Thành công của trợ giúp viên pháp lý phụ thuộc vào nhiều kỹ năng

Ngày 15/10, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý (Bộ Tư pháp) tổ chức hội nghị tập huấn, bồi dưỡng nâng cao kiến thức về cơ chế phối hợp, cung cấp thông tin trợ giúp pháp lý cho cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng, cán bộ công chức cấp xã tại tỉnh Tây Ninh.

Dự hội nghị có lãnh đạo Sở Tư pháp tỉnh Tây Ninh cùng 250 đại biểu, đại diện đến từ các cơ quan trên địa bàn tỉnh này.

Tại hội nghị, Tiến sĩ Nguyễn Văn Điệp, nguyên Phó Giám đốc Học viện Tòa án (TAND Tối cao) khẳng định trợ giúp pháp lý là một chính sách quan trọng nhằm đảm bảo quyền tiếp cận công lý cho những người có hoàn cảnh khó khăn, góp phần thực hiện quyền con người, quyền công dân theo Hiến pháp.

Luật Trợ giúp pháp lý 2017 (có hiệu lực từ 1/1/2018) cùng các văn bản hướng dẫn đã tạo khung pháp lý mới, mở rộng phạm vi đối tượng và hoàn thiện chế độ tổ chức nhằm nâng cao chất lượng, tính chuyên nghiệp của dịch vụ trợ giúp pháp lý.

“Thành công của trợ giúp viên pháp lý, luật sư là cộng tác viên tham gia tố tụng phụ thuộc vào nhiều yếu tố (kỹ năng): Giao tiếp, trao đổi với người bị tố giác, bị kiến nghị khởi tố; người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp; người bị bắt; người bị tạm giữ; bị can; bị cáo; khả năng thẩm tra, xác minh thu thập chứng cứ; gặp gỡ người làm chứng; nghiên cứu hồ sơ, tiếp xúc với các cơ quan và người có thẩm quyền tiến hành tố tụng; chuẩn bị luận cứ bào chữa, luận cứ bảo vệ…”, ông Điệp nêu rõ.

Trợ giúp viên pháp lý, luật sư cần phải lựa chọn địa điểm, thời gian gặp gỡ phù hợp để tiếp xúc, trao đổi ban đầu với người được trợ giúp pháp lý, tạo lòng tin của người được trợ giúp pháp lý. Ông Điệp nhấn mạnh cần có thái độ cảm thông đúng mực, làm chỗ dựa tinh thần cho họ.

Trợ giúp viên pháp lý, luật sư cần dự liệu cho người được trợ giúp về những khả năng xảy ra trong tiến trình điều tra vụ án; cảnh báo và hướng dẫn người được trợ giúp pháp lý thực hiện các công việc cần thiết. Cụ thể là chấp hành nghiêm việc triệu tập lấy lời khai của cơ quan điều tra; quyền yêu cầu khi kết thúc biên bản làm việc: đọc lại, bổ sung, thêm bớt những nội dung, ghi đúng lời khai…

Để được gặp gỡ, tiếp xúc với người bị tạm giữ tại nhà tạm giữ, với bị can, bị cáo tại trại tạm giam, Tiến sĩ Điệp nêu rõ, trợ giúp viên pháp lý, luật sư cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ liên quan như Thẻ trợ giúp viên pháp lý, Thẻ luật sư (kèm theo bản sao có chứng thực) chứng minh nhân dân/căn cước; quyết định cử trợ giúp viên pháp lý, luật sư tham gia tố tụng của Trung tâm trợ giúp pháp lý Nhà nước để làm thủ tục.

“Trong bất cứ hoàn cảnh nào, bằng lương tâm, trách nhiệm và đạo đức nghề nghiệp, trợ giúp viên, luật sư là cộng tác viên không được hành động có hại cho người được trợ giúp pháp lý. Trong quá trình tham gia tố tụng cần phải có quan điểm, chính kiến riêng có lợi cho người được trợ giúp, không phụ họa lời buộc tội và cũng không nghe theo người được trợ giúp một cách mù quáng trong trường hợp người được trợ giúp phủ nhận tội lỗi của mình mà không có cơ sở pháp lý xác thực”, vị chuyên gia luật nhấn mạnh.

Nguyên Phó Giám đốc Học viện Tòa án khẳng định trợ giúp pháp lý trong lĩnh vực hình sự là công cụ quan trọng để bảo đảm quyền con người, quyền công dân theo Hiến pháp năm 2013 và thực hiện nguyên tắc bình đẳng trước pháp luật.

Vai trò của trợ giúp viên pháp lý trong tố tụng hình sự đã từng bước được khẳng định, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị buộc tội, đặc biệt là những người yếu thế trong xã hội.