Bé 7 tháng tuổi co giật vì uống thuốc tiêu chảy gấp 10 lần chỉ định

Nhầm liều tai hại

Bé trai 7 tháng tuổi (Thanh Trì, Hà Nội) được gia đình đưa vào khoa Nhi cấp cứu trong tình trạng mắt trợn ngược, thở rên. Theo mẹ bệnh nhi, bé bị tiêu chảy 10 ngày nay, không sốt, ăn uống bình thường, phân lỏng không nhầy mũi, không nhầy máu nhưng mãi không khỏi. 

Đi khám tại một phòng khám, bác sĩ kê thuốc Itadixic (acid Nalidixic) với liều 6ml/ngày/3 lần. Thế nhưng khi về nhà, nhìn đơn của bác sĩ không hiểu sao mẹ bệnh nhi đọc thành 60ml/ngày/3 lần nên đã pha 20ml thuốc cho con uống.

Chỉ một chút bất cẩn có thể khiến trẻ nguy kịch vì ngộ độc thuốc (Ảnh minh hoạ)

Sau 45 phút được mẹ cho uống thuốc, bé khóc cơn, thở rên, mắt trợn ngược dù không nôn trớ. Gia đình vội gọi cấp cứu 115 đưa bé nhập viện. Tại thời điểm nhập viện, những dấu hiệu bệnh nhi trùng lặp với nhiều bệnh khác nhưng khi khai thác tiền sử, được biết bé uống loại thuốc đi ngoài, bác sĩ đã phát hoảng khi biết trước đó một tiếng bé đã uống 20ml, gấp 10 lần so với chỉ định một lần bé 7 tháng tuổi được dùng.

“Khi bác sĩ xem đơn thuốc, đưa cho bố cháu đọc, bố nhìn ra ngay 6ml/ngày/3 lần. Người mẹ đưa con đi khám về muộn, gần 7h tối bé lại tiếp tục xì xoẹt, vội vàng pha thuốc, “liếc” đơn và dẫn đến nhầm lẫn tai hại. Rất may mắn, cháu bé được cấp cứu kịp thời nên được truyền dịch, giải độc nên không để lại di chứng”, BS Cao Thị Bích Hảo, khoa Nhi (BV Bạch Mai) cho biết.

Theo ThS.BS Nguyễn Thành Nam, Phó trưởng khoa Nhi (BV Bạch Mai), những tai nạn do nhầm liều lượng thuốc gấp đến 10 lần như bệnh nhi này rất nguy hiểm. Bởi với riêng loại thuốc này, nếu dùng quá liều có thể gây co giật, hôn mê. Em bé này ngay sau dùng thuốc 45 phút đã thở rên, khóc cơn, mắt trợn ngược… cho thấy thuốc quá liều gây tác động đến thần kinh.

Đáng nói, hiện tượng ngộ độc loại thuốc này khá phổ biến, bởi chỉ định của thuốc này phải chia nhỏ liều, nhưng vì nhiều bà mẹ “nóng ruột”, đi khám về muộn nhiều khi cho con uống một lần cho đủ lượng thuốc cả ngày. Cũng có những người mẹ nhiều khi bận bịu công việc không dám để người giúp việc, ông bà ở nhà cho uống thuốc liền cho uống đủ tổng liều cả ngày trong một lần (trong khi lẽ ra phải chia nhỏ 3 – 4 lần) nên không ít bệnh nhi có biểu hiện ngộ độc.

Những sai lầm chết người thường gặp

PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, trưởng khoa Nhi (BV Bạch Mai) cho biết, một loại thuốc khác cũng dễ gây ngộ độc vì dùng quá liều là paracetamol. Bởi paracetamol là loại thuốc hạ sốt dùng quá phổ biến, và chính sự phổ biến này khiến tình trạng ngộ độc paracetamol ngày càng có xu hướng tăng lên. 

