Phụ nữ - lực lượng tiên phong trong xây dựng nông thôn mới

Động lực chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn

Hiện nay, phụ nữ chiếm tới 47,5% lao động trong lĩnh vực nông, lâm, thủy sản và 44% lực lượng lao động khu vực nông thôn.

Vai trò của phụ nữ đã vượt xa phạm vi sản xuất nông nghiệp truyền thống. Họ tham gia mạnh mẽ vào công nghiệp, dịch vụ, bảo tồn nghề truyền thống, đa dạng hóa sinh kế, khởi xướng nhiều mô hình kinh tế hộ gia đình, hỗ trợ nhau thoát nghèo, vươn lên làm giàu.

Ở nhiều địa phương, phụ nữ trở thành hạt nhân trong bảo đảm an ninh lương thực và phát triển kinh tế cộng đồng.

Song song với phát triển kinh tế, phụ nữ còn là lực lượng giữ gìn giá trị văn hóa, vun đắp hạnh phúc gia đình, lan tỏa lối sống văn minh. Các cấp Hội Liên hiệp phụ nữ tích cực tham gia giám sát, phản biện xã hội, đề xuất chính sách về phụ nữ, gia đình, trẻ em và bình đẳng giới, tạo nền tảng cho sự phát triển toàn diện, bền vững của nông thôn.

Một trong những điểm nhấn nổi bật nhất của phụ nữ 15 năm qua chính là sự gắn bó mật thiết với Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Hàng triệu hội viên đã hiến đất, góp công xây dựng hạ tầng giao thông, thủy lợi, trường học, trạm y tế; đi đầu trong giữ gìn vệ sinh, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu.

Thông qua hệ thống Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, phong trào xây dựng nông thôn mới được triển khai sâu rộng. Cuộc vận động “Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch” (không đói nghèo; không vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội; không bạo lực gia đình; không vi phạm chính sách dân số; không có trẻ suy dinh dưỡng, bỏ học; sạch nhà, sạch bếp, sạch ngõ) đã trở thành phong trào cốt lõi, đi sâu vào từng gia đình, từng thôn xóm.

Từ năm 2021, cuộc vận động được nâng lên thành “Gia đình 5 có, 3 sạch” với mục tiêu đáp ứng yêu cầu nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu: có ngôi nhà an toàn; có sinh kế bền vững; có sức khỏe; có kiến thức; có nếp sống văn minh. Đến nay, cả nước đã hình thành trên 26.000 mô hình “Gia đình 5 có, 3 sạch”, trở thành điểm sáng trong xây dựng cộng đồng văn minh, bền vững.

Giai đoạn 2010-2020, phụ nữ cả nước đã đóng góp hơn 5,6 triệu m² đất, hàng trăm nghìn ngày công, hàng chục tỷ đồng cho các công trình cộng đồng. Hơn 210.000 hộ nghèo do phụ nữ làm chủ đã thoát nghèo bền vững; trên 27.000km đường hoa được trồng, góp phần thay đổi diện mạo nông thôn.

Trong lĩnh vực môi trường, hơn 550.000 hộ được hỗ trợ xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh, hơn 1 triệu hộ được tiếp cận nước sạch. Hàng chục nghìn mô hình phân loại, xử lý rác thải, trồng hoa, cây xanh, xây dựng cảnh quan xanh - sạch - đẹp đã được triển khai rộng khắp.

Lan tỏa những giá trị nhân văn

Không chỉ dừng lại ở các tiêu chí kinh tế - môi trường, phong trào phụ nữ còn lan tỏa mạnh mẽ giá trị nhân văn. Chương trình “Mẹ đỡ đầu” đã trở thành phong trào yêu thương rộng khắp, chăm sóc hàng vạn trẻ em mồ côi do dịch bệnh, thiên tai, hoàn cảnh khó khăn.

Các “địa chỉ tin cậy” được lập tại nhiều thôn, bản, trở thành điểm tựa giúp phụ nữ và trẻ em vượt qua bạo lực, xâm hại.

Nhiều phong trào thiện nguyện khác như “Triệu phần quà san sẻ yêu thương”, “Tiết kiệm vì trẻ em mồ côi”, “Ngôi nhà bình yên”… đã góp phần dựng xây hàng nghìn mái ấm, nuôi dưỡng hạnh phúc cho hàng triệu gia đình nông thôn.

Phát biểu tại hội nghị tổng kết 15 năm Cuộc vận động “Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch”, Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam Nguyễn Thị Tuyến nhấn mạnh từ một phong trào mang tính khuyến khích, cuộc vận động đã trở thành chuẩn mực sống mới, đi sâu vào từng mái ấm gia đình, từng cộng đồng, góp phần quan trọng vào xây dựng nông thôn văn minh, hiện đại.

Bước sang giai đoạn 2021-2025, cuộc vận động tiếp tục được đổi mới, gắn với phát triển bền vững, thích ứng biến đổi khí hậu, chuyển đổi số và bình đẳng giới. Hơn 18.000 công trình, phần việc cụ thể đã hoàn thành, góp phần trực tiếp vào xây dựng nông thôn mới.

Trung ương Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam cũng đề xuất đưa nội dung “Gia đình 5 có, 3 sạch” vào Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2030, nhằm duy trì, nâng tầm phong trào, đồng thời giúp theo dõi, đánh giá chất lượng cuộc sống nông thôn qua từng hộ gia đình.

Phụ nữ Việt Nam hôm nay không chỉ giữ vai trò gìn giữ mái ấm gia đình mà còn là lực lượng tiên phong, sáng tạo, trách nhiệm trong kiến tạo diện mạo nông thôn mới. Với bàn tay khéo léo, khối óc năng động và tình yêu thương, phụ nữ đã và đang góp phần xây dựng một nông thôn giàu đẹp, văn minh, bền vững.

Hà Anh