K0 còi - Những ý tưởng đồng hành cùng an toàn giao thông

K0 Còi là dự án nhằm nâng cao văn hóa giao thông được phát động từ năm 2012, thuộc chương trình Ford Driving Skills for Life (*) của Ford Việt Nam. Mong muốn của K0 Còi là cùng cộng đồng chung tay cải thiện văn hóa giao thông ở Việt Nam, từ đó góp phần xây dựng một môi trường giao thông an toàn và hiệu quả hơn.

Riêng trong năm nay, với sự xuất hiện của hai bộ Ảnh - Đồ hoạ mang tên “Phố đông vắng người” và “Giao thông ở xứ sở diệu kỳ” đã tiếp cận giới trẻ bằng những cách thức mới đã thu hút được lượng tương tác lớn. Chỉ trong vòng 3 tháng kể từ khi đăng tải những tác phẩm đầu tiên, đến nay, đã có tới hàng trăm nghìn lượt bạn trẻ xem, tiếp cận và tương tác với những nội dung này.

Hãy cùng chia sẻ với hai nghệ sỹ nhiếp ảnh Phạm Thành Long và Lê Thế Thắng, hai người đứng đầu các nhóm sáng tác hai bộ ảnh “Phố đông vắng người” và “Giao thông ở xứ sở diệu kỳ”.

- Lý do và ý tưởng nào đã thúc đẩy anh chụp bộ ảnh mang tên: "Phố đông vắng mặt người?" Thông điệp anh muốn gửi qua bộ ảnh này là gì? 

Với tôi, ảnh tư liệu không phải là những tác phẩm nghệ thuật mà nó những câu chuyện chân thực về cuộc sống thông qua cái nhìn chủ quan của người chụp. Trong khi chụp ảnh thương mại là một nghề để kiếm sống thì chụp ảnh tư liệu là cách để tôi thoả mãn đam mê chụp ảnh cũng như thể hiện nhận thức và quan điểm của mình.

“Phố đông vắng mặt người” là một câu chuyện về thói quen đeo khẩu trang khi ra đường của người dân ở Hà Nội. Trong ấn tượng của nhiều người, đeo khẩu trang khi ra đường là một chuyện rất bình thường, nhất là với phụ nữ.

Nhiều năm nay, tôi chủ yếu di chuyển bằng ô tô. Nhưng từ khoảng nửa năm nay, do có sự thay đổi về nơi làm việc, hàng ngày tôi phải đi lại bằng xe máy vào giờ cao điểm. Chính điều này đã khiến tôi nhận ra việc đeo khẩu trang như vậy là không bình thường. Rồi làn sóng thông tin về ô nhiễm bụi mịn cũng thôi thúc tôi thực hiện bộ ảnh.

- Anh đánh giá thế nào về khoảng thời gian thực hiện bộ ảnh này, nó có thực sự cho công sức và tư duy của người cầm máy?

Dự án “Phố đông vắng mặt người” hiện vẫn chưa hoàn thiện. Một phần là nó mới chủ yếu tập trung vào người ngồi trên phương tiện giao thông, trong khi trên phố còn có rất nhiều người khác. Một phần là đã có sự thay đổi trong nhận thức của tôi về chiếc khẩu trang.

Hoá ra, khẩu trang không chỉ giúp chống bụi mà nó còn rất hữu ích đối với những người đi xe máy trong điều kiện khí hậu khắc nghiệt như ở miền Bắc. Cản gió lạnh, chống nắng nóng, ngăn mưa tạt rát mặt. Nhờ chiếc khẩu trang mà người cầm lái thấy thoải mái hơn để điều khiển phương tiện.

Nhưng khẩu trang vốn là một loại đồ bảo hộ y tế và bảo hộ lao động thì nay trở thành vật dụng hàng ngày của nhiều người, dù là đi bộ hay bất kì phương tiện nào. Càng nhiều người đeo khẩu trang khi ra khỏi nhà thì càng chứng tỏ bầu không khí mà chúng ta đang thở đã không còn an toàn nữa. Bụi mịn hay ngay lúc này là dịch cúm Corona chỉ là đỉnh điểm của những mối đe doạ khiến mọi người phải trốn sau những chiếc khẩu trang.

