Cán bộ 6h đến cơ quan, 20h mới rời công sở vẫn không hết việc

Quá tải sau sắp xếp bộ máy

Tại tọa đàm khoa học "Nhận diện và tháo gỡ những vướng mắc của chính quyền cấp xã trong bối cảnh vận hành chính quyền địa phương 2 cấp" do Học viện Hành chính và Quản trị công tổ chức mới đây, lãnh đạo một số phường, xã cho biết sau khi sắp xếp bộ máy, nhiều vị trí công tác bị thay đổi, dẫn đến cán bộ, công chức lúng túng trong thời gian đầu thực hiện nhiệm vụ.

Ở cấp xã, mỗi phòng phải kiêm nhiệm nhiều mảng công tác vốn thuộc các sở cấp tỉnh. Trong khi đó, Nghị định 150 chỉ cho phép mỗi phòng cấp xã có một phó phòng, khiến việc xử lý khối lượng công việc lớn gặp nhiều khó khăn.

Một số lãnh đạo địa phương cho hay, dù đã nỗ lực thích ứng và hoàn thành nhiệm vụ trong bối cảnh còn nhiều điều mới mẻ, họ vẫn thường bắt đầu công việc từ 6h sáng và kết thúc lúc 20h, thậm chí có người làm đến 22h mới xong.

Cán bộ cơ sở cũng lúng túng vì giờ ở xã, phường, mỗi phòng phải kiêm nhiệm nhiều mảng công tác của nhiều sở cấp tỉnh. Khi muốn hỏi về chuyên môn, cán bộ địa phương lúng túng, không biết ai phụ trách. 

Chủ tịch UBND phường Long Nguyên (TPHCM) Lê Thị Kim Liên nêu ví dụ, một trưởng phòng kinh tế cấp xã từng chỉ phụ trách môi trường khi còn ở huyện, nay phải lo cả hạ tầng đô thị nhưng không nắm chuyên môn. Trưởng phòng văn hóa - xã hội trước đây chỉ phụ trách văn hóa, giáo dục, nay kiêm cả y tế, thông tin, tổ chức bộ máy… đều là lĩnh vực mới.

Trong khi đó, Nghị định 150 chỉ cho phép mỗi phòng cấp xã có một phó trưởng phòng, khó đáp ứng khối lượng công việc thực tế. 

Tái cấu trúc nhiệm vụ, phân quyền thực chất

Chia sẻ tại tọa đàm, PGS.TS Lê Minh Thông, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, nhận định với 1.065 nhiệm vụ được chuyển từ huyện xuống xã, rõ ràng cấp xã đang gánh một khối lượng nhiệm vụ đồ sộ.

"Trong thời gian tới, các cơ quan chuyên môn cần phải rà soát lại, việc nào thực sự cần thiết và sát dân thì giao xã, còn lại nên chuyển lên cấp tỉnh. Song song với đó, việc số hóa thủ tục hành chính phải là yếu tố then chốt", ông nói.

Theo ông, nếu không thay đổi tư duy từ quản lý nhà nước sang quản trị quốc gia thì không giải quyết được vấn đề. Giải pháp là tiếp tục xã hội hóa dịch vụ công, chuyển nhiều việc cho người dân, doanh nghiệp tự thực hiện, đặc biệt qua hình thức trực tuyến. Đồng thời, cần trao thực quyền cho xã, từ nhân sự tới ngân sách, để địa phương tự quyết.

"Nên giao cho xã một khoản ngân sách nhất định để địa phương tự cân đối nhân sự phù hợp. Khi trách nhiệm gắn với quyền hạn, cấp xã sẽ chủ động và không có lý do gì để không tiết kiệm ngân sách", ông nói. 

TS Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, chuyên gia khoa học chính trị, cho rằng chính quyền cấp xã hiện nay thực chất đã đảm nhiệm khối lượng công việc lớn hơn cả huyện trước đây, vì vậy cần có nguồn thu và nguồn chi riêng.

"Chúng ta phải gọi đây là chính quyền cơ sở, không còn là xã, phường hay huyện như trước đây nữa. Khi cấp xã đã là một cấp chính quyền, nếu vẫn duyệt, chi từ trên xuống thì khó thực hiện được mục tiêu cải cách bộ máy như Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh là "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm", ông nói.

Ông Dũng quan niệm, phải phân định rõ vai trò lãnh đạo chính trị và bộ máy hành chính. Chủ tịch, phó chủ tịch không nên trực tiếp làm việc chuyên môn sâu mà phải tập trung tổ chức, giám sát, tạo điều kiện để bộ máy công vụ vận hành.

Từ thực tiễn, một số lãnh đạo xã, phường cho rằng cần ưu tiên bố trí lại nhân sự theo đúng chuyên môn, điều động chuyên viên từ cấp tỉnh, huyện về xã để bảo đảm năng lực sát với vị trí công tác, giúp cán bộ nhanh chóng bắt nhịp và xử lý hiệu quả công việc được giao.

Họ cũng kiến nghị điều chỉnh quy định về số lượng cấp phó, sửa Nghị định 150 theo hướng tăng số lượng phó trưởng phòng ở cấp xã lên 2-3 người, thậm chí nhiều hơn nếu cần, nhằm chia sẻ khối lượng công việc vốn đang quá tải, đặc biệt ở các phòng chuyên môn kiêm nhiệm nhiều mảng.

Ngoài ra, các ý kiến đề xuất thành lập các tổ phản ứng nhanh gồm đại diện liên bộ để trực tiếp giải quyết vướng mắc của cơ sở, nhất là những vấn đề vượt quá thẩm quyền của tỉnh.

Các ý kiến thống nhất, mục tiêu cuối cùng là phục vụ nhân dân tốt hơn. Muốn vậy, cần rà soát, cắt bỏ những công việc, cuộc họp, thủ tục không cần thiết; tập trung vào những nhiệm vụ thật sự quan trọng và có giá trị với người dân.

"Chính phủ đã có quyết tâm cao cắt giảm thủ tục hành chính, vấn đề là phải làm quyết liệt, để người dân không phải mất thời gian đi xin lại quyền của mình, doanh nghiệp không phải qua quá nhiều cửa", PGS.TS Lê Minh Thông nhấn mạnh.