Vụ Huyền Như lừa đảo: Ai phải bồi thường 1.085 tỉ đồng?

Tòa, Viện bất nhất quan điểm

TAND TP HCM vừa trả hồ sơ điều tra bổ sung "đại án" kinh tế Huỳnh Thị Huyền Như (sinh năm 1977, nguyên Phó phòng Quản lý rủi ro Ngân hàng Thương mại cổ phần Công thương Việt Nam (Vietinbank) - chi nhánh TPHCM) trong việc lừa đảo chiếm đoạt trên 1.085 tỷ đồng của 5 công ty.

Trước đó, vào tháng 1/2014, Huỳnh Thị Huyền Như bị TAND TPHCM tuyên án tù chung thân cho cả hai tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản (số tiền gần 4.000 tỉ đồng) và làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức.

Tháng 2/2015, Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại TPHCM đã tuyên hủy một phần bản án nêu trên để điều tra lại nhằm làm rõ hành vi tham ô tài sản của Huyền Như trong việc chiếm đoạt 1.085 tỉ đồng.

Tòa phúc thẩm cho rằng số tiền 1.085 tỷ đồng là do Huyền Như tham ô của VietinBank chứ không phải lừa đảo chiếm đoạt tài sản của khách hàng gửi tiền vào ngân hàng.

Theo kết luận điều tra bổ sung, Huyền Như đã lợi dụng chức vụ quyền hạn, dùng nhiều thủ đoạn gian dối để chuyển hơn 1.085 tỷ đồng của 5 công ty ra khỏi hệ thống gửi tiền của Vietinbank rồi chiếm đoạt.

Quá trình điều tra lại, cơ quan điều tra (CQĐT) xác định: Qua xem xét đầy đủ yếu tố lỗi của 5 công ty khi thực hiện thoả thuận trái pháp luật với Như trong việc gửi tiền hưởng lãi suất vượt trần trái quy định nhà nước, lỗi trong quá trình thực hiện giao dịch gửi tiền vào Vietinbank, lỗi không thực hiện đầy đủ trách nhiệm của chủ tài khoản trong việc quản lý, giám sát, phát hiện và xử lý kịp thời hành vi trái pháp luật của Như; đồng thời xem xét lỗi của Vietinbank trong việc giám sát, quản lý tiền gửi của khách hàng thì xét cả quá trình từ khi Như hình thành ý thức chiếm đoạt đến khi tội phạm hoàn thành, xuyên suốt vụ án Huyền Như là hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Vì vậy, theo CQĐT không có căn cứ để thay đổi tội danh từ lừa đảo chiếm đoạt tài sản sang tham ô tài sản đối với Như như bản án phúc thẩm đặt ra.

Xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại

Sau khi Viện KSND tối cao kết thúc điều tra bổ sung, ngày 15/5/2017, TAND TPHCM thụ lý lại vụ án. Qua nghiên cứu hồ sơ, cơ quan này lại tiếp tục có quyết định đề nghị Viện KSND tối cao điều tra bổ sung.

Đây là lần thứ hai cơ quan này hoàn trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung làm rõ một số tình tiết của vụ án. Quyết định trả hồ sơ lần 2 thể hiện do vụ án có một số thiếu sót về tố tụng cần phải khắc phục. Những vấn đề này rất quan trọng và không thể bổ sung tại tòa. Vì vậy, TAND TPHCM đề nghị Viện KSND tối cao làm rõ.

Trước đó, TAND TPHCM cũng đã có quyết định trả hồ sơ lần thứ nhất đề nghị Viện KSND tối cao định lại tội danh của Huỳnh Thị Huyền Như.

Theo quyết định này, hành vi này đã phạm vào tội tham ô tài sản (tội phạm và hình phạt được quy định tại điều 278 Bộ luật hình sự) chứ không phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản như Viện KSND tối cao đã truy tố.

Từ đó, TAND TPHCM cũng đề nghị Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an xác minh tại Ngân hàng Nhà nước Việt Nam để xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại đối với số tiền các đơn vị gửi tại Vietinbank đã bị Huỳnh Thị Huyền Như chiếm đoạt.

Tại quyết định trả hồ sơ lần này, tòa yêu cầu làm rõ trách nhiệm bồi thường 1.085 tỉ đồng. Theo án sơ thẩm thì Như phạm tội lừa đảo và có trách nhiệm bồi thường số tiền trên cho công ty. Bản án sơ thẩm tuyên thì 1.085 tỉ đồng VietinBank có trách nhiệm bồi thường cho khách hàng là 5 công ty, còn Như phải trả cho VietinBank số tiền này.

Tuy nhiên, theo bản án phúc thẩm lại nhận định VietinBank phải có trách nhiệm bồi thường toàn bộ số tiền 1.085 tỉ đồng này cho 5 công ty, bởi Như lấy tiền của VietinBank, không phải chiếm đoạt tiền của 5 công ty. Theo HĐXX cấp phúc thẩm, bản án sơ thẩm xác định sai tội danh, sai tư cách tham gia tố tụng của các đơn vị. Theo đó, 5 công ty là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan (sơ thẩm coi là nguyên đơn dân sự), còn VietinBank là nguyên đơn dân sự.

Xuân Duy