Bộ Y tế nêu lý do thiếu vaccine cho tiêm chủng mở rộng

Bộ Y tế cho biết, trong thời gian vừa qua do ảnh hưởng của dịch Covid-19, việc cung ứng vaccine đã bị ảnh hưởng dẫn đến gián đoạn cung ứng, thiếu vaccine cục bộ tại một số địa phương. 

Đối với các vaccine sản xuất trong nước, chương trình tiêm chủng mở rộng (TCMR) đã cung ứng đủ số lượng vaccine của năm 2022 và gối đầu đến tháng 7/2023. Riêng vaccine viêm gan B, vaccine phòng lao sử dụng đến tháng 8. Vaccine viêm não Nhật Bản có thể sử dụng đến hết tháng 9. 

Vaccine sởi, sởi - rubella, bOPV đủ dùng hết tháng 7. Vaccine uốn ván và IPV (bại liệt tiêm) hiện còn tại các tuyến đủ đáp ứng đến hết năm. 

Đối với vaccine nhập khẩu 5 trong 1 bị thiếu trên toàn quốc từ tháng 2 do năm 2022 đã tiến hành các thủ tục đấu thầu mua sắm vaccine theo quy định tuy nhiên đã không có nhà thầu tham gia. 

Hiện nay chương trình TCMR vẫn tiếp tục triển khai tiêm các vaccine sẵn có tại các điểm tiêm chủng xã/ phường.

Vì sao thiếu vaccine cho TCMR?

Các năm trước, Bộ Y tế được bố trí kinh phí ngân sách trung ương để thực hiện mua sắm đối với vaccine cho TCMR, thuốc chống lao, thuốc kháng HIV (ARV) và vitamin A (thuộc Chương trình mục tiêu Y tế - Dân số giai đoạn 2016 - 2020).

Tuy nhiên, sau đó nội dung nhiệm vụ của Chương trình mục tiêu Y tế - Dân số giai đoạn 2016 - 2020 được chuyển thành nhiệm vụ thường xuyên của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương. Trong đó, có kinh phí mua vaccine.

Từ giữa năm 2022, Bộ Y tế đã có văn bản gửi các địa phương, Bộ Tài chính nhằm hướng dẫn thực hiện song vẫn có nhiều vướng mắc. 

Năm 2023, với mong muốn tiếp tục thực hiện việc mua vaccine tiêm chủng mở rộng, thuốc chống lao, thuốc kháng HIV (ARV) và vitamin A như các năm trước, Bộ Y tế ban hành công văn số 4330/BYT-KHTC ngày 12/8/2022 gửi Bộ Tài chính về xây dựng dự toán ngân sách nhà nước năm 2023. Trong đó, Bộ có đề nghị bố trí 485 tỷ cho các nhiệm vụ chuyển từ chương trình mục tiêu Y tế - Dân số về nhiệm vụ thường xuyên để mua vaccine TCMR.

Hai Bộ Y tế, Tài chính đã có nhiều công văn trao đổi, tuy nhiên, đến nay Bộ Y tế không được bố trí kinh phí mua vaccine năm 2023. 

"Việc bố trí ngân sách trung ương để Bộ Y tế mua vaccine đến thời điểm này là không khả thi. Các địa phương phải triển khai thực hiện từ nguồn ngân sách địa phương là phù hợp khi không còn chương trình mục tiêu Y tế - Dân số", Bộ Y tế khẳng định.

Đến nay, Bộ Y tế nhận được văn bản của 16 tỉnh, thành báo cáo một số khó khăn, vướng mắc khi triển khai thực hiện. 

Phương án đảm bảo cung ứng vaccine cho TCMR năm 2023 và 2024

Đối với vaccine sản xuất trong nước 

Theo Bộ Y tế, các loại vaccine sản xuất trong nước nếu giao cho Bộ Y tế mua thì không thể thực hiện đấu thầu. 

Trường hợp mua theo phương thức đặt hàng, cần được thực hiện như sau:

- Các địa phương đăng ký nhu cầu với Bộ Y tế; thực hiện ủy quyền cho Bộ Y tế đặt hàng.

- Bộ Y tế căn cứ vào số lượng, nhu cầu thông báo cho các cơ sở sản xuất để xây dựng phương án giá đặt hàng tính đủ các yếu tố chi phí.

- Bộ Y tế tổng hợp phương án giá, gửi Bộ Tài chính để thẩm định.

- Các địa phương căn cứ vào số lượng đã đăng ký, giá được duyệt, thực hiện ký hợp đồng mua và thanh toán trực tiếp cho đơn vị sản xuất. 

Để thực hiện phương thức này, việc sửa các nghị định sẽ rất mất thời gian nên cần ban hành nghị quyết của Chính phủ, cho phép Bộ Y tế thực hiện cơ chế đặt hàng đối với vaccine sản xuất trong nước trong chương trình TCMR.

Đối với vaccine nhập khẩu

Các loại vaccine nhập khẩu gồm 3 loại: 

- Vaccine bại liệt IPV: Hiện đã có đủ cho nhu cầu năm 2023 và 2024 từ nguồn viện trợ, sẽ cấp phát cho địa phương.

- Vaccine 5 trong 1

Các địa phương đăng ký số lượng và đơn vị mua sắm tập trung của Bộ Y tế tiến hành đàm phán giá, ký thỏa thuận khung. Các địa phương ký hợp đồng và thanh toán trực tiếp cho nhà cung cấp từ nguồn ngân sách địa phương. 

- Vaccine phòng bệnh do virus Rota

Vaccine phòng bệnh do virus Rota hiện nay có 3 số đăng ký lưu hành (2 số đăng ký lưu hành vaccine nhập khẩu và 1 số đăng ký lưu hành của nhà sản xuất trong nước). 

Tuy nhiên, vaccine này không thể đấu thầu tập trung cấp quốc gia được. Vì thế, Bộ Y tế đề xuất phương án mua vaccine này như sau: 

- Bộ Y tế sẽ thông báo cho địa phương đầy đủ thông tin, mức giá kê khai để địa phương lựa chọn, đăng ký nhu cầu. 

- Căn cứ vào nhu cầu đăng ký của địa phương: Bộ Y tế thực hiện mua sắm theo hình thức đàm phán giá đối với vaccine nhập khẩu và đặt hàng đối với vaccine sản xuất trong nước.