Bác sĩ đau đầu trong kê thuốc điều trị cho bệnh nhân

Ngày 25/9, tại Hội nghị khoa học Dược lâm sàng Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, GS.TS Mai Hồng Bàng đánh giá, công tác Dược lâm sàng trong bệnh viện vô cùng quan trọng.

Dược lâm sàng trực tiếp tham gia theo dõi, kiểm tra, giám sát việc kê đơn thuốc nội trú và ngoại trú nhằm đẩy mạnh việc sử dụng thuốc an toàn, hợp lý và hiệu quả. Hướng dẫn và kiểm tra việc sử dụng thuốc trong bệnh viện; chịu trách nhiệm tính toán hiệu chỉnh liều đối với người bệnh; được quyền xem xét thay thế thuốc bằng thuốc tương đương... góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng chăm sóc, điều trị người bệnh.

Tuy nhiên, theo số liệu thống kê của tổ chức thế giới (WHO), trung bình mỗi năm có hàng triệu người chết do các phản ứng có hại của thuốc. Những sai sót trong việc sử dụng thuốc khiến thuốc không phát huy được hiệu quả tối đa, gây ra nhiều hậu quả nghiệm trọng, thậm chí dẫn đến tử vong, làm gia tăng chi phí y tế.

Tại Việt Nam, từ những năm 70 vấn đề sử dụng thuốc an toàn, hợp lý đã được quan tâm. Nhưng đến năm 2012 Bộ Y tế mới chính thức ban hành thông tư về dược, lúc đó mới thực sự có văn bản quy phạm pháp luật chính thức, có hành lang pháp lý cho dược lâm sàng, tạo điều kiện cho dược lâm sàng hoạt động có hiệu quả.

Các hoạt động dược lâm sàng được đẩy mạnh, quan tâm hơn, dần đi vào thực tiễn cơ sở khám chữa bệnh. Dược sĩ lâm sàng đóng vai trò tư vấn, tham mưu, để xuất, giúp đỡ, giám sát, kiểm tra việc sử dụ thuốc an toàn hiệu quả.

Tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Ban Dược lâm sàng được thành lập từ năm 2015 đến nay đã tham gia đến từng khoa phòng. Công tác kiểm soát dược rất tốt, dược sĩ không những cung cấp thông tin chính thống về sản phẩm thuốc mới, vấn đề tương tác thuốc, theo dõi phản ứng của thuốc

Dược lâm sàng trở thành một phần không thể thiếu trong hoạt động chăm sóc, điều trị người bệnh như: phỏng vấn tiền sử dụng thuốc, điều soát thuốc trước khi nhập viện, thẩm định y lệnh trong thời gian điều trị tại viện và khi bệnh nhân ra viện; tư vấn cho bác sĩ, hỗ trợ ra quyết định trên lâm sàng và tư vấn bệnh nhân, nâng cao hiểu biết và tuân thủ điều trị… 

Theo GS Bàng, hiện nay bất cập nhất chính là những mâu thuẫn, bất cập trong có chế chính sách bảo hiểm y tế.

 "Bất cập giữa quy định ngành y và cơ chế chính sách bảo hiểm y tế gây khó khăn cho các bác sĩ lâm sàng. Thầy thuốc muốn kê thuốc tốt cho bệnh nhân nhanh khỏi, nhưng bảo hiểm y tế không thanh toán được vì vượt trần, vượt quỹ.

Không phải thầy thuốc muốn kê thuốc generic, mà bảo hiểm chỉ đạo chúng tôi. Tình trạng vượt trần vượt quỹ tại các bệnh viện rất khủng khiếp. Tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 tình trạng vượt quỹ hàng trăm tỉ một năm. Năm 2018 bệnh viện vượt quỹ 235 tỉ, giải trình chán chê còn vài chục tỉ chưa xuất toán", GS Bàng nói.

Trong công tác điều trị sẽ khó khăn, rủi ro hơn nếu thầy thuốc không kết nối chặt với dược sĩ lâm sàng. Khi đó nguy cơ chỉ định đơn chưa đúng, dùng sai, bác sĩ bị phạt tiền rất khổ. Tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 từng đơn thuốc đều được giám sát bởi dược sĩ lâm sàng. Dược lâm sàng là một trong những khâu trong chuỗi hoạt động an toàn vì người bệnh.

Trong những năm gần đây công tác ADR của bệnh viện luôn ở trong top 10 của khu vực Hà Nội.

Thiếu tướng PGS.TS Nguyễn Xuân Kiên – Cục trưởng Cục Quân y đánh giá, các hoạt động như xuất bản cuốn “Thông tin thuốc” tại Bệnh viện  là một ấn phẩm rất có giá trị cho không chỉ các bác sĩ mà còn hữu ích cho người bệnh, người nhà người bệnh.

GS Bàng thông tin thêm, hiện nay, hệ thống bệnh án điện tử, phần mềm quản lý kê đơn được thực hiện thống nhất trong toàn viện, qua đó giúp dược sĩ rà soát các đơn thuốc, các bệnh án, đồng thời hỗ trợ việc trao đổi thông tin, tra cứu tương tác, hướng dẫn sử dụng thuốc, từ đó tiết kiệm thời gian cho các cán bộ y tế; tư vấn sử dụng thuốc cho bác sĩ để đảm bảo sử dụng thuốc an toàn, hợp lý, nâng cao hiệu quả điều trị, tránh gây lãng phí cho người bệnh và xã hội.

Tại Hội nghị khoa học Dược lâm sàng năm 2019 sẽ có 19 báo cáo tiêu biểu được trình bày. Đây là những báo cáo có giá trị về mô hình đào tạo và thực tế triển khai hoạt động dược lâm sàng, cũng như vai trò của dược sĩ lâm sàng trong nhiều lĩnh vực như quản lý sử dụng kháng sinh, ung thư, ngoại khoa. 

 Hồng Hải