Lược sử giải đua xe Công thức 1

Thứ sáu, 03/04/2009 - 06:58

(Dân trí) - Với nhiều thay đổi lớn, mùa giải đua xe Công thức 1 (F1) năm 2009 trở nên cạnh tranh hơn bao giờ hết. Để có cái nhìn toàn cảnh về môn thể thao tốn kém này, hãy cùng điểm lại chặng đường phát triển của giải.

Sự ra đời

Mặc dù giải đua F1 chính thức đầu tiên diễn ra tại Silverstone (Anh) vào năm 1950, nhưng nguồn gốc ra đời môn thể thao này là các cuộc đua trên đường phố nước Pháp từ đầu thế kỷ 20. Thời đó, chuyện các tay đua và người xem bị thiệt mạng không phải là hiếm.

Cảnh một chiếc đua trên đường phố Dieppe, miền bắc nước Pháp vào năm 1912

Tay đua Bernd Rosemeyer người Đức đã về nhất tại chặng đua ở Công viên Donnington, Anh, năm 1937, với tốc độ trung bình 133,35 km/h. Đó cũng là chiến thắng cuối cùng của tay đua này, vì năm sau đó, anh đã thiệt mạng khi muốn phá kỷ lục tốc độ thế giới. Trên đường đua F1 những năm 30, các nhãn hiệu ô tô Đức - Mercedes-Benz và Daimler - thống lĩnh.

Người hùng

Tay đua Juan Manuel Fangio người Argentina được coi là nhân vật vĩ đại nhất trong lịch sử giải F1. Ảnh trên, anh đang bị các nhà báo vây quanh sau khi phá kỷ lục tại Rheims, Pháp năm 1954.

Tháng 4/1950, anh giành chiến thắng trong giải đua F1 chính thức đầu tiên. Trong cả sự nghiệp của mình, anh đã 5 lần vô địch; và mãi 45 năm sau kỷ lục đó mới bị tay đua Michael Schumacher người Đức phá vỡ, với danh hiệu vô địch lần thứ 6 vào năm 2003.

Huyền thoại

Tay đua Stirling Moss người Anh đang kiểm tra việc tiếp nhiên liệu cho xe của mình tại đường đua ở Monza, Ý, năm 1953

Stirling Moss được coi là tay đua F1 vĩ đại nhất chưa bao giờ vô địch thế giới. Chiến thắng đầu tiên trong hệ thống giải F1 của ông là vào năm 1955 tại quê nhà Anh quốc. Đó là lần duy nhất ông “đánh bại” được đồng đội và cũng là kỳ phùng địch thủ Fangio.

Vị trí pole

Hàng xe đầu tại chặng Grand Prix Hà Lan năm 1963 thứ tự từ trái qua phải là các tay đua Jim Clark của đội Lotus-Climax, Graham Hill của đội BRM và Bruce McLaren của đội Cooper-Climax

Trước mỗi chặng đua chính thức một ngày, các tay đua sẽ phải tham gia các cuộc đua phân hạng để xác định vị trí xuất phát. Theo đó, tay đua nào giành pole tức là được xuất phát ở vị trí đầu tiên trong ngày đua chính thức.

Thiết kế động cơ đặt sau đã giúp các đội của Anh thống lĩnh giải F1 trong suốt hơn 1 thập kỷ.

Chặng đua quan trọng

Tay đua Jarno Trulli của đội Renault và Michael Schumacher của đội Ferrari bám sát nhau ở một khúc cua trong chặng đua Monaco Grand Prix năm 2003

Chặng Monaco Grand Prix được coi là quan trọng nhất trong lịch thi đấu của giải F1 kể từ khi nó bắt đầu vào năm 1929. Tay đua Aytron Senna của Brazil giành chiến thắng kỷ lục 6 lần (trong đó có 5 lần liên tiếp từ 1989 đến 1993) tại chặng này.

Nghề nguy hiểm

Tham gia giải đua F1 luôn gắn với nguy hiểm, vì thiết kế xe đua thuở sơ khai có rất ít phương tiện bảo vệ. Tay đua Jim Clark của Anh, được xem là một trong những tay đua thiên tài, đã thiệt mạng sau khi đâm vào hàng cây ở Hockenheim, Đức, năm 1968. Người ra chưa bao giờ xác định được rõ ràng nguyên nhân của vụ tai nạn, nhưng các nhân viên điều tra đã kết luận rằng khả năng lớn nhất là do lốp sau bị xẹp.

