch núm vú, nhưng phân tích kỹ thì bệnh không đáng ngại lắm.

Chỉ khi nào ứ dịch từ một lỗ núm vú, kéo dài khá lâu và người bệnh lại quá ám ảnh thì bác sĩ chuyên khoa mới quyết định mổ lấy trọn một ống sữa (chứ không phải cắt “ngực”). Đừng đòi mổ khi không cần thiết, vì kỹ thuật mổ rất tinh vi, đòi hỏi bác sĩ có trình độ.

Bọc sữa

Đang thời kỳ cho con bú, nhiều bà mẹ rất băn khoăn khi sờ ngực thấy có một khối tròn, mềm như trái nho hoặc lớn hơn, bóp thì nhão nhão. Có khi mới thấy vài ngày, có khi chỉ một vài tháng, không thấy đau gì cả và có thể lớn thêm sau những cơn căng sữa. Đó là một bọc sữa: sữa ứ lại do một ống sữa bị tắc.

Nếu cẩn thận thì nhờ đến siêu âm hoặc dùng kim (loại khá lớn) chọc vào khối u rút ra được chất sữa hơi sệt như kem. Ban đầu bà mẹ kiên trì nặn sữa cũng làm xẹp được bọc sữa. Nhưng thường thì bọc này không xẹp hoàn toàn. Không nên mổ rạch bọc sữa như mổ áp xe, vì hoặc là sẽ phình lại như cũ nếu chỉ rạch nhẹ, hoặc là sữa trong vú sẽ chảy ào ạt khó lành vết thương, thậm chí bị nhiễm trùng nếu vết mổ rộng.

Núm vú bị co kéo hay còn gọi là núm vú bị “lúm”

Chứng này có thể xuất hiện ở bất cứ tuổi nào, và khá thường gặp, khoảng 10 phụ nữ thì có 1 người bị. Tuy nhiên, đôi khi chứng này báo hiệu một ung thư bắt đầu. Nên đi khám bác sĩ khi thấy núm vú bất thường so với trước đó.

Có cô hoặc bà lại có thêm núm vú hoặc vú nhỏ, có thể đó là núm vú thứ 3, người ta gọi là vú phụ. Có người có cả đôi vú phụ. Các vú “lạc chỗ” này thường nằm dọc theo đường đi từ nách đến háng, gần nách và hay bị lầm với mụt ruồi. Khi có kinh hoặc đang có thai, vú có thể hơi căng đau, đôi khi ứa sữa. Có người khó chịu hoặc ái ngại về các “cơ quan” phụ này và nài nỉ bác sĩ cắt bỏ. Nhưng thật ra đây chẳng phải là bệnh và chẳng có gì nguy hiểm, chẳng qua là dấu vết còn sót lại của thời kỳ phôi thai trong bụng mẹ.

Quanh núm vú có một vùng da đậm màu, đường kính thay đổi từ 1-3 cm hoặc hơn, đó là quầng vú. Trên mặt quầng vú rải rác có chừng 20 chấm nhỏ nhô lên gọi là các hột Montgomery. Đó là các đầu ra của các ống dẫn sữa phụ. Một vài montgomery có thể nhô cao hơn và hơi đau, cũng có thể là nỗi lo âu của phụ nữ, đôi khi có thêm một tý dịch ứa ra, nhất là vào lúc có thai hoặc cho con bú.

Trên quầng vú và quanh nó, có người có những sợi lông tơ, lông này chẳng có nguy hại gì cho tuyến vú, nhưng lại dễ bị viêm hay tươm máu nhẹ. Đây cũng lại là một nguyên nhân gây lo lắng cho phụ nữ. Tốt nhất khi có các dấu hiệu bất thường trên, các bà mẹ hãy đến bệnh viện phụ sản hoặc chuyên khoa để được tư vấn thêm.

Theo Sức Khỏe & Đời Sống