Tài liệu tiết lộ cuộc "cách mạng" tinh gọn bộ máy ở Nghệ An 55 năm trước

Cuộc cách mạng tinh gọn, sắp xếp lại bộ máy nhà nước đang được triển khai quyết liệt, được chính quyền các địa phương và cán bộ, đảng viên, nhân dân ủng hộ, đồng tình, đánh giá cao.

Ít ai biết rằng, cách đây hơn nửa thế kỷ, yêu cầu về tinh gọn bộ máy, giảm bớt biên chế, nâng cao hiệu suất công tác trong các cơ quan, các ngành cấp tỉnh và cấp huyện tại Nghệ An đã được đặt ra và thực hiện.

Kết thúc cuộc chiến chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, tỉnh Nghệ An bước vào công cuộc tái thiết giữa bối cảnh tình hình kinh tế - xã hội của đất nước còn hết sức khó khăn. Bên cạnh đó, việc thực hiện Nghị quyết 225/CP của Hội đồng Chính phủ về việc giảm biên chế gián tiếp, củng cố tổ chức bộ máy quản lý nhà nước... đã có một số kết quả nhất định nhưng so với yêu cầu nhiệm vụ còn thấp.

Giảm 30% biên chế và 1/2 số phòng, ban

Ngày 22/8/1970, Ủy ban hành chính (nay là Ủy ban nhân dân) Nghệ An ban hành Chỉ thị số 115 CT.UB về việc tích cực thực hiện chấn chỉnh tổ chức, giảm mạnh biên chế gián tiếp, tăng năng suất lao động và hiệu suất công tác trong các cơ quan, các ngành các cấp tỉnh, huyện.

Ủy ban hành chính Nghệ An đặt ra yêu cầu phải làm cho mỗi cán bộ, công nhân viên quán triệt được tình hình nhiệm vụ mới, thấy được những bất hợp lý trong phân công lao động, trong cơ cấu bộ máy quản lý, lao động gián tiếp sản xuất phình ra quá lớn, mất cân đối trong nhiều mặt quản lý, sản xuất và đời sống...

Chỉ thị cũng yêu cầu, để nâng cao nhiệt tình cách mạng cho mọi người có trách nhiệm xây dựng cơ quan, ngành lớn mạnh và tự giác trước yêu cầu nhiệm vụ mới, sẵn sàng thực hiện theo sự phân công của tổ chức.

Song song với việc tổ chức học tập, lãnh đạo các ngành, các cấp phải lập ngay phương án tổ chức bộ máy quản lý mới của cơ quan mình với tinh thần kiện toàn gọn nhẹ, đảm bảo chỉ đạo công tác tốt.

Yêu cầu Chỉ thị 115 đặt ra trong năm 1970, các cơ quan quản lý nhà nước, các cơ quan Đảng, đoàn thể, bộ máy hành chính quản lý các ngành sự nghiệp, bộ máy quản lý các cơ sở quốc doanh giảm biên chế ít nhất 30%.

Đối với các hoạt động sự nghiệp, văn hóa, y tế, khoa học, giáo dục... phải quản lý chặt chẽ, hoạt động nào chưa cần thiết, trùng lặp cần giảm bớt.

Riêng đối với công nhân ở các cơ sở quốc doanh phải căn cứ vào nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh của kế hoạch nhà nước và tính theo năng suất lao động năm 1964, 1965 có cân nhắc theo điều kiện sản xuất, kinh doanh tại thời điểm đó, để xác định người cần thiết và tích cực điều chỉnh số người dôi ra.

Chỉ thị nêu rõ phải xác định chức trách cụ thể của mỗi ngành và quan hệ giữa các ngành với nhau, giữa ngành với cấp tỉnh, cấp huyện. Phân cấp cụ thể về quyền hạn, nhiệm vụ và phạm vi hoạt động công tác của mỗi ngành. 

Giảm bớt phòng, ban, bộ phận trong ngành, cơ quan để tập trung đầu mối (phấn đấu giảm 1/2 số phòng, ban hiện có tại thời điểm đó) tạo điều kiện cho lãnh đạo ngành, cơ quan nắm sát tình hình và chỉ đạo công tác nhanh gọn.

Trong mỗi phòng, bộ phận, xác định lại chức trách của từng người thật rõ ràng, với tinh thần kiêm nhiệm thêm công tác, mỗi người làm việc "bằng hai", từ đó để tính toán số người dôi ra cần giảm...

Cán bộ dôi dư được giải quyết ra sao?

Ủy ban hành chính Nghệ An yêu cầu, từ thời điểm ban hành chỉ thị đến ngày 15/9/1970, các ngành, cơ quan các cấp tỉnh, huyện hoàn thành cơ bản về phương án tổ chức bộ máy quản lý của cơ quan, ngành mình theo hướng giảm ít nhất 30% cán bộ, nhân viên.

Chỉ thị này cũng quy định cụ thể các đối tượng phải điều chỉnh theo hướng giảm mạnh lao động thường, lao động gián tiếp, lao động ở bộ máy hành chính quản lý trong đó có lao động hợp đồng, lao động tạm tuyển, người đủ tiêu chuẩn về hưu, mất sức lao động...

Vấn đề giải quyết cán bộ dôi dư khi thực hiện tinh giảm biên chế, tinh gọn bộ máy cũng được quy định chi tiết tại chỉ thị này.

Ủy ban hành chính tỉnh Nghệ An yêu cầu các đơn vị phân loại cụ thể số người dôi ra cần giải quyết và khẩn trương việc chuyển số gián tiếp dôi ra các cơ sở sản xuất trong ngành hoặc tổ chức sản xuất mới để giải quyết công việc cho họ. Chậm nhất đến 30/9/1970, các đơn vị phải hoàn thành cơ bản để đến ngày 1/10/1970 có thể thực hiện nhận lương theo biên chế mới.

Những người tự nguyện xin về địa phương, những người thuộc diện về hưu mất sức... các đơn vị, ngành khẩn trương giải quyết nhanh gọn, đúng chính sách.

Đối với cán bộ công nhân viên dôi ra sau khi sắp xếp lại tổ chức, tỉnh Nghệ An yêu cầu các ngành, đơn vị phải thống kê cụ thể: Người chuyển đi sản xuất các cơ sở trong ngành; người đủ điều kiện về hưu hoặc mất sức được về địa phương; những người chưa sắp xếp được phải phân loại nghiệp vụ chuyên môn, sức khỏe...

Ủy ban hành chính Nghệ An cũng gợi ý một số biện pháp giải quyết tạm thời đối với số cán bộ thuộc diện dôi dư, bao gồm tổ chức thành các đơn vị lao động nhận khoán tại các công trường kiến thiết cơ bản, vận chuyển bốc dỡ.

"Trong thời gian này, các cơ quan, ngành phải tìm mọi biện pháp giải quyết nhanh gọn, đúng chính sách cho số cán bộ dôi ra để sớm ổn định công tác và sinh hoạt cho họ, đồng thời ổn định về tổ chức của cơ quan, ngành mình", chỉ thị nêu rõ.