Quy trình làm việc với UBND cấp xã đảm bảo công khai, rõ trách nhiệm

Từ ngày 1/7, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp chính thức áp dụng trên cả nước. UBND cấp xã trở thành cấp chính quyền trực tiếp, gần dân nhất, gánh nhiều nhiệm vụ mới sau khi cấp huyện được sắp xếp lại.

Để vận hành bộ máy này một cách thống nhất, minh bạch và hiện đại, Bộ Nội vụ trình Chính phủ dự thảo Nghị định ban hành Quy chế làm việc mẫu của UBND xã. Đây sẽ là khuôn khổ pháp lý để các địa phương cụ thể hóa thành quy chế làm việc riêng, phù hợp điều kiện thực tế.

Rõ trách nhiệm từng chức danh

Một trong những điểm đáng chú ý của dự thảo là quy định cụ thể trách nhiệm cá nhân đối với từng vị trí trong UBND xã.

Chủ tịch UBND xã được xác định là người đứng đầu, chịu trách nhiệm toàn diện trước HĐND cùng cấp và cấp tỉnh, đồng thời phải định kỳ tổ chức đối thoại trực tiếp với nhân dân.

Phó Chủ tịch UBND xã được phân công phụ trách lĩnh vực cụ thể và trong phạm vi đó có thể nhân danh Chủ tịch để chỉ đạo, điều hành, chịu trách nhiệm cá nhân về kết quả công việc.

Các ủy viên UBND xã như trưởng công an, chỉ huy trưởng quân sự, thủ trưởng các đơn vị chuyên môn phải tham dự đầy đủ các phiên họp, chủ động tham mưu và điều hành lĩnh vực được giao.

Chánh Văn phòng HĐND và UBND xã có quyền ký thay Chủ tịch một số văn bản hành chính, chịu trách nhiệm về tính hợp pháp và kịp thời của hồ sơ, văn bản.

Rút ngắn thời gian xử lý công việc

Dự thảo nêu rõ, hồ sơ trình UBND xã phải nêu sự cần thiết, nội dung chính và được Văn phòng kiểm tra tính hợp pháp. Nếu chưa đạt yêu cầu, cơ quan soạn thảo phải chỉnh sửa trong vòng 2 ngày.

Với công việc đơn giản, trong 2 ngày làm việc kể từ khi nhận hồ sơ, Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch phải cho ý kiến hoặc ký ban hành. Quy định này nhằm chấm dứt tình trạng chậm trễ, hồ sơ bị “ngâm” kéo dài như trước.

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, ký số trên di động

Một điểm mới đáng chú ý là toàn bộ văn bản của UBND xã, trừ văn bản mật, sẽ được ban hành dưới dạng điện tử, có ký số và phát hành qua trục liên thông văn bản. Bộ máy được yêu cầu ưu tiên ký số ngay trên thiết bị di động, giúp lãnh đạo xử lý công việc kịp thời ngay cả khi đi công tác.

Các chương trình, lịch công tác năm, quý, tháng, tuần đều phải được lập và điều chỉnh trên hệ thống quản lý văn bản, bảo đảm cập nhật, thống nhất, minh bạch.

Có thể họp trực tuyến

Quy chế quy định UBND xã họp thường kỳ ít nhất một lần mỗi tháng, giao ban hàng tuần, có thể họp trực tuyến với cấp trên hoặc với thôn, tổ dân phố.

Hồ sơ, tài liệu họp phải được gửi cho các ủy viên trước ít nhất hai ngày. Phiên họp chỉ hợp lệ khi có ít nhất 2/3 thành viên tham dự; trường hợp vắng mặt phải có ủy quyền hợp lệ. Khách mời như Thường trực HĐND xã, Mặt trận Tổ quốc, tổ chức chính trị - xã hội có thể tham dự khi nội dung liên quan. Điều này vừa đảm bảo tính dân chủ, vừa tăng cường giám sát của các tổ chức và người dân đối với hoạt động điều hành ở cơ sở.

Công khai văn bản pháp luật

Một yêu cầu mới là Văn phòng UBND xã phải công bố công khai các văn bản quy phạm pháp luật của xã trên cổng thông tin điện tử. Đây là bước tiến quan trọng, giúp người dân tiếp cận trực tiếp, nhanh chóng các quyết định quản lý nhà nước, tránh tình trạng “văn bản trong ngăn kéo”.

Theo dự thảo Tờ trình của Bộ Nội vụ, việc ban hành Quy chế làm việc mẫu của UBND xã là yêu cầu khách quan nhằm tạo hành lang pháp lý thống nhất, khắc phục những bất cập của quy chế cũ.

Đây là Quy chế làm việc mẫu do Chính phủ ban hành. Trên cơ sở này, mỗi UBND xã sẽ ban hành quy chế làm việc riêng, phù hợp điều kiện địa phương nhưng phải bảo đảm thống nhất với mẫu chung.

Quy chế mới hướng tới một nền quản trị công hiện đại, đề cao nguyên tắc tập trung dân chủ, phân công rõ trách nhiệm cá nhân, thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin, cải cách hành chính và chuyển đổi số. Mục tiêu cuối cùng là giúp UBND xã tổ chức thực hiện tốt hơn nhiệm vụ được giao theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025.