Thực hư chuyện công nhân sản xuất tấm lợp dễ mắc ung thư

Tấm lợp fibro ximăng được cấu tạo bởi hai thành phần chính: chất kết gắn là ximăng và chất phối trộn là amiăng chrysotile (hay còn gọi là amiăng trắng) - một loại bột đá tự nhiên có nguồn gốc siêu bazit. Với những đặc tính ưu việt, không thể thay thế, amiăng được sử dụng như là nguyên liệu đầu vào trong sản xuất hơn 300 loại sản phẩm từ tấm lợp, ống thoát nước, vách ngăn cách âm, cách nhiệt, má phanh và những sản phẩm công nghệ cao như thiết bị vi tính, tên lửa…. Hiện nay, ở các nước đang phát triển, đặc biệt là Châu Á, amiang trắng được sử dụng nhiều nhất trong sản xuất tấm lợp amiang xi măng (tấm lợp fibro xi măng) bởi những tính năng ưu việt phù hợp với điều kiện môi trường và chi phí thấp.

Theo thống kê từ Công đoàn Xây dựng Việt Nam, nước ta  hiện có 42 cơ sở sản xuẩt tấm lợp AC, sản lượng tiêu thụ hàng năm đạt khoảng 75 triệu m2, lượng nguyên liệu amiăng trắng tiêu thụ khoảng 53.000 tấn. Số lao động trực tiếp làm việc tại các cơ sở sản xuất tấm khoảng 5.000 người, chủ yếu ở các vị trí: xé bao amiăng, trộn nguyên liệu, cán tấm lợp, tạo sóng, dỡ khuôn, nghiền xi măng, vận hành nồi hơi…

Tại hội thảo “Sử dụng sợi amiăng trắng an toàn và có kiểm soát” do Vụ Vật liệu Xây dựng của Bộ Xây dựng phối hợp cùng Liên minh các tổ chức công đoàn amiăng thế giới tổ chức trong tháng 3, ông Boris Soshenko - Chủ tịch Công đoàn Lao động ngành Xây dựng và Vật liệu xây dựng Nga khẳng định: Các nghiên cứu khoa học đã chứng minh, chỉ có amiăng amphibole (amiăng nâu và xanh) mới có các tính chất hóa - lý gây bệnh bụi phổi vì chu kỳ phân hủy chậm và có thể lưu đọng lại dưới phổi suốt cuộc đời. Còn loại amiăng trắng cũng giống như nhiều loại bụi khác sẽ bị đào thải ra khỏi phổi sau 3 đến 11 ngày.  

Báo cáo của Bệnh viện Xây Dựng qua quá trình giám sát sức khoẻ công nhân làm việc tại các nhà máy sản xuất tấm lợp AC 2004- 2010 cũng cho thấy, chưa phát hiện dấu hiệu bất thường nào trong các loại bệnh lý công nhân mắc phải liên quan đến amiăng.

Ông Nguyễn Văn Bình, Chủ tịch công đoàn Xây dựng Việt Nam cho biết, để đảm bảo sức khoẻ cho người lao động làm việc tại các cơ sở sản xuất tấm lợp AC, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định 121/2008/QĐ-TTg “nghiêm cấm việc sử dụng amiăng  amphipole (amiăng nâu và xanh) trong sản xuất tấm lợp, các cơ sở sản xuất tấm lợp sử dụng amiăng chrysotile phải không ngừng đầu tư chiều sâu, hoàn thiện công nghệ bảo đảm nghiêm ngặt các yêu cầu về tiêu chuẩn môi trường và y tế”

Cũng theo ông Bình, trong nhiều năm trở lại đây, vấn đề kiểm soát môi trường làm việc tại các cơ sở sản xuất tấm lợp AC đã được tiến hành khá chặt chẽ và đã có cải thiện đáng kể . Tuy nhiên, tại một vài cơ sở vẫn gây ra tiếng ồn cao. Nồng độ bụi toàn phần và bụi hô hấp ở một số vị trí tại khu vực nạp liệu vượt tiêu chuẩn cho phép.

Các chuyên gia trong nước và quốc tế đều cho rằng trong điều kiện chưa có vật liệu thay thế, còn phải sử dụng tấm lợp AC, các cơ sở sản xuất tại Việt Nam cũng như các nước khác cần áp dụng các biện pháp phòng các bệnh liên quan đến sợi amiang được quy định tại Công ước 162 “Sử dụng sợi amiăng an toàn” của Tổ chức Lao động Thế giới, bao gồm các nguyên tắc cơ bản về việc sử dụng sợi amiang trắng có kiểm soát và phòng ngừa các nguy cơ đối với sức khỏe con người. Cùng đó, chính người lao động phải tự bảo vệ sức khoẻ của mình bằng cách tuân thủ các nguyên tẳc an toàn trong sản xuất, yêu cầu được trang bị đầy đủ phương tiện bảo hộ lao động cá nhân cũng như môi trường lao động đảm bảo.

P. Thanh