Nâng cao tính tự chủ, minh bạch và trách nhiệm xã hội của các hội, quỹ

Sáng 6/11, Bộ Nội vụ tổ chức Hội nghị toàn quốc về nghiệp vụ quản lý nhà nước và tổ chức, hoạt động của hội, quỹ xã hội, quỹ từ thiện với sự tham gia của đại diện hơn 350 hội, quỹ trên cả nước. Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng dự và chỉ đạo hội nghị.

Nguồn lực quan trọng từ 70.000 hội nhóm 

Tại sự kiện, Thứ trưởng Vũ Chiến Thắng nhấn mạnh, sau khi triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, bộ máy hành chính ở các địa phương đã cơ bản tinh gọn, giảm tầng nấc trung gian, loại bỏ chồng chéo, trùng lặp thủ tục hành chính. Quá trình sắp xếp địa giới hành chính và tổ chức lại bộ máy nhà nước giúp bộ máy vận hành ổn định, đúng người, đúng việc, tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu lực quản lý.

Đến nay, cả nước có 146.836 người nghỉ việc sau sắp xếp bộ máy đã được nhận tiền chính sách, chế độ theo Nghị định số 178. Bộ Nội vụ đang tiếp tục xây dựng lại định mức biên chế giai đoạn 2026–2031, theo hướng giảm thêm 15% tổng biên chế, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số trong hoạt động hành chính.

“Đây là một cuộc cách mạng lớn, không chỉ tinh gọn bộ máy mà còn hướng tới bộ máy linh hoạt, minh bạch và phục vụ người dân tốt hơn”, Thứ trưởng Vũ Chiến Thắng khẳng định.

Cùng với sự phát triển của đất nước, số lượng các tổ chức hội, quỹ tăng nhanh, với tổng số 70.096 hội và 3081 quỹ. Thứ trưởng đánh giá, nhiều hội, quỹ đã phát huy tốt vai trò cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, tham gia phản biện xã hội, đóng góp xây dựng chính sách, hỗ trợ cộng đồng, và thực hiện nhiều hoạt động nhân đạo, từ thiện.

Đặc biệt, các hội được giao nhiệm vụ phản biện, tư vấn chính sách đã thể hiện rõ năng lực, được các bộ, ngành, địa phương tín nhiệm và “đặt hàng” trong công tác chuyên môn. Thứ trưởng ghi nhận tinh thần trách nhiệm, sự tâm huyết của hàng chục nghìn hội viên trên cả nước - đây là nguồn lực xã hội quan trọng cần tiếp tục phát huy.

Cơ sở dữ liệu quốc gia để quản lý hội, chống trục lợi

Bên cạnh kết quả tích cực, Thứ trưởng Vũ Chiến Thắng cũng chỉ ra một số tồn tại như nhiều hội, quỹ hoạt động chưa hiệu quả, thậm chí có sai phạm. Một số tổ chức thiếu chiến lược phát triển, hoạt động hình thức, công tác thu hút, tập hợp hội viên yếu.

Nhiều hội chưa tuân thủ quy định pháp luật và điều lệ, chậm tổ chức đại hội, chậm kiện toàn nhân sự, buông lỏng quản lý tài chính, hoặc để xảy ra mất đoàn kết nội bộ.

Bên cạnh đó, việc thành lập cơ quan báo chí và pháp nhân trực thuộc chưa đúng quy định, dẫn tới tình trạng thương mại hóa, sai tôn chỉ, mục đích hoạt động. Một số trường hợp lợi dụng danh nghĩa hội để trục lợi, gây ảnh hưởng uy tín của tổ chức và của cơ quan quản lý nhà nước.

Thứ trưởng Bộ Nội vụ cho biết, Bộ đã triển khai cơ sở dữ liệu quốc gia về hội, quỹ, song tỷ lệ cập nhật thông tin của các tổ chức còn thấp. Không ít hội vẫn quản lý thủ công, thiếu hệ thống lưu trữ, thiếu công cụ số phục vụ điều hành. Điều này khiến việc giám sát, thống kê, và hỗ trợ hoạt động của hội gặp khó khăn.

Sửa quy định về tổ chức, quản lý quỹ từ thiện

Để nâng cao hiệu quả hoạt động của các hội, quỹ trong thời gian tới, Thứ trưởng lưu ý các hội, quỹ tập trung vào một số nhóm nhiệm vụ trọng tâm.

Trước hết là rà soát, cập nhật quy chế, quy định nội bộ phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đảm bảo hoạt động đúng pháp luật và tôn chỉ, mục đích.

Thứ hai, đổi mới phương thức hoạt động, khuyến khích tư duy sáng tạo, nâng cao tính tự chủ, tự nguyện, tự chịu trách nhiệm. 

Thứ ba, coi trọng công tác bảo vệ nội bộ và lựa chọn nhân sự Ban Chấp hành, chọn người có uy tín, năng lực, tâm huyết, tránh bổ nhiệm hình thức. Ban Chấp hành cần nâng cao năng lực quản lý, điều hành, chủ động giải quyết mâu thuẫn, không đùn đẩy trách nhiệm cho cơ quan quản lý nhà nước.

Thứ tư, tăng cường quản lý cơ quan báo chí và pháp nhân trực thuộc, đảm bảo hoạt động đúng tôn chỉ, mục đích, không để “báo hóa tạp chí” hay sai phạm tài chính. Các hội, quỹ phải chịu trách nhiệm toàn diện về đơn vị trực thuộc và thực hiện nghiêm chế độ báo cáo định kỳ trên hệ thống điện tử của Bộ Nội vụ.

Thứ trưởng Vũ Chiến Thắng cho biết, công tác quản lý nhà nước đối với các hội, quỹ không chỉ dừng ở việc kiểm soát mà còn là quá trình đồng hành, hỗ trợ và tạo điều kiện để các tổ chức này phát triển lành mạnh, hiệu quả, đúng định hướng và tuân thủ pháp luật.

Trong thời gian tới, Bộ Nội vụ sẽ tiếp tục hoàn thiện thể chế, sửa đổi các nghị định về tổ chức, quản lý hội, quỹ xã hội, quỹ từ thiện, đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng cơ sở dữ liệu thống nhất toàn quốc và tăng cường giám sát việc tiếp nhận viện trợ, tài trợ theo quy định pháp luật.

Cùng với đó, Bộ sẽ chú trọng tăng cường xây dựng đội ngũ công chức làm nhiệm vụ quản lý nhà nước về hội, quỹ có năng lực, trình độ, kiến thức, bản lĩnh và tinh thần phục vụ nhân dân.