Những con số thiệt hại chục nghìn tỷ với bài toán sinh kế cho nông dân

Ngày 29/10, Trung tâm khuyến nông quốc gia (Bộ Nông nghiệp và Môi trường, NN&MT) phối hợp Sở NN&MT tỉnh Cà Mau tổ chức diễn đàn với chủ đề "Giải pháp sinh kế thích ứng và giảm thiểu rủi ro thiên tai tại cộng đồng".

Mưa lũ, triều cường vượt mức lịch sử

Theo thống kê của Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ NN&MT), năm 2024, thiên tai gây thiệt hại kinh tế hơn 88.000 tỷ đồng. Các loại hình thiên tai xuất hiện với tần suất và cường độ cao hơn so với trung bình nhiều năm, bao gồm bão mạnh, mưa lớn kéo dài, lũ quét, sạt lở đất,....

Chỉ trong 9 tháng đầu năm 2025, thiên tai làm gần 556.000 ha lúa, hoa màu, cây trồng bị ngập úng, hơn 40.000 ha nuôi trồng thủy sản bị ảnh hưởng,...; tổng thiệt hại ước gần 34.000 tỷ đồng.

Những con số này cho thấy biến đổi khí hậu là một thách thức hiện hữu đối với người nông dân, những người trực tiếp làm ra nguồn sinh kế và lương thực.

Ông Nguyễn Thành Nam, đại diện Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai, cho biết theo kịch bản biến đổi khí hậu ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đến năm 2100, Cà Mau ngập hơn 74% diện tích, còn Kiên Giang (cũ) ngập 75% diện tích,…

Như Cà Mau, mức ảnh hưởng bão, áp thấp nhiệt đới, hạn hán, mưa lớn ngập lụt, triều cường rất rõ rệt… “Triều cường có thể thấy rõ càng về sau ảnh hưởng càng nặng nề”, ông Nam nói và cho biết dự báo rằm tháng 9 tới còn một đợt triều cường cao hơn nữa.

Ngoài việc ứng phó trước mắt, theo ông Nam, tương lai lâu dài cần xây đê, cống ngăn triều, bố trí máy bơm nước… Việc này phục vụ đời sống sinh hoạt người dân, đảm bảo giao thông đi lại, bảo vệ các diện tích sản xuất.

Ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm khuyến nông quốc gia, cho biết hiện nay mưa bão bất thường, lũ chồng lũ, bão chồng bão liên tục. “Mưa lũ vượt mức lịch sử như ở Huế, có tác động ghê gớm”, ông Thanh viện dẫn.

Với tình hình thời tiết bất thường, theo ông Thanh, trong giai đoạn hiện nay hoạt động sản xuất nông nghiệp cần phải có kiến thức. 

“Thời nay cầm điện thoại lên là cả thế giới ở đấy rồi, vấn đề hướng khai thác, tiếp cận, triển khai giải pháp như thế nào. Lực lượng khuyến nông cũng như những người trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản phải có tư duy như thế”, ông Thanh chia sẻ.

Cần nhiều mô hình sản xuất thích ứng biến đổi khí hậu

Bà Nguyễn Thị Hải, Trưởng phòng Khuyến nông, chăn nuôi và thú y (Trung tâm khuyến nông quốc gia), cho biết trong những năm gần đây, biến đổi khí hậu làm ảnh hưởng nặng nề đời sống, sản xuất của người dân.

Điều đó đặt ra vấn đề trọng yếu là làm thế nào để giảm thiểu thiệt hại trong sản xuất nông nghiệp cho người dân.

“Lồng ghép xây dựng mô hình sinh kế thích ứng biến đổi khí hậu; nâng cao năng lực của hệ thống khuyến nông và người dân ứng phó với thiên tai; hỗ trợ khôi phục sản xuất sau thiên tai gây nên…”, bà Hải cho biết ở ĐBSCL có một số mô hình về lĩnh vực trồng trọt, thủy sản, chăn nuôi được triển khai để hỗ trợ người dân.

Sở NN&MT tỉnh Cà Mau cho biết, tỉnh đang phải đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng do biến đổi khí hậu như nước biển dâng, xâm nhập mặn, sạt lở, hạn hán, thiếu nước ngọt,…

Điều này đòi hỏi cơ quan hoạch định, quản lý phải chủ động thích ứng, chuyển đổi sinh kế theo hướng bền vững và thân thiện với môi trường.

Theo Trung tâm khuyến nông tỉnh Cà Mau, biến đổi khí hậu là một thách thức hiện hữu nhưng đây cũng là cơ hội để tái cơ cấu nền kinh tế theo hướng bền vững hơn.

Trung tâm kiến nghị Chính phủ và các Bộ, ngành Trung ương quan tâm, ưu tiên phân bổ nguồn lực từ các chương trình mục tiêu quốc gia, về ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững vùng Đồng bằng sông Cửu Long cho Cà Mau.

Cùng với đó là hỗ trợ tỉnh trong việc kêu gọi đầu tư, hợp tác quốc tế về khoa học công nghệ và tài chính xanh; xây dựng các dự án cụ thể để triển khai thí điểm và nhân rộng các mô hình, đồng thời tăng cường công tác truyền thông, nâng cao nhận thức cho toàn xã hội.