Nissan tìm gì trong "cuộn chỉ rối" Mitsubishi Motors?

Mốc doanh số 10 triệu xe

Mitsubishi hôm 20/4 đã thừa nhận làm sai lệch dữ liệu liên quan đến việc thử nghiệm mức tiêu thụ nhiên liệu của xe. Chỉ ba tuần sau đó, hai công ty đã đạt được một thoả thuận: Nissan sẽ chi 237,3 tỷ yên (2,18 tỷ USD) để thành lập liên minh với Mitsubishi.

Theo thoả thuận, Nissan sẽ mua khoảng 500 triệu cổ phiếu phổ thông của Mitsubishi, với giá 468,52 yên/cổ phiếu thông qua bên thứ ba ngay trong năm nay, biến Nissan thành cổ đông lớn nhất của Mitsubishi, với tỷ lệ sở hữu 34% cổ phần.

Với Mitsubishi, việc được tiếp một lượng lớn tiền mặt như vậy vào thời điểm này là rất quý vì công ty đang phải chuẩn bị phải chi trả bồi thường rất nhiều do vụ bê bối gian lận.

Bê bối xảy ra sau khi Nissan tiến hành thử nghiệm mức tiêu thụ nhiên liệu của hai mẫu xe mini do Mitsubishi cung cấp và phát hiện sự sai lệch giữa số liệu Mitsubishi cung cấp với con số thực tế.

Cổ phiếu của Mitsubishi đã giảm giá một nửa chỉ trong vòng một tuần sau khi sự việc được phát lộ.

Ông Carlos Ghosn - CEO của cả Renault và Nissan - thừa nhận rằng việc cổ phiếu Mitsubishi rớt giá mạnh thực sự là một cơ hội vàng để thành lập liên minh.

Về chiến lược công nghệ, cả Mitsubishi và Nissan đều tập trung để dẫn đầu về doanh số xe chạy điện, khi đã bị Toyota Motor và Honda Motor bỏ xa trong lĩnh vực xe hybrid. Hai bên cũng đã hợp tác khá vui vẻ trong những năm gần đây, với việc Mitsubishi cung cấp cho Nissan một số mẫu xe mini và Nissan cung cấp cho Mitsubishi một số mẫu sedan.

Doanh số toàn cầu của liên minh Renault-Nissan năm 2015 là 8,52 triệu xe, còn của Mitsubishi là 1,07 triệu xe. Như vậy, nếu kết hợp lại, bộ ba này sẽ có doanh số toàn cầu đạt gần 10 triệu xe, mục tiêu ấp ủ từ lâu của ông Ghosn.

Đến nay, mới chỉ có Toyota, General Motors và Volkswagen đạt được mốc này.

Thị trường Đông Nam Á

Có lẽ quan trọng hơn cả động lực về công nghệ xe chạy điện và hợp tác trong lĩnh vực xe mini là sự ảnh hưởng của Mitsubishi ở thị trường Đông Nam Á, điều đã được ông Ghosn đề cập đến như một trong những lý do giúp đồng hương Nhật Bản đang gặp khó khăn.

"Hoạt động của Mitsubishi ở một số thị trường tốt hơn Nissan. Ví dụ, ở Đông Nam Á, Mitsubishi đang rất thành công ở phân khúc SUV," ông Ghosn cho biết trong cuộc họp báo hôm 12/5 ở Yokohama. Mục tiêu của ông là thiết lập quan hệ chặt chẽ hơn với Mitsubishi để cạnh tranh với các đối thủ lớn hơn trong khu vực.

Renault-Nissan vượt xa Mitsubishi ở Bắc Mỹ, Trung Quốc và Châu Âu, nhưng câu chuyện ở Đông Nam Á lại khác. Mitsubishi dẫn đầu doanh số ở 4 trong 5 thị trường lớn tại khu vực này, theo số liệu của trang MarkLines.

Tại Indonesia - thị trường lớn nhất Đông Nam Á, Mitsubishi bán được khoảng 61.000 xe trong năm 2015, nhiều hơn Renault-Nissan hơn 3.000 xe. Mitsubishi cũng bán được gần 58.000 xe ở Thái Lan - thị trường lớn thứ hai trong khu vực, trong khi Renault-Nissan còn chưa đạt mốc 50.000 xe, dù thực tế là doanh số toàn cầu của Renault-Nissan năm ngoái cao hơn Mitsubishi gấp 8 lần.

Biểu đồ thể hiện thị phần và doanh số của các hãng tại một số thị trường ô tô lớn ở Châu Á:

Một lý do cho sự khác biệt doanh số như vậy là Nissan chậm chân hơn các đối thủ đồng hương Nhật Bản ở thị trường Đông Nam Á, do cuộc khủng hoảng quản lý hồi thập niên 90 dẫn tới việc hình thành liên minh với Renault. Dưới sự điều hành của CEO Ghosn, Nissan tập trung vào việc đóng cửa bớt nhà máy và cơ cấu lại danh mục sản phẩm để tồn tại.

Trong thời gian đó, các hãng xe Nhật khác bận xây dựng chỗ đứng, chiếm thị phần ở thị trường Đông Nam Á. Mitsubishi hiện có nhiều mẫu xe được ưa chuộng tại đây, như xe bán tải Triton và Pajero Sport SUV. Gần 1/4 doanh số toàn cầu của công ty đến từ thị trường châu Á (trừ Nhật và Trung Quốc), chủ yếu là Đông Nam Á. Công ty đã đóng cửa nhà máy ở Australia, Hà Lan và Mỹ sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, và trung tâm sản xuất của họ giờ đây là ở Nhật Bản, Trung Quốc và Đông Nam Á.

Thị trường châu Á, không kể Nhật Bản và Trung Quốc, chỉ chiếm khoảng 5% doanh số của Renault-Nissan. Để bù đắp cho sự tăng trưởng ì ạch ở Đông Nam Á, Nissan đã tập trung nguồn lực vào thị trường Trung Quốc và giờ là hãng xe Nhật lớn nhất tại đây.

Liên minh với Mitsubishi sẽ không giúp Renault-Nissan lập tức vươn lên vị trí dẫn đầu ở Đông Nam Á, vì đối thủ lâu năm của Nissan là Toyota đang làm chủ cuộc chơi tại đây.

Toyota đã thiết lập được hoạt động vững chắc ở Đông Nam Á nhờ sự đa dạng của thương hiệu, từ xe bình dân - Toyota - đến cao cấp - Lexus, bên cạnh thương hiệu xe mini giá rẻ Daihatsu và xe thương mại Hino. Tính gộp lại, các thương hiệu của Toyota đang chiếm hơn 50% thị phần tại Indonesia, nơi Renault-Nissan và Mitsubishi cộng lại cũng mới chỉ chiếm 12% thị phần. Ở 4 thị trường lớn khác trong khu vực, tình hình cũng tương tự.

Nissan và Mitsubishi có thể sẽ tăng cường chia sẻ sản phẩm và tiêu chuẩn hoá linh kiện, phụ tùng ở Đông Nam Á. Câu hỏi đặt ra là liệu liên minh mới này liệu có khả năng hấp dẫn các khách hàng ở thị trường này và đe doạ vị trí thống lĩnh của Toyota không.

Nhật Minh

Theo Nikkei Asian Review