Tăng cường bảo vệ phụ nữ và trẻ em gái trong không gian số

Gia tăng rủi ro trong không gian mạng

Việt Nam hiện là một trong những quốc gia có tốc độ chuyển đổi số nhanh trong khu vực. Tính đến tháng 1, cả nước có 79,8 triệu người dùng Internet, tương đương 78,8% dân số. 75,2% dân số có tài khoản mạng xã hội và phụ nữ chiếm tới 51,2%. Không gian số rộng mở giúp phụ nữ và trẻ em gái dễ dàng tiếp cận kiến thức, việc làm từ xa, cơ hội kinh doanh hay khởi nghiệp trực tuyến. Tuy nhiên, đây cũng là “mảnh đất màu mỡ” cho các nguy cơ mới như lừa đảo, quấy rối, bóc lột hay tấn công tình dục trực tuyến.

Tại sự kiện “Vaccine số - Không một mình - Vì một môi trường mạng an toàn cho phụ nữ và trẻ em gái”, Đại úy Phạm Khánh Hòa (Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an) cho biết 70% trẻ em và thanh thiếu niên truy cập Internet hằng ngày, kéo theo nguy cơ bị dụ dỗ, thao túng tâm lý, lừa đảo hoặc thậm chí bắt cóc trực tuyến. Riêng trong năm 2025, hàng chục nghìn lượt phản ánh về lừa đảo công nghệ cao đã được ghi nhận, trong đó 90% nạn nhân là nữ.

Tại Hội thảo quốc tế và Triển lãm về bạo lực trực tuyến với phụ nữ và trẻ em, Đại tá Lê Hoàng Dương, Phó Cục trưởng Cục Đối ngoại (Bộ Công an), cho rằng, nhận thức về an toàn mạng của cộng đồng đặc biệt là phụ huynh và nhà trường còn hạn chế. Nhiều hành vi xâm hại diễn ra ẩn danh, khó truy vết, trong khi các công nghệ mới như AI, deepfake hay chatbot lừa đảo đang làm gia tăng đáng kể nguy cơ bị xâm hại.

Đại diện UNICEF tại Việt Nam, bà Silvia Danailov, cảnh báo, tại Việt Nam, 23% trẻ em sử dụng Internet đã vô tình tiếp xúc với nội dung khiêu dâm, 14% tiếp cận một cách chủ ý. Gần 2% trẻ 15-17 tuổi từng nhận tiền hoặc quà để gửi hình ảnh nhạy cảm của chính mình; 1% bị chia sẻ hình ảnh như vậy mà không có sự đồng thuận.

Theo bà, tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương, 16-58% phụ nữ từng trải qua một dạng bạo lực có liên quan đến công nghệ, phản ánh mức độ phổ biến và nguy hiểm của bạo lực giới trực tuyến hiện nay.

Sau mỗi thống kê là những câu chuyện nhức nhối: các cô gái trẻ bị gạ gẫm, tống tiền qua mạng xã hội; bé trai bị ép gửi hình nhạy cảm; phụ nữ bị tấn công danh dự qua deepfake. Bà Danailov cảnh báo đây không phải là các vụ việc riêng lẻ, mà là một chuỗi bạo lực kéo dài từ thời thơ ấu đến tuổi trưởng thành, gây tổn hại nghiêm trọng đến quyền con người, quyền riêng tư, sự an toàn và bình đẳng của phụ nữ và trẻ em gái.

Hành động vì bình đẳng giới và an toàn trong kỷ nguyên số

Ngày 11/11, Bộ Nội vụ phối hợp Cơ quan Liên Hợp Quốc về Bình đẳng giới và Trao quyền cho Phụ nữ (UN Women) tổ chức Lễ phát động Tháng hành động vì bình đẳng giới và phòng ngừa, ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới năm 2025, với chủ đề “Bình đẳng giới và an toàn cho phụ nữ và trẻ em gái trong kỷ nguyên số”.

Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà nhấn mạnh, kỷ nguyên số sẽ tạo ra cơ hội và môi trường học tập, làm việc linh hoạt, hiệu quả hơn, tăng khả năng tiếp cận các nguồn lực giáo dục, việc làm từ xa, tiếp cận dễ dàng hơn với cơ hội kinh doanh mà không bị giới hạn về địa lý, cân bằng tốt hơn giữa công việc xã hội và gia đình.

Đây cũng là điều kiện để phụ nữ tham gia tiếng nói và tạo mạng lưới kết nối giúp họ mở rộng nhận thức, thay đổi phương thức làm việc, khẳng định tốt hơn vai trò, vị thế của mình trong công việc và cuộc sống.

Bên cạnh những cơ hội, quá trình chuyển đổi số cũng đặt ra những nguy cơ, thách thức. Phụ nữ và trẻ em gái vẫn là đối tượng dễ bị tổn thương trên môi trường số như dễ bị lừa đảo, dụ dỗ, quấy rối bằng ngôn từ định kiến, xúc phạm hoặc bị gửi các hình ảnh, video, âm thanh có nội dung nhạy cảm, tống tiền, bắt nạt, bắt cóc trực truyến…

Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà cho biết, nhằm tăng cường thực hiện bình đẳng giới và đảm bảo an toàn cho phụ nữ và trẻ em gái trong kỷ nguyên chuyển đổi số, Bộ Nội vụ đã ban hành các Kế hoạch chuyển đổi số để triển khai nhiều biện pháp, chính sách ứng dụng công nghệ số trong quá trình thực thi công vụ, đảm bảo an sinh xã hội, tăng năng lực phục vụ người dân đồng thời cũng tiết kiệm thời gian và chi phí vận hành.

Bộ Nội vụ mong muốn các bộ, ban, ngành, cơ quan, đoàn thể ở Trung ương và địa phương cùng tăng cường nguồn lực, các tổ chức quốc tế trong và ngoài nước tiếp tục đồng hành hỗ trợ kỹ thuật để thực hiện các nội dung, tổ chức các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức và hành động về bình đẳng giới trong kỷ nguyên số.

Các cơ quan truyền thông định hướng và lan tỏa thông điệp tích cực về vai trò, vị thế của phụ nữ và trẻ em gái, các giải pháp an toàn trên không gian số; nam giới và trẻ em trai hãy là những "người bạn đồng hành thông thái, đáng tin cậy trong thực hiện bình đẳng giới, cùng phụ nữ và trẻ em gái xây dựng một không gian số văn minh, an toàn".

Tháng hành động vì bình đẳng giới diễn ra từ 15/11 đến 15/12 hằng năm. Màu cam tiếp tục được lựa chọn làm màu biểu tượng của chiến dịch toàn cầu chấm dứt bạo lực giới - màu sắc của hy vọng, của lời kêu gọi mạnh mẽ hành động để bảo vệ phụ nữ và trẻ em. Hình ảnh trái tim màu cam và các sản phẩm truyền thông cùng tông màu đã trở thành dấu hiệu nhận diện quen thuộc, thể hiện quyết tâm chung tay phòng ngừa, ứng phó với bạo lực giới.

Hà Anh