- Anh còn một bộ ảnh cũng với đề tài giao thông mang tên“Bộ tứ siêu đẳng” được nhiều người quan tâm, lí do nào anh lại lựa chọn bộ ảnh "Phố đông vắng mặt người" dành cho dự án K0 Còi này?

Giống như chiếc khẩu trang nào cũng có hai mặt, việc sử dụng khẩu trang không đảm bảo chất lượng hoặc không đúng cách cũng có thể làm giảm tầm nhìn hoặc mất tập trung, ảnh hưởng xấu tới việc điều khiển phương tiện.

K0 Còi, “Những bộ tứ siêu đẳng” hay “Phố đông vắng mặt người” đều có mối quan tâm chung là nâng cao ý thức của mọi người về an toàn giao thông. Nhưng thay vì thể hiện vấn đề này theo kiểu hô hào hay “dạy dỗ”, chúng tôi đều sử dụng sự hóm hỉnh, hài hước để tiếp cận người xem.

Mỗi lần bước chân lên xe là mỗi lần đối mặt với những điều khó chịu, căng thẳng, thậm chí nguy hiểm trên đường. Tôi tin rằng là những dự án như vậy sẽ vừa là một cách thư giãn nhưng cũng là những bài học trực quan cho mọi người.

- Lý do gì khiến anh và nhóm tác giả thực hiện lấy tên bộ tranh-ảnh mang tên “Giao thông ở xứ sở diệu kỳ”? Thông điệp mà nhóm của anh muốn gửi gắm qua các tác phẩm này?

Tôi đã đi khắp thế giới, giao thông ở nhiều quốc gia khác cũng có những vấn đề bất cập của họ. Tuy nhiên và quả thực, không nơi nào trên thế giới người tham gia giao thông lại thiếu ý thức đến mức như ở Việt Nam. Chúng ta hầu như không còn khái niệm luật lệ, đúng sai gì nữa đối với phần lớn người dân. Thậm chí, chúng ta khó có thể sử dụng từ thiếu ý thức nữa, nó tồi tệ hơn thế rất nhiều. Chúng ta có lẽ đã biến ý thức chấp hành luật lệ giao thông thành những chuỗi hành vi vi phạm luật lệ giao thông một cách có ý thức.

Vậy nói gì về hiện tượng này? Chua chát hay hài hước? Tất nhiên, chúng tôi chọn sự hài hước, đó có lẽ là cách tốt nhất để tiếp cận và lan toả thông điệp về xây dựng ý thức tham gia giao thông đến với người dân. Sứ sở diệu kì có lẽ là khái niệm phù hợp với dự án, và chúng tôi đã chọn nó, từ đề xuất của hoạ sĩ của dự án - Phan Nguyễn.

- Anh đánh giá thế nào về việc kết hợp giữa những bức ảnh với nội dung vi phạm giao thông, cùng những tranh vẽ đồ hoạ mang yếu tố vui nhộn?

Ảnh chính là những ghi chép sống động, trực quan. Nó chân thực, và thuyết phục người xem, rằng họ sẽ thấy bản thân mình, thấy đó đúng là môi trường sống của mình - gần gũi, không quá xa xôi mơ tưởng gì cả. Vẽ biếm hoạ, nó làm cho những bức ảnh thêm hài hước, và cũng là cách tạo điểm nhấn, để người xem chú ý hơn tới thông điệp, dễ dàng hơn trong việc tiếp nhận những thông điệp.

- Là người hoạt động trong lĩnh vực nhiếp ảnh và quay phim, anh đánh giá thế nào về khả năng truyền tải thông điệp (an toàn giao thông) với hình thức kết hợp giữa nhiếp ảnh và hoạ sỹ vẽ đồ hoạ? Điều này có phù hợp với đối tượng độc giả của K0 Còi?

Tôi nghĩ là phù hợp, bản thân dự án được đón nhận bởi đám đông. Chúng tôi cũng nhận được nhiều khen ngợi từ những nhà chuyên môn trong lĩnh vực truyền thông. Và tất nhiên, chúng tôi tự tin vào giải pháp của nhóm và năng lực từng thành viên, không chỉ trong dự án này, mà ở các hoạt động chuyên môn cũng như hoạt động xã hội lâu nay của từng thành viên.

Xem thêm hai bộ ảnh của của các tác giả trên tại https://www.facebook.com/k0.coi/

N.P