Tại Việt Nam cũng có những ca ngộ độc paracetamol ở trẻ em do dùng thuốc này quá bừa bãi. Hơn nữa, cùng hoạt chất paracetamol nhưng có rất nhiều loại thuốc với nhiều nhãn hiệu khác nhau. Có những người vừa cho con uống thuốc hạ sốt efferalgan, lại uống thêm Decolgen để chữa sổ mũi trong khi loại thuốc này cũng chứa paracetamol. Hay khi chưa được 4 tiếng con đã sốt lại, nhiều người vẫn vô tư dùng, vì nghĩ cứ sốt là uống mà không lường hết nguy cơ của việc lạm dụng thuốc.

Trong thực tế điều trị, các bác sĩ cũng “phát hoảng” bởi nhiều ứng xử quá “linh hoạt” của người bệnh với thuốc.

Để dụ con uống thuốc, nhiều người nói với bé là nước siro ngọt, kẹo… nên khi thuốc trong tầm với, trẻ vô tư uống luôn. Khoa Nhi từng cấp cứu bé gái 7 tuổi uống cùng lúc hết 4 viên tensin - flu (paracetamol) với hàm lượng 500mg. Sau 3 tiếng, khi N xuất hiện các biểu hiện kích thích hơn bình thường, gia đình hỏi mới biết là bé đã uống hết vỉ thuốc.

Sai lầm chết người cũng gặp với oresol tưởng như rất đơn giản trong sử dụng, nhưng nhiều trẻ cũng bị ngộ độc nguy kịch bởi sự “sáng tạo” của người thân.

PGS Dũng cho biết, trong một gói oresol có đầy đủ thành phần và thường được chỉ định pha với lượng nước nhất định để trộn đều các thành phần đó. Nhưng nhiều trẻ không chịu uống, cha mẹ pha đặc hơn với khuyến cáo; đổ “một tí” ra cốc nhỏ pha với lượng nước rất ít…rồi cho con uống mà không lường hết những hiểm họa có thể xảy đến với trẻ.

“Khi uống oresol với nồng độ quá đặc như thế sẽ khiến hàm lượng muối trong máu tăng lên, gây tình trạng ưu trương (quá nhiều muối trong máu) khiến áp lực thẩm thấu trong máu cao hơn bình thường, “hút” nước từ tế bào, khiến tế bào bị hút hết nước nên bị teo tóp lại. Lúc này, trẻ có biểu hiện da nhăn, khô, mắt trũng… Điều nguy hiểm nhất lúc này, đó là vì bị hút nước nên tế bào não bị teo tóp lại, gây tổn thương tế bào não, khiến trẻ bị co giật, sốt cao, vật vã, kích thích, hôn mê. Nếu không biết để cấp cứu kịp thời có thể đe dọa tính mạng trẻ”, TS Dũng nói.

“Ngoài ra có thể kể đến những sai lầm rất thường gặp như uống thuốc chống nôn khi trẻ bị tiêu chảy cấp. Thấy con nôn, nhiều bậc cha mẹ vội thuốc thuốc chống nôn, con nôn lại uống lại vì sợ mất thuốc… dẫn đến quá liều, trẻ bị co giật, cứng cơ toàn thân rất nguy hiểm. 

Hay có người con bị động kinh, bác sĩ kê thuốc riêng cho trẻ nhưng trong nhà sẵn có thuốc người lớn lại uống luôn cho tiện”, BS.ThS Nguyễn Thành Nam, khoa Nhi BV Bạch Mai nói về những sai lầm dùng thuốc mà các bác sĩ vẫn gặp trong thực tế điều trị.

 Vì thế, khi cho trẻ uống thuốc, cha mẹ cần xem kỹ đơn hướng dẫn sử dụng của bác sĩ, dọc kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc và tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định, tránh những sai lầm đáng tiếc có thể nguy hại đến sức khỏe trẻ

Hồng Hải