Cao Bằng đẩy mạnh giảm nghèo bền vững từ đa dạng hóa sinh kế

Đầu tư đồng bộ, hỗ trợ rộng, hiệu quả cao

Trong Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, Dự án “Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo” (Dự án 2) được xác định là giải pháp quan trọng hỗ trợ hộ nghèo, cận nghèo, các nhóm yếu thế phát triển sản xuất, tạo việc làm và thu nhập ổn định.

Giai đoạn 2021-2024, tỉnh được giao 229,5 tỷ đồng để triển khai Dự án 2 và đã giải ngân 208,8 tỷ đồng, đạt 91% kế hoạch. Từ nguồn lực này, địa phương xây dựng 6 mô hình, gồm 3 mô hình tạo việc làm công qua đầu tư các tuyến đường giao thông nông thôn quy mô nhỏ và 3 mô hình chăn nuôi, với 898 hộ tham gia. Trong đó, 247 hộ nghèo, 599 hộ cận nghèo, 67 hộ mới thoát nghèo được thụ hưởng trực tiếp.

Song song, Cao Bằng triển khai 438 dự án hỗ trợ sản xuất theo chuỗi liên kết giá trị, bao gồm 185 dự án trồng trọt, 240 dự án chăn nuôi, 13 dự án lâm nghiệp, thu hút 22.905 hộ dân. Hơn 12.900 người được tập huấn nâng cao kỹ thuật và tư duy thị trường - yếu tố then chốt để chuyển từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất hàng hóa.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Cao Bằng, các dự án không chỉ cung cấp vật tư, giống cây con, thiết bị sản xuất, chuyển giao kỹ thuật, mà còn hình thành các nhóm hộ liên kết, cùng hỗ trợ nhau trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. “Người dân nay đã biết chủ động lập kế hoạch làm ăn, đầu tư có tính toán và quản lý rủi ro tốt hơn”, đại diện Sở cho biết.

Các mô hình trồng trọt theo hướng hàng hóa như hồi, quế, lạc, ngô lai, rau an toàn và cây ăn quả ôn đới được mở rộng tại nhiều địa phương. Một số xã tận dụng lợi thế đặc trưng để phát triển mô hình trồng dược liệu (Vũ Minh, Yên Lạc, Đức Long), cây ăn quả (Quảng Hưng, Phúc Sen) hay chăn nuôi trâu bò sinh sản (Kim Loan, Ngọc Động, Lương Thông).

Tại xã Quang Hán, các hộ nuôi bò sinh sản có thu nhập 30-40 triệu đồng/năm; riêng xã Lý Bôn, một số hộ đạt 80-100 triệu đồng. Bà Lý Thị Hoa (xã Lý Bôn) chia sẻ: “Nhờ được hỗ trợ vay vốn và học kỹ thuật, đàn bò phát triển tốt, gia đình tôi đã có nguồn thu ổn định để tái đầu tư".

Ở xã Thành Công, mô hình trồng dong riềng gắn với sản xuất miến giúp nhiều hộ cải thiện đời sống rõ rệt. Các mô hình này không chỉ tạo sinh kế bền vững mà còn thúc đẩy người dân mạnh dạn tham gia sản xuất theo chuỗi liên kết.

Trong số các mô hình, mắc ca được đánh giá có tiềm năng lâu dài. Gia đình ông Phan Minh Tuấn (xã Nguyên Bình) trồng 4.000 cây trên gần 10 ha, thu khoảng 600 kg hạt khô mỗi năm, mang lại 90 triệu đồng. Ông đang mở rộng thêm 2.000 cây trên 5,5ha đất đồi. Tương tự, gia đình ông Phan Văn Quyết (xã Bế Văn Đàn) trồng 900 cây, vụ đầu đã thu gần 14 triệu đồng; dự kiến từ năm 2026, khi vào giai đoạn kinh doanh ổn định, thu nhập mỗi năm có thể đạt vài trăm triệu đồng.

Phân cấp mạnh, công nghệ số hỗ trợ minh bạch

Cao Bằng đặc biệt chú trọng phân cấp cho cấp xã - nơi nắm rõ nhất nhu cầu và đặc thù địa phương. Công tác tuyên truyền được tăng cường, giúp người dân hiểu rõ quyền lợi, trách nhiệm khi tham gia, từ đó chuyển từ tâm lý trông chờ sang chủ động hợp tác.

Tỉnh cũng ứng dụng công nghệ số trong giám sát, theo dõi hiệu quả đầu tư, công khai tiến độ, tạo cơ sở để nhân rộng mô hình và điều chỉnh chính sách kịp thời. Năm 2025, địa phương dự kiến xây dựng và nhân rộng hơn 50 mô hình sinh kế, trong đó có mô hình khởi nghiệp, mô hình dịch vụ sản xuất, mô hình thích ứng với biến đổi khí hậu và dịch bệnh.

Giai đoạn 2022-2025, Cao Bằng được phân bổ hơn 5.472 tỷ đồng để triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia, trong đó ngân sách Trung ương chiếm trên 5.000 tỷ đồng. Tính đến 15/10/2025, tỉnh đã giải ngân hơn 4.222 tỷ đồng, đạt 77,2% kế hoạch; dự kiến cuối năm đạt 93,5%. Trong đó, vốn đầu tư phát triển giải ngân 83,2%, vốn sự nghiệp gần 67%, và vốn tín dụng cùng vốn huy động hợp pháp đạt 100%.

Từ nguồn vốn này, tỉnh đã xây mới hơn 200 công trình hạ tầng, duy tu hơn 170 công trình dân sinh; thiết lập gần 100 điểm cung cấp dịch vụ bưu chính công cộng ở vùng sâu, vùng xa, góp phần nâng cao khả năng tiếp cận thông tin, dịch vụ và cơ hội phát triển cho người dân.

Bên cạnh đó, tỉnh đã triển khai hơn 200 dự án hỗ trợ sinh kế với tổng kinh phí hơn 1.174 tỷ đồng, tạo việc làm, tăng thu nhập và cải thiện chất lượng sống cho các hộ nghèo.

Bước vào giai đoạn tới 2026-2030, Cao Bằng tiếp tục đặt mục tiêu giảm nghèo bền vững, với các định hướng trọng tâm: Phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, gắn với thị trường tiêu thụ; đẩy mạnh đào tạo nghề, chuyển giao kỹ thuật, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; huy động nguồn lực xã hội hóa, doanh nghiệp, tổ chức tín dụng cùng tham gia hỗ trợ sinh kế; lồng ghép chương trình giảm nghèo với xây dựng nông thôn mới và phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Với quyết tâm cao, cách làm bài bản và sự đồng thuận của người dân, công tác giảm nghèo tại Cao Bằng đang ghi nhận những chuyển biến rõ rệt. Các mô hình sinh kế hiệu quả là minh chứng cho hướng đi đúng đắn, góp phần xây dựng một Cao Bằng phát triển bền vững, nơi người dân không chỉ thoát nghèo mà còn có cơ hội làm giàu ngay trên chính quê hương mình.

Phương Anh