Dự kiến 9 nhóm giấy tờ không phải mang đi khi làm thủ tục hành chính

Bộ Tư pháp đang dự thảo Nghị quyết quy định xử lý khó khăn, vướng mắc trong đơn giản hóa thủ tục hành chính dựa trên dữ liệu. 

Theo dự thảo, mục tiêu là giảm giấy tờ, giảm bước, giảm thời gian bằng cách chuyển từ cơ chế "nộp hồ sơ" sang cơ chế "sử dụng dữ liệu đã có".

Cơ quan giải quyết thủ tục hành chính có trách nhiệm khai thác dữ liệu từ các cơ sở dữ liệu quốc gia và chuyên ngành; chỉ yêu cầu bổ sung giấy tờ nếu dữ liệu chưa có hoặc chưa liên thông. Việc này nhằm khắc phục thực trạng người dân nhiều lần cung cấp lại thông tin mà Nhà nước đã thu thập.

9 nhóm giấy tờ được thay bằng dữ liệu

Dự thảo Nghị quyết liệt kê 9 nhóm loại giấy tờ mà người dân, doanh nghiệp không phải nộp lại khi thực hiện thủ tục hành chính:

- Thông tin dân cư: Gồm căn cước công dân, nhân thân, nơi cư trú… Nếu dữ liệu đã có trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, các cơ quan phải tự khai thác khi giải quyết thủ tục.

- Thông tin về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế: Thay thế cho các giấy tờ như xác nhận tham gia bảo hiểm, quá trình đóng bảo hiểm, thẻ bảo hiểm y tế…

- Giấy phép lái xe, đăng ký xe: Cơ quan xử lý hồ sơ tự khai thác dữ liệu trên hệ thống của ngành giao thông vận tải.

- Đăng ký doanh nghiệp, đăng ký phương tiện, đăng ký lưu hành: Thay thế giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, đăng ký phương tiện tàu thuyền, giấy lưu hành thiết bị…

- Thông tin hộ tịch: Bao gồm giấy khai sinh, đăng ký kết hôn, tình trạng hôn nhân, khai tử và các thông tin hộ tịch khác.

- Thông tin về nuôi con nuôi, quốc tịch: Cơ quan giải quyết thủ tục không yêu cầu nộp lại giấy tờ nếu dữ liệu đã có trên hệ thống.

- Thông tin an toàn thực phẩm: Thay thế các giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm theo Luật An toàn thực phẩm.

- Thông tin về dược, thú y, y tế: Thay thế các nhóm giấy tờ về cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dược, thú y, giấy phép nhập khẩu thuốc... thuộc Luật Dược và Luật Thú y.

- Thông tin kế toán, du lịch, xuất bản: Bao gồm giấy phép hoạt động in xuất bản phẩm, giấy phép lữ hành quốc tế, giấy chứng nhận điều kiện kinh doanh dịch vụ kế toán…

Những nhóm trên tương ứng với dữ liệu đang được lưu trữ trong hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia hoặc hệ thống thông tin của bộ, ngành. Cơ quan nhà nước có trách nhiệm khai thác, sử dụng dữ liệu thay vì yêu cầu người dân cung cấp hồ sơ giấy.

741 thủ tục thay hồ sơ, 18 thủ tục bỏ hẳn

Theo Phụ lục của dự thảo, có 741 thủ tục hành chính trong nhiều lĩnh vực có thành phần hồ sơ thay thế bằng dữ liệu. Ngoài ra, 9 thủ tục hành chính có thành phần hồ sơ cắt giảm, 18 thủ tục sẽ được bãi bỏ hoàn toàn vì không cần thiết nữa khi thực hiện theo cơ chế mới.

Các bộ, ngành, địa phương được yêu cầu tái cấu trúc quy trình giải quyết thủ tục hành chính, chuyển sang quy trình số; kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan trước 1/1/2026; rà soát, sửa đổi các văn bản pháp luật liên quan để bảo đảm thống nhất và đồng bộ.

Phụ lục IV của dự thảo Nghị quyết liệt kê nhiều luật cần sửa đổi, bổ sung như: Luật Cạnh tranh, Luật An toàn thực phẩm, Luật Thú y, Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Kế toán, Luật Nuôi con nuôi, Luật Quốc tịch Việt Nam, Luật Xuất bản, Luật Du lịch, Luật Dược, Luật An toàn thông tin mạng…

Khi dữ liệu đã đầy đủ và kết nối thông suốt, người dân chỉ cần xác nhận thông tin, không phải mang theo cả tập hồ sơ. Việc đơn giản hóa thủ tục hành chính dựa trên dữ liệu được xem là bước chuyển quan trọng hướng tới nền hành chính số, giảm chi phí xã hội, nâng cao tính minh bạch và tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp.

Trong dài hạn, mục tiêu là chuyển từ việc yêu cầu người dân chứng minh thông tin sang việc cơ quan Nhà nước chủ động sử dụng dữ liệu đã có. Điều này giúp khắc phục tình trạng mỗi cơ quan yêu cầu một loại giấy tờ khác nhau, dù tất cả đều đã được Nhà nước quản lý trong các hệ thống dữ liệu.