(Dân trí) - Chuyên gia dinh dưỡng giải đáp về tranh cãi có nên ngừng ăn cơm để giảm cân hay không, đồng thời khuyến cáo về tình trạng nghe theo những hướng dẫn ăn kiêng trôi nổi trên mạng xã hội.
(Dân trí) - Chuyên gia dinh dưỡng giải đáp về tranh cãi có nên ngừng ăn cơm để giảm cân hay không, đồng thời khuyến cáo về tình trạng nghe theo những hướng dẫn ăn kiêng trôi nổi trên mạng xã hội.
Gần đây, sự việc một TikToker đưa ra quan điểm về thực phẩm màu đậm tốt cho sức khỏe hơn thực phẩm màu nhạt, cũng như việc cho rằng ăn cơm trắng không tốt, đã gây nên nhiều tranh cãi và thắc mắc về tính xác thực của quan điểm trên.
Điều này còn thể hiện thực trạng giới trẻ đang ngày càng quan tâm và thậm chí phụ thuộc vào những chế độ dinh dưỡng mà những người có sức ảnh hưởng chia sẻ trên mạng xã hội.
Đứng trước vấn đề này, Bác sĩ Lê Quang Hào (Viện Dinh dưỡng Quốc gia) đã đưa ra những ý kiến của mình dưới góc nhìn chuyên môn, cũng như quan điểm về xu hướng nhiều bạn trẻ "bắt chước" chế độ ăn uống của người nổi tiếng.
Quan điểm giảm cân bằng cách không ăn cơm trắng của TikToker này đang gây tranh luận trên mạng xã hội. Cô gái này cũng cho rằng thực phẩm đậm màu tốt hơn thực phẩm màu nhạt. Tuy nhiên, chuyên gia dinh dưỡng lại có ý kiến khác (Ảnh: NVCC).
Màu sắc thực phẩm có ảnh hưởng đến giá trị dinh dưỡng không?
Bác sĩ Hào phủ định thông tin về việc thực phẩm sẫm màu tốt cho sức khỏe cũng như hỗ trợ tốt hơn cho quá trình giảm cân.
Để minh họa rõ hơn cho luận điểm của mình, bác sĩ chỉ rõ, thịt sẫm màu có nhiều calo hơn và có gấp đôi chất béo bão hòa so với thịt trắng.
"Một đùi gà có 8,6 gam chất béo đã bao gồm 2,7 gam trong đó là chất béo bão hòa. Lượng thịt ức tương đương có khoảng 4 gam chất béo và có 1,1 gam trong số đó là chất béo bão hòa", bác sĩ chỉ ra.
Do đó, bác sĩ khẳng định, những ai có nhu cầu giảm cân mà ăn thịt sẫm màu sẽ đưa vào cơ thể nhiều năng lượng và chất béo bão hòa hơn, dẫn đến ảnh hưởng đến việc giảm cân. Bên cạnh đó, những người thừa cân thường có những bệnh liên quan đến dinh dưỡng, như tiểu đường và gút, rất cần kiêng ăn thịt đỏ.
Cũng giống như những thực phẩm có màu đậm, bác sĩ Hào cũng phủ định thông tin thực phẩm có màu nhạt sẽ hấp thụ nhanh hơn. Tuy nhiên, bác sĩ Hào cũng chỉ rõ, những thực phẩm tinh chế hay gạo sát quá kỹ có thể gây ra tình trạng hấp thụ nhanh hơn, mất nhiều vi khoáng và vitamin, ảnh hưởng xấu tới sức khỏe và cũng có thể dẫn đến việc tăng cân.
Thịt sẫm màu được cho là chứa nhiều chất béo bão hòa hơn, ảnh hưởng đến việc giảm cân (Ảnh: Istock).
Có nên bỏ ăn cơm, chỉ tập trung ăn những thực phẩm đậm màu?
Bác sĩ Hào chỉ ra, cơm là nhóm tinh bột cung cấp năng lượng chủ yếu cho cơ thể trong khẩu phần ăn của người Việt da vàng. Trong khi đó, bánh mỳ là món ăn của người da trắng.
"Xét về khía cạnh khẩu phần, nếu chúng ta hoàn toàn không ăn cơm mà thay bằng các loại tinh bột khác như bánh mỳ, khoai lang, khoai tây…, thì hoàn toàn không ảnh hưởng tới sức khỏe, hơn nữa còn tốt hơn cho sức khỏe", bác sĩ Hào khẳng định.
Về vấn đề chỉ tập trung ăn những thực phẩm đậm màu, bác sĩ cũng cho rằng chế độ này không gây ảnh hưởng nhiều tới sức khỏe nhưng lại không thể giúp con người đạt được một sức khỏe tối ưu.
"Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, một chế độ ăn uống nhiều màu sắc (kể cả màu trắng) là cách dễ dàng nhất để cơ thể nhận được đầy đủ các chất dinh dưỡng mà nó cần để có thể tăng trưởng, tăng cường sức khỏe, sức sống", bác sĩ Hào nói.
Để chứng minh rõ hơn cho luận điểm của mình, bác sĩ Hào cũng trích dẫn một báo cáo từ CDC (Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh) của Mỹ. Báo cáo chỉ rõ:
69% người Mỹ đang thiếu dinh dưỡng thực vật xanh.
78% người Mỹ đang thiếu dinh dưỡng thực vật màu đỏ.
86% người Mỹ đang thiếu dinh dưỡng thực vật màu trắng.
88% người Mỹ đang thiếu các chất dinh dưỡng thực vật màu tím và xanh lam.
79% người Mỹ đang thiếu các chất dinh dưỡng thực vật có màu vàng và cam.
Cơm có thể được thay thế bằng những loại tinh bột khác và vẫn đảm bảo được sức khỏe (Ảnh: Nay Sắt).
