Lương, thưởng trả cho công chức ở các quốc gia ra sao?

Cơ cấu tiền lương của các nước

Về kinh nghiệm quốc tế trong xây dựng dự Luật công chức, Bộ Nội vụ cho biết, tại Trung Quốc, tiền lương của công vụ viên được trả đầy đủ, đúng hạn.

Bên cạnh đó, họ còn được hưởng phụ cấp vùng, phụ cấp khu vực khó khăn, vùng sâu, vùng xa, phụ cấp chức vụ; trợ cấp nhà ở, trợ cấp y tế. Công chức hoàn thành nhiệm vụ xuất sắc, có năng lực được thưởng cuối năm.

Ở Nhật Bản, Hội đồng Nhân sự quốc gia nghiên cứu, xây dựng một kế hoạch lương, thưởng phù hợp với phân loại vị trí công việc, tùy theo mức độ phát triển kinh tế có thể tăng hoặc giảm và trình Nghị viện và Nội các gồm: Tiêu chuẩn để tăng lương; phân loại vị trí công việc; thù lao làm việc ngoài giờ, ban đêm và trong ngày nghỉ...

Các cơ cấu lương gồm: Chi phí sinh hoạt, mức lương phổ biến trong khu vực tư nhân và các điều kiện thích hợp khác. Hội đồng Nhân sự quốc gia xây dựng một thang, bậc, mức lương ở mỗi vị trí công việc. 

Bên cạnh đó, Thái Lan có cơ cấu tiền lương gồm: Lương, phụ cấp, tiền thưởng và lương hưu. Các phụ cấp chức vụ quy định tại mục này không được tính vào tiền thưởng, lương hưu.

Công chức Thái Lan theo quy định có đạo đức, kỷ luật, thực hiện công vụ có hiệu quả và đạt kết quả tốt thì công chức giám sát có thể xem xét tăng lương phù hợp. 

Trong khi đó, Mỹ quy định về hệ thống trả lương theo hiệu suất và tiền thưởng khuyến khích. Việc tăng lương dựa trên chất lượng thực hiện công việc hơn là thâm niên làm việc.

Quốc gia này trả lương bằng nhau đối với những công việc có giá trị như nhau, phù hợp về mức lương quốc gia, địa phương và khu vực tư nhân trả, đồng thời cần có các biện pháp khuyến khích và ghi nhận những người có thành tích xuất sắc.

Còn công chức ở Pháp được hưởng thù lao gồm: Lương; trợ cấp cư trú; phần bổ sung chế độ gia đình; tiền thưởng và phụ cấp được thiết lập theo quy định. Quyền được hưởng phụ cấp lương gia đình tùy theo số con do công chức chăm sóc.

Ngoài ra, tại New Zealand, công chức có thể kiếm được trung bình thấp nhất 1.333 NZD/năm (khoảng hơn 20 triệu đồng/tháng) đến mức lương trung bình cao nhất là 4.191 NZD (khoảng hơn 63 triệu đồng/tháng).

Đây là mức lương trung bình của công chức và bao gồm các phúc lợi như nhà ở và đi lại. Mức lương công chức tính theo cấp độ kinh nghiệm làm việc và trình độ học vấn.

Theo Bộ Nội vụ, các quốc gia xây dựng cơ cấu tiền lương công chức gồm: Tiền lương, thưởng, phụ cấp (đi lại, cư trú, khu vực)…, không có phụ cấp chức vụ do trả lương theo vị trí việc làm. Tiền lương được xây dựng tính theo mức trung bình của xã hội và khu vực tư nhân.

Từ thực tiễn các quốc gia, Bộ này cho hay, Việt Nam cần trả lương theo vị trí việc làm. Cơ sở để trả lương cần được tính bình quân theo khu vực tư nhân trả cho người lao động. Từ đó, cán bộ, công chức yên tâm công tác và góp phần hạn chế tình trạng tiêu cực, phòng chống tham nhũng và "chảy máu chất xám".

Bổ sung tiền thưởng theo năng suất 

Theo Bộ Nội vụ, Trung Quốc khen thưởng công chức, tập thể công chức có thành tích công tác xuất sắc, có thành tích, đóng góp đáng kể. Khen thưởng được chia thành: Khen thưởng, ghi công hạng ba, ghi công hạng nhì, ghi công hạng nhất và phong tặng danh hiệu, giấy chứng nhận, huy chương, kỷ niệm chương.

Việc khen thưởng công chức hoặc khen thưởng tập thể công chức được quyết định hoặc phê duyệt theo đúng thẩm quyền, thủ tục quy định.

Bên cạnh đó, tiền thưởng của công chức ở Nhật Bản được chi trả trên cơ sở các bổn phận và trách nhiệm tại vị trí công việc của họ trong Chính phủ. Hội đồng Nhân sự quốc gia sẽ tiến hành các nghiên cứu, xây dựng một kế hoạch thưởng phù hợp với phân loại vị trí công việc và trình Nghị viện và Nội các phê duyệt. 

Bên cạnh đó, Thái Lan thực hiện tiền thưởng theo hiệu suất làm việc của công chức. Việc xét khen thưởng, thăng chức và các lợi ích khác cho quan chức phải được thực hiện một cách công bằng thông qua xem xét sản phẩm công việc, năng lực và hành vi...

Bộ Nội vụ cho hay, ngoài Trung Quốc, các quốc gia không sử dụng hình thức khen thưởng cho tập thể và cá nhân mà thay vào đó là hình thức thưởng: Thưởng bằng tiền và ngày nghỉ.

Riêng Mỹ áp dụng hình thức vinh danh của Tổng thống, đối với các cơ quan, người đứng đầu trả thưởng bằng tiền mặt để vinh danh công chức có thành tích.

Từ kinh nghiệm quốc tế trên, Bộ Nội vụ cho rằng Việt Nam cần cân nhắc nâng cao tính hiệu quả, thực chất của công tác thi đua - khen thưởng. Bên cạnh đó, cần xây dựng và bổ sung các hình thức thưởng theo hiệu suất công việc bằng tiền và ngày nghỉ.

Như vậy, việc thưởng mới đi vào thực chất, gắn với kết quả đánh giá hiệu suất và động lực làm việc cho công chức.