Lạm dụng đa chất ma túy từ việc bác sỹ... kê đơn

(Dân trí)- Lạm dụng đa chất ma túy, trong đó việc sử dụng kết hợp các dược phẩm do bác sỹ kê đơn và các chất bị cấm đang gia tăng ở mức độ đáng lo ngại. Đặc biệt, các chất hướng thần (NPS) xuất hiện ngày càng nhiều trên thị trường.

Ngày 26/6, trao đổi với báo chí, Bà Zhuldyz Akisheva, Giám đốc quốc gia Cơ quan Phòng chống ma túy và tội phạm của Liên Hợp Quốc (UNODC) tại Việt Nam đưa ra nhận định, tình hình sử dụng ma túy trên thế giới trong đó có Việt Nam vẫn ở mức đáng lo ngại.
 
Đáng chú ý trong vài năm trở lại đây vấn đề lạm dụng đa chất ma túy, trong đó việc sử dụng kết hợp các dược phẩm do bác sỹ kê đơn và các chất bị cấm tiếp tục là một thực tế đáng lo ngại. Đặc biệt, các chất hướng thần (NPS) xuất hiện ngày càng nhiều trên thị trường đang trở thành mối quan ngại lớn về y tế công cộng, không chỉ vì các chất này được sử dụng ngày càng nhiều mà còn bởi vì hiện vẫn còn thiếu các nghiên cứu khoa học cũng như hiểu biết về các tác dụng tiêu cực của chúng.

Đây là một vấn đề đáng báo động, tuy nhiên các chất NPS vẫn đang hợp pháp. NPS được bán công khai, cả trên mạng internet, dù chưa được kiểm chứng độ an toàn, và có thể nguy hiểm hơn nhiều so với các loại ma túy truyền thống. Nhằm qua mặt các nhà chức trách, nhóm buôn bán cung cấp NPS ra thị trường với những tên gọi gắn liền với các sản phẩm tiêu dùng hàng ngày tương đối vô hại như nước hoa xịt phòng, gia vị, meo meo, muối tắm, tinh dầu thảo dược, thậm chí là phân bón cho cây trồng… khiến nhiều thanh niên lầm tưởng rằng họ đang được giải trí mà không có nguy cơ mắc nghiện.

Theo kết quả một cuộc khảo sát do UNODC tiến hành năm 2012, châu Á chiếm vị trí thứ 2 về số lượng các nước có ghi nhận sự nổi lên của các chất hướng thần mới. Các nước này chủ yếu tập trung ở Đông Á và Đông Nam Á (Brunei, Trung Quốc, Indonesia, Nhật Bản, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam) và Trung Đông (Bahrain, Israel, Giordani, Oman, Saudi Arabia và các tiểu vương quốc Ả rập thống nhất).

Tại châu Á hai loại chất hướng thần được sử dụng nhiều nhất là Ketamine và Kratom. Đặc biệt, Ketamine dạng viên được bán như là chất thay thế cho “ectasy” (hay còn gọi thuốc lắc). Và chỉ trong vòng 3 năm, số chủng loại các chất hướng thần mới được phát hiện trên toàn thế giới đã tăng lên hơn 50%, từ 166 loại vào thời điểm cuối năm 2009 lên 251 loại vào giữa năm 2012.

Theo bà Zhuldyz Akisheva, Việt Nam những năm qua đã có những chuyển biến tích cực trong vấn đề phòng chống ma túy. Tuy nhiên vấn đề quản lý hay kiểm soát một chất hướng thần là một quá trình dài, việc kiểm soát một số lượng chất hướng thần lớn chưa còn liên quan đến nhiều ngành như công an, hải quan, giám định y khoa, cơ quan quản lý xuất nhập khẩu, cơ quan y tế…  và có thể vượt qua năng lực xử lý hiện tại của một só nước thành viên.

Căng thẳng cuộc chiến phòng chống tội phạm ma túy
"Trùm sỏ" ma túy Trần Văn Trọng cầm đầu đường dây ma túy từ Mộc Châu (Sơn La) lên lạng Sơn sang Trung Quốc là Trần Văn Trọng (SN 1961) bị bắt giữ tại cơ quan Công an.

Về cuộc chiến đấu tranh với tội phạm ma túy,  theo Thượng tá Lê Tiến Trung - Phó Trưởng phòng nghiệp vụ, pháp luật, Cục Cảnh sát đấu tranh tội phạm ma túy (TPMT) - Bộ Công an, tình hình đang diễn biến ngày càng  phức tạp, khó lường.
 
Tội phạm ma túy liên tục ngày đêm tìm cách tuồn hàng vào Việt Nam bằng mọi hình thức, với những thủ đoạn ngày càng tinh vi. Đặc biệt,  khi phát hiện bị lực lượng chức năng bắt giữ, bao vây nhiều đối tượng vận chuyển đã hung hãn chống trả quyết liệt bằng vũ khí, đã không ít cán bộ chiến sỹ công an đã hy sinh hoặc mang thương tích nặng nề trong quá trình phá án…

Theo cơ quan phòng chống tội phạm ma túy, hiện trên thế giới có ba khu vực được coi là điểm nóng về ma túy gồm Tam giác vàng, Trăng lưỡi liềm vàng và khu vực Nam Mỹ. Trong khi đó, Việt Nam nằm gần hai khu vực là Tam giác vàng và Trăng lưỡi liềm vàng, do vậy tội phạm ma túy rất phức tạp. Ma túy được thẩm lậu vào Việt Nam bằng nhiều phương thức khác nhau từ phương tiện thô sơ (vác) đến hiện đại (vận chuyển bằng đường hàng không, chuyển phát nhanh).

Trên đường bộ, nguồn ma túy từ nước ngoài thẩm lậu vào Việt Nam chủ yếu qua tuyến biên giới Việt – Lào và tuyến Tây Bắc. Tuyến Tây Bắc nóng bỏng nhất là Sơn La, được mệnh danh là tổng kho heroin, trong đó địa bàn huyện Mộc Châu có tới 11 xã có người dân tham gia vào vận chuyển ma túy. Tuyến biên giới Việt – Trung nóng nhất là địa bàn Lạng Sơn, tuyến này chủ yếu vận chuyển ma túy tổng hợp.

Phạm Thanh