Nói riêng về thực phẩm có màu trắng, bác sĩ Hào cũng nhận định, mặc dù chúng không có màu sắc sặc sỡ như những thực phẩm khác nhưng các sản phẩm màu trắng vẫn là những sự lựa chọn tốt cho sức khỏe.
"Bông cải xanh, súp lơ trắng rất giàu hợp chất chống ung thư gọi là Sulforaphane. Tỏi và hành tây chứa các hợp chất hỗ trợ sức khỏe mạnh mẽ là Allicin và Quercetin. Riêng tỏi cũng được chứng minh là có tác dụng chống viêm, tăng cường miễn dịch và chống dị ứng.
Các chất dinh dưỡng thực vật trong nấm nút trắng (nấm mỡ) đã được phát hiện có khả năng ức chế hoạt động của men thơm và sự tăng sinh của tế bào ung thư vú và có hoạt tính kháng khuẩn".
Theo bác sĩ Hào, một chế độ ăn lành mạnh phải đa dạng các loại lương thực, thực phẩm và đảm bảo đủ 4 nhóm: Chất bột, chất đạm, chất béo, vitamin và muối khoáng sao cho phù hợp với độ tuổi và công việc. Bên cạnh đó, chúng ta cũng cần phải hạn chế uống rượu bia và đồ ngọt có sử dụng đường tinh chế.
Về vấn đề ăn kiêng, bác sĩ Hào cũng chỉ rõ, người ăn kiêng vẫn phải đảm bảo 4 nhóm thức ăn kể trên theo hướng dẫn của các chuyên gia dinh dưỡng.
"Đối với loại hình ăn kiêng không sát sinh, người ăn vẫn có thể ăn trứng, sữa trong những bữa ăn hoàn toàn là thực vật. Nhiều nghiên cứu cho thấy, việc chỉ ăn mỗi thực vật dễ dẫn đến tình trạng bị thiếu chất sắt và chất kẽm", bác sĩ nói thêm.
Nhiều nạn nhân của các hướng dẫn ăn kiêng trên mạng
Bên cạnh chia sẻ những ý kiến dưới góc độ chuyên môn của mình, bác sĩ Hào cũng bày tỏ sự quan ngại trước tình trạng nhiều người nổi tiếng chia sẻ, hướng dẫn "khẩu phần ăn lành mạnh" cho mọi người ở trên các nền tảng mạng xã hội.
Bác sĩ Hào nói: "Tại Trung tâm Khám Tư vấn Viện dinh dưỡng Quốc gia, tôi đã từng khám và tư vấn cho nhiều cháu dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng do các mẹ nghe hướng dẫn chế độ ăn trên mạng. Hay một số cháu đang ở lứa tuổi cấp 3 bị tăng cân hoặc giảm cân quá mức do làm theo hướng dẫn từ những người không phải là các chuyên gia dinh dưỡng".
Nhiều video hướng dẫn giảm cân trôi nổi trên TikTok (Ảnh chụp màn hình).
Bên cạnh những trường hợp nêu trên, bác sĩ cùng từng gặp một trường hợp về một bé gái 15 tuổi giảm cân quá mức, dẫn đến bị rối loạn tâm lý ăn uống.
"Cháu bé bị bạn bè chê béo rồi tự lên mạng tìm đọc và làm theo các chế độ ăn uống ở trên đó. Từ một cháu gái 15 tuổi, 55kg khỏe mạnh, sau 3 tháng ăn kiêng quá mức, cận nặng của cháu chỉ còn 35kg, sức khỏe kém, mắc bệnh rối loạn tâm lý ăn uống và điều trị rất khó khăn.
Chúng tôi phải kết hợp nhiều chuyên khoa và cùng với gia đình điều trị thì mới có kết quả", bác sĩ cho hay.
Bác sĩ Hào cũng cho rằng tâm lý tìm đến những chế độ ăn uống từ những người nổi tiếng là điều bình thường vì họ có thân hình đẹp, sức khỏe tốt. Hơn nữa, khi sử dụng những thông tin trên mạng, mọi người có thể tiết kiệm được thời gian và kinh phí.
Tuy nhiên, không vì thấu hiểu cho tâm lý chung của mọi người mà bác sĩ cho rằng hành vi này là đúng đắn.
Bác sĩ Hà chia sẻ thêm: "Tất cả các quan điểm trong khoa học, đặc biệt quan điểm về sức khỏe, không nên dùng quan điểm của một cá nhân nào mà nên dùng các khuyến nghị về dinh dưỡng của quốc gia hoặc các khuyến nghị về dinh dưỡng đã được đồng thuận toàn cầu".
Bác sĩ cũng nói lên một hiện trạng chính là chế độ dinh dưỡng hiện đại đang được "cá nhân hóa".
"Chúng ta không thể dùng chế độ ăn được cho là tốt với người này rồi áp dụng cho người vì nó có thể gây ra các bệnh như dị ứng hoặc lên cơn hen. Nếu chúng ta làm theo một mô hình hay một quan điểm mà bản thân thiếu hiểu biết về nó thì dẫn đến hại nhiều hơn lợi", bác sĩ nhấn mạnh.
Giữa thời buổi thông tin có tốc độ phát triển và lan tỏa nhanh chóng như hiện nay, bác sĩ cho rằng giới trẻ nói riêng và mọi người nói chung nên tìm những thông tin từ các trang web uy tín như trang của các viện nghiên cứu về dinh dưỡng, trang của các bệnh viện trong nước cũng như trên thế giới. Những bài viết ở các trang này đều do các chuyên gia có uy tín và được thông qua hội đồng để xét duyệt.
Bài: Đinh Phương Nhung
