Giảm nghèo bền vững nhờ xuất khẩu lao động

Trong bức tranh giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, Tiểu dự án 2 "Hỗ trợ người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng" nổi lên như minh chứng rõ ràng cho một chính sách được thiết kế đúng và triển khai trúng đích.

Tháng 1/2022, Thủ tướng phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025. Tại Dự án 4 “Phát triển giáo dục nghề nghiệp, việc làm bền vững” của chương trình, có Tiểu dự án 2 “Hỗ trợ người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng”.

Mục tiêu của Tiểu dự án 2 là đẩy mạnh hoạt động đưa người lao động sinh sống trên địa bàn các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo (theo đơn vị hành chính cũ) đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; hỗ trợ hoạt động đào tạo nâng cao trình độ ngoại ngữ, kỹ năng nghề cho người lao động trước khi đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, góp phần tạo việc làm, nâng cao thu nhập và giảm nghèo bền vững, nhất là người lao động thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, người lao động trên địa bàn huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo.

Đối tượng của Tiểu dự án 2 tập trung vào hai nhóm lao động:

Thứ nhất là người lao động có nhu cầu đi làm việc ở nước ngoài, cư trú trên địa bàn các huyện nghèo (không bao gồm các địa bàn được hưởng cơ chế, chính sách hỗ trợ người lao động đi làm việc ở nước ngoài quy định tại Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030), xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo; ưu tiên người lao động thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo.

Thứ hai là người lao động tham gia các khóa đào tạo nâng cao trình độ ngoại ngữ để đi làm việc ở nước ngoài theo các hiệp định ký giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ nước tiếp nhận.

Theo đó, người lao động sinh sống trên địa bàn các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng được hỗ trợ: tiền đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng nghề, ngoại ngữ; hỗ trợ tiền ăn, sinh hoạt phí, tiền ở trong thời gian tham gia đào tạo (bao gồm cả thời gian tham gia giáo dục định hướng), trang cấp đồ dùng cá nhân thiết yếu; chi phí khám sức khỏe, hộ chiếu, thị thực và lý lịch tư pháp; giới thiệu, tư vấn cho người lao động và thân nhân người lao động.

Cùng với đó là một phần chi phí đào tạo nâng cao trình độ ngoại ngữ cho người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo các hiệp định ký giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ nước tiếp nhận, ưu tiên người lao động thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, người dân tộc thiểu số, người lao động sinh sống trên địa bàn huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo.

Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ Nội vụ), cho biết gần 4 năm triển khai, Tiểu dự án “Hỗ trợ người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng” của Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 đã hỗ trợ gần 4.400 người. Các chính sách hỗ trợ từ Tiểu dự án góp phần tạo sinh kế bền vững, nâng cao thu nhập cho người dân tại nhiều địa bàn khó khăn.

Theo ông Đặng Đức Thuận, Phó Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước, thành công lớn nhất của Tiểu dự án 2 không chỉ nằm ở những con số ấn tượng, mà còn ở việc chính sách đã chạm đúng nhu cầu thực tế: Tạo việc làm, nâng thu nhập và mở ra lối thoát nghèo cho người dân ở vùng khó khăn.

Nhiều địa phương đã gắn xuất khẩu lao động với chương trình xây dựng nông thôn mới, biến nguồn kiều hối thành động lực thay đổi diện mạo kinh tế - xã hội. Đây chính là minh chứng cho hiệu quả của cách tiếp cận "trao cần câu, không trao con cá" - hỗ trợ người dân tiếp cận thị trường lao động quốc tế, thay vì hỗ trợ mang tính ngắn hạn.

Tuy đạt nhiều kết quả tích cực, nhưng theo ông Thuận, quá trình triển khai Tiểu dự án 2 vẫn đối mặt với một số hạn chế: văn bản hướng dẫn ban hành chậm, năng lực cán bộ cấp cơ sở còn yếu, sự biến động nhân sự do sắp xếp đơn vị hành chính, cùng tâm lý trông chờ hỗ trợ Nhà nước ở một bộ phận người dân

Để nâng cao hiệu quả giai đoạn tới, Cục Quản lý lao động ngoài nước đề xuất hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật; nâng cao năng lực cán bộ; đẩy mạnh phân cấp cho địa phương theo nguyên tắc "Trung ương thiết kế - địa phương quyết định và thực hiện"; tích hợp 3 chương trình mục tiêu quốc gia thành một chương trình từ năm 2026; tăng cường ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số trong quản lý lao động đi làm việc ở nước ngoài.

Bảo Châu