Đơn vị hành chính thay đổi thế nào khi bỏ cấp huyện?

Trong Tờ trình Dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), Bộ Nội vụ cho biết căn cứ pháp lý và thực tiễn sửa đổi luật này là để triển khai thực hiện chủ trương của Đảng về tinh gọn tổ chức, bộ máy của hệ thống chính trị (không tổ chức cấp huyện, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp).

Đảng ủy Quốc hội đang chỉ đạo việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 với phạm vi là các vấn đề về tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, trong đó sửa đổi, bổ sung một số điều của Chương IX quy định về chính quyền địa phương. Nội dung sửa đổi dự kiến là bỏ đơn vị hành chính cấp huyện, chính quyền địa phương chỉ tổ chức thành 2 cấp (gồm cấp tỉnh và cấp dưới cấp tỉnh).

Sau khi Quốc hội xem xét, thông qua nghị quyết sửa đổi Hiến pháp như trên thì kịp thời sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức chính quyền địa phương hiện hành, bảo đảm thống nhất với quy định về chính quyền địa phương của Hiến pháp (sau khi sửa đổi, bổ sung).

Theo Bộ Nội vụ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 (hiệu lực từ ngày 1/3/2025) đã được sửa đổi, bổ sung toàn diện nhằm phân định rõ thẩm quyền, đẩy mạnh phân quyền, phân cấp, ủy quyền giữa cơ quan nhà nước ở Trung ương với địa phương; giữa các cấp chính quyền địa phương và khắc phục những bất cập, tồn tại, hạn chế trong quá trình thi hành Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015.

Tuy nhiên, do quy định về đơn vị hành chính và mô hình tổ chức chính quyền địa phương tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương hiện hành đang được thiết kế theo 3 cấp (bao gồm: Cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã).

Vì vậy, yêu cầu cấp thiết là phải sửa đổi, bổ sung các quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương để thực hiện theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; giải quyết những vấn đề phát sinh khi chuyển đổi từ mô hình chính quyền địa phương 3 cấp sang mô hình 2 cấp.

Bộ Nội vụ cho biết, việc sửa đổi này nhằm tạo lập hành lang pháp lý để các cơ quan, tổ chức trong bộ máy nhà nước đi vào hoạt động theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; bảo đảm tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển mới của đất nước.

Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương hiện hành, đơn vị hành chính bao gồm 3 cấp: Tỉnh, huyện và xã. Cụ thể như sau:

Theo Dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), đơn vị hành chính bao gồm 2 cấp: Tỉnh và dưới cấp tỉnh (cấp cơ sở). Cụ thể như sau: