Bí quyết “giữ mình” của thành phố di sản

Có người đoán, bí quyết là Hội An nằm ở điểm giữa đất nước nên có nhiều vị thế cân bằng, không ồn ào và cũng không thâm trầm, ngôn ngữ các vùng miền sử dụng thoải mái, người Hội An vừa rộng rãi vừa lo toan, không căn cơ mà cũng không hoang toàng…

Ông Sự nói về bí quyết nấu món chè đậu ván đặc biệt, vừa giữ nguyên vẹn hình dáng hạt đậu nhưng lại mềm tan trong miệng một hương vị tinh tế, đặc sản miền Trung. Bí quyết là sự kết hợp tài hoa giữ 2 loại đường dùng để nấu chè – một loại “hạ cấp”, rẻ tiền nhất và một loại thượng hạng, tinh túy. Hình ảnh món chè kết tinh, dung hợp hai loại đường đối ngược thể hiện khái quát, hình tượng cho sự cân bằng những sự khác biệt để tạo nên sự mới mẻ quyến rũ của Hội An - nơi hội tụ an lành.

Ông Sự chia sẻ: “Bản lĩnh chủ yếu của Hội An là vậy. Điều đó đã giúp thành phố trải qua bao trầm luân và thách thức, cả những thách thức gay gắt, giữa những hỗn hào của kinh tế thị trường hôm nay để Hội An vừa đi được cùng thiên hạ, không đến mức ở những hàng sau và vẫn bình tĩnh là mình trong biến đổi không ngừng”.

Đó là bản lĩnh kết hợp được một cách nhẹ nhàng như không những đối lập gay gắt nhất, cực đoan nhất, để làm ra cái kỳ diệu bình thường hay cái bình thường kỳ diệu, giống như sự kết hợp tuyệt đối và tuyệt vời giữa loại đường tối hạ cấp với đường tối cao cấp để tạo nên món chè đậu ván lạ lùng vừa bình dân vừa quý phái.

Theo số liệu thống kê, Hội An có 125.000 dân, năm 2011 đón 1,5 triệu du khách (gần 50% là khách quốc tế).Với một không gian nông nghiệp đủ lớn bao bọc, nghề nuôi cá, gia cầm đảm bảo thực phẩm tươi ngon cho hàng trăm ngàn cư dân và du khách mỗi ngày. Không chỉ đủ đáp ứng nhu cầu nội tại, hàng ngày có cả chục chuyến xe chở thực phẩm từ thành phố cung cấp cho những vùng chung quanh. Những chợ rau, chợ cá Hội An tấp nập mỗi sáng cũng cho thấy Hội An là một đô thị có vành đai thực phẩm tự cung tự cấp, với một dư lượng lớn hữu cơ an toàn được hấp thụ qua chu kỳ trồng trọt và chăn nuôi.

Hội An đang ở trạng thái cân bằng sinh học – một không gian ở tự chủ về sinh thái. Sự cân bằng mong manh ấy đang đặt Hội An đứng trước vạch ranh giới: thành phố sẽ tiến lên phía trước với sự cân bằng bền vững, có phẩm giá hay tự biến mình thành một vùng đất “bội thực” BĐS nhưng ô nhiễm lan tràn, lòe loẹt mà trống rỗng. Liệu Hội An có bảo tồn đủ không gian chuyển hóa để không phải đẩy chất thải sang địa phương khác/ không nhận chất thải từ nơi khác đổ về hoặc không phát sinh ra nhiều chất thải hơn nữa. Điều đó phụ thuộc rất lớn vào tầm nhìn, quyết tâm của những nhà quản lý và những cư dân thành phố.

Bí thư Thành ủy cho biết, không ít nhà đầu tư đặt vấn đề xây dựng tại đó khách sạn, nhà hàng nhưng Hội An đã từ chối, quyết giữ lại không gian đó giữ lại để sau này có điều kiện làm sân chơi, vườn hoa. Hiện tại chưa giàu, ông Sự quan niệm giữ nguyên những mảnh vườn, mảnh ao trống để dành cho con cháu sau này.

Chỉ cần đạp xe vài phút là du khách đã ra khỏi đường phố Hội An mà nhìn ra ruộng đồng bao quanh bốn phía, đi ra An Bàng là thấy cánh đồng Tân An, Trà  Quế, ri ra Cửa Đại là cánh đồng Cẩm Châu, Cẩm Thanh, vvề phía Nam là làng xóm Thanh Hà, xuống đò ngang qua sông Hoài là bát ngát vườn cau, ruộng ngô Cẩm Kim.

KTS Trần Huy Ánh