Hồi mới tham gia đua giải F1, ông cũng từng liên quan đến vụ tai nạn khiến 15 người xem thiệt mạng. Kết thúc sự nghiệp và cũng là kết thúc cuộc đời, ông đã giành tổng cộng 25 chiến thắng Grand Prix, và 33 lần giành vị trí pole - nhiều hơn bất kỳ ai trước đó.

Năm 1970, tại chặng Grand Prix Tây Ban Nha, vụ va chạm giữa chiếc BRM của Jackie Oliver và Ferrari của Jacky Ickx đã khiến hai xe bị cháy. May mắn là cả hai tay đua chỉ bị thương nhẹ.

Những thay đổi trong quy định của giải F1 sau này ngày càng nâng cao yêu cầu an toàn của các xe để có thể bảo vệ tính mạng cho tay đua trong hầu hết các vụ va chạm ở tốc độ cao.

Liên tục đổi mới công nghệ

Cải tiến về công nghệ, kỹ thuật luôn là nét đặc trưng của giải F1.

Từ năm 1976, người ta đã thử nghiệm chiếc Tyrrell-Ford với 6 bánh

Ngày nay, phải đầu tư hàng triệu USD cho hoạt động nghiên cứu và phát triển để tăng tính năng vận hành của xe đua chỉ thêm một phần mấy giây. Các kỹ sư liên tục thử nghiệm vật liệu mới, kết cấu lốp và khung mới cho thích ứng với những đường đua mới và những thay đổi trong thể lệ giải.

Mối đe dọa màu đỏ

Trong ảnh trên, hai chiếc Ferrari màu đỏ, một của Gilles Villeneuve (trái) và một của Jody Scheckter (phải) đang dẫn đầu ngay sau khi xuất phát tại chặng USA West Grand Prix năm 1979 ở Long Beach, California.

Thành lập năm 1929 tại Modena, Ý, đội Scuderia Ferarri lập tức trở thành mối đe dọa trên đường đua F1. Sau khi nhà sáng lập Enzo Ferarri qua đời năm 1988, đội rơi vào khó khăn, nhưng cuối cùng đã khôi phục được vị thế trên đường đua bằng hợp đồng ký với Michael Schumacher vào năm 1996, khi anh còn là ngôi sao đang lên; và hợp đồng ký với giám đốc kỹ thuật Ross Brawn.

Chàng trai vàng

Tay đua Ayrton Senna người Brazil khiến tất cả những ai quan tâm tới môn thể thao đầy mạo hiểm này phải ngưỡng mộ bởi tài năng đua xe. Với 3 danh hiệu vô địch, anh được coi là tay đua cừ nhất trong kỷ nguyên F1 hiện đại.

Năm 1994, anh đã thiệt mạng sau khi chiếc xe đang chạy ở tốc độ cao lao vào bức tường bê tông ở khúc cua Tamburello trong chặng đua San Marino Grand Prix ở Imola. Chính phủ Brazil đã tuyên bố 3 ngày quốc tang để tưởng nhớ tay đua Senna. Khoảng 3 triệu người đã xuống đường đưa tang anh.

Tay đua xuất sắc nhất

Michael Schumacher dường như chưa bao giờ chán việc đứng lên bục chiến thắng tại các giải đua. Tay đua người Đức này hiện là người giữ kỷ lục nhiều lần vô địch F1 thế giới nhất, trong đó có 5 năm liên tiếp, từ 2000 đến 2004.

Ngoài ra, anh cũng giữ nhiều kỷ lục khác trong lịch sử giải F1, như 91 chiến thắng chặng, 68 lần giành vị trí pole, số điểm ghi được cao nhất… Anh cũng là tay đua giành nhiều chiến thắng nhất trong một mùa giải - 13/18 chặng. Schumacher là tay đua F1 đầu tiên và duy nhất đứng trên bục nhận giải trong cả một mùa (2002).

Lê Gia

Theo Time