Chuyển đổi số nâng hiệu quả tuyên truyền và giảm nghèo bền vững

Việc đưa thông tin và dịch vụ số đến với người dân vùng khó khăn, nhất là giúp phụ nữ và trẻ em nơi đây tiếp cận công nghệ, thông tin trở thành yêu cầu cấp thiết, giúp khắc phục bất bình đẳng số, thúc đẩy phát triển toàn diện và giữ vững mục tiêu giảm nghèo bền vững.

Nhiều hộ nghèo bị “bỏ lỡ” chính sách hỗ trợ do thiếu thông tin

Dự án 6 “Truyền thông và giảm nghèo thông tin” thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 được thiết kế nhằm khắc phục những hạn chế đó. Mục tiêu trọng tâm là hỗ trợ hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo và người dân ở địa bàn đặc biệt khó khăn được tiếp cận thông tin thiết yếu, sử dụng dịch vụ viễn thông và tham gia vào môi trường số.

Đồng thời, dự án chú trọng nâng cao năng lực hệ thống thông tin cơ sở, bảo đảm 100% xã đặc biệt khó khăn, xã đảo và huyện đảo có hệ thống loa truyền thanh hoạt động ổn định, đáp ứng yêu cầu tuyên truyền và điều hành tại chỗ.

Điểm đáng chú ý là dự án không chỉ tập trung vào hạ tầng, mà còn chú trọng cung cấp thông tin thiết yếu: chính sách giảm nghèo, kiến thức sản xuất - kinh doanh, kỹ thuật chăn nuôi trồng trọt, kinh nghiệm thị trường… Việc phổ biến thông tin phù hợp với từng vùng đặc thù, từng nhóm đối tượng - đặc biệt là phụ nữ và trẻ em gái, giúp rút ngắn khoảng cách bất bình đẳng trong chuyển đổi số, từ đó giúp người dân tiếp cận chính sách thuận lợi hơn, chủ động tìm kiếm được các cơ hội phát triển.

Một trong những nguyên nhân khiến nhiều hộ nghèo bị “bỏ lỡ” chính sách hỗ trợ là thiếu thông tin hoặc tiếp cận thông tin muộn. Vì vậy, giảm nghèo thông tin không chỉ là việc truyền tải dữ liệu, mà là giải pháp căn cơ để mở rộng công bằng xã hội, giúp người dân nắm bắt cơ hội từ các nguồn lực phát triển. Thực tiễn ở nhiều địa phương đã cho thấy hiệu quả thiết thực của dự án.

Đơn cử tại Lạng Sơn, công tác truyền thông được triển khai đồng bộ với gần 3.500 tin, bài, phóng sự và hơn 110.000 tờ rơi được phát hành. Tỉnh tổ chức đối thoại, tập huấn cho hơn 12.120 người; thiết lập mới cụm thông tin điện tử công cộng tại cửa khẩu; duy trì 7 điểm cung cấp dịch vụ thông tin; xây dựng 26 đài truyền thanh với 175 cụm loa. Những hoạt động này góp phần quan trọng giúp tỷ lệ hộ nghèo dự kiến năm 2025 giảm còn 1,36%.

Hệ thống đài truyền thanh cấp xã từ lâu đã là kênh tuyên truyền chủ lực ở khu vực nông thôn, góp phần nâng cao kiến thức góp phần giảm nghèo bền vững. Nhận thấy điều đó, tỉnh Tuyên Quang đặc biệt ưu tiên mở rộng hạ tầng số tại khu vực nông thôn, nơi vẫn tồn tại “vùng lõm sóng”. Theo thống kê, toàn tỉnh hiện có khoảng 1.332 vị trí lắp đặt trạm thu phát sóng di động, tạo vùng phủ sóng di động rộng khắp, để người dân thôn, bản tiếp cận Internet và các dịch vụ số.

Tại xã Sơn Dương, quá trình số hóa diễn ra mạnh mẽ. 100% xã đã có băng rộng cáp quang và Internet. Các thiết bị thông minh, mạng internet, mang lại diện mạo mới cho công tác truyền thông cơ sở, trong đó có công tác tuyên truyền hướng dẫn người dân phương thức phát triển kinh tế mới, cách làm hay hiệu quả để nhân rộng, góp phần kéo giảm tỷ lệ nghèo trên địa bàn.

Trong 5 năm qua, tỉnh đã bố trí hơn 15,3 tỷ đồng cho Dự án giảm nghèo về thông tin, nhờ các giải pháp đồng bộ, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021-2025 của tỉnh đã giảm từ 23,45% xuống còn 10,19%.

Trong giai đoạn 2025-2030, Tuyên Quang đặt mục tiêu tiếp tục giảm 3-4% tỷ lệ hộ nghèo mỗi năm.

Động lực trực tiếp hỗ trợ người dân vươn lên thoát nghèo

Khi hạ tầng và kỹ năng số đến được từng thôn, bản, chuyển đổi số không chỉ nâng cao chất lượng truyền thông cơ sở mà còn trở thành động lực trực tiếp hỗ trợ người dân vươn lên thoát nghèo, nhất là phụ nữ vùng cao, vốn khó tiếp cận với chuyển đổi số. Từ Dự án 6, người dân nhất là vùng sâu vùng xa, hải đảo, từng bước tiếp cận thông tin, biết giao dịch điện tử hay quảng bá sản phẩm online (trực tuyến), trở thành điều kiện để tham gia đời sống kinh tế - xã hội hiện đại.

Đây là bước chuyển căn bản giúp giảm nghèo trở nên tự chủ, bền vững và giảm nguy cơ tái nghèo trong bối cảnh thị trường lao động và môi trường kinh tế thay đổi nhanh.

Trong giai đoạn 2026-2030, thiếu hụt thông tin tiếp tục được xác định là một trong sáu chiều thiếu hụt cơ bản của người nghèo, cùng với y tế, giáo dục, việc làm, nhà ở, nước sạch - vệ sinh. Khi được tiếp cận thông tin, người dân có cơ sở để lựa chọn mô hình sản xuất phù hợp, tránh tình trạng sản xuất manh mún, tự phát. Từ đó hình thành chuỗi giá trị khép kín từ sản xuất đến tiêu dùng, giúp gia tăng thu nhập và mở rộng khả năng cạnh tranh.

Khi người dân được tiếp cận thông tin đầy đủ, họ có trong tay chìa khóa để tự thay đổi cuộc sống, chủ động nắm bắt cơ hội và vươn lên thoát nghèo.

Nguyễn Thanh