Người phụ nữ trồng và đưa chanh dây ra thế giới, thu tiền tỷ mỗi năm

Vì hoàn cảnh gia đình khó khăn nên sau khi học xong lớp 12, chị Đỗ Thị Mỹ Thơm (39 tuổi, ở thôn Nhơn Tân, xã Đak Ta Ley, huyện Mang Yang, Gia Lai) đã khăn gói ra Đà Nẵng để học nghề may.

Khi có nghề trong tay, chị xin vào làm thợ may tại một công ty với mức thu nhập ổn định. Được vài năm, chị Thơm đã quyết định về lại quê hương để cùng với gia đình phát triển kinh tế.

 Chị Thơm tâm sự, thấy bố mẹ trồng cà phê cứ phải chịu cảnh "được mùa, mất giá", làm quần quật mà không có lãi, chị mạnh dạn đề xuất gia đình cho trồng thử nghiệm chanh dây trong vườn.

Thuyết phục được người nhà, chị Thơm lên Lâm Đồng mua 80 cây giống về trồng thử nghiệm trên mảnh đất đỏ của Gia Lai. Ngày chăm bón vườn cây, đêm đêm, chị lại lên mạng, đọc sách báo để tìm hiểu về kỹ thuật trồng và chăm sóc loài cây chanh dây. 

Khi thấy chanh dây phát triển tốt, chị Thơm tiếp tục trồng thêm 120 gốc, xen canh với cà phê, tiêu trên diện tích hơn 2ha.

Tuy nhiên, vào năm 2010, cây chanh dây chưa phổ biến nên đầu ra còn bấp bênh. Để bán được hàng, chị đã chở chanh đi khắp nơi để giao sỉ và bán lẻ.

Sau nhiều cố gắng, năm 2011, chị Thơm tìm được mối mua chanh dây với giá 15.000 đồng/kg ở chợ Thủ Đức (TPHCM). Sau đó, chị tiếp tục được một công ty xuất nhập khẩu hợp tác để đưa chanh dây ra các nước châu Âu.

Để có vùng nguyên liệu bền vững, chị Thơm tiếp tục mở rộng đất trồng hơn 3ha. Diện tích trồng lớn, chạy không kịp nên những ngày mưa, chanh dây thường bị hư hại do úng nước. Để khắc phục, chị đã vặt toàn bộ lá của cây trước mỗi mùa mưa. Làm cách này, quả chanh vẫn tươi tốt, ít bị úng mưa.

Năm 2017, chị Thơm đã thu về tiền tỷ đồng nhờ đưa sản phẩm chanh dây xuất khẩu sang Pháp và Thụy Sĩ. Thời điểm đó, cơ sở chị có 7 khách hàng ở thị trường này đặt hàng nhưng mới chỉ đủ sản phẩm để cung cấp cho 4 đầu mối tiêu thụ.

"Thị trường châu Âu luôn yêu cầu khắt khe về chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm, mẫu mã mặt hàng. Các lô chanh dây khi xuất khẩu đến các thị trường này phải được lựa chọn rất kỹ càng trước khi đóng gói", chị Thơm cho biết.

Sau đó, chị Thơm đã mạnh dạn thành lập hợp tác xã để liên kết với hộ dân quanh vùng. Chị Thơm đã cung cấp giống và hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc, bao tiêu toàn bộ sản phẩm của nông dân với giá thành cao gấp 2-3 lần thị trường.

Đến nay, tổ hợp tác của chị Thơm đã có 38 thành viên và liên kết hơn 100 hộ trồng chanh dây. 

Theo chị Thơm, mỗi ngày cơ sở xuất khẩu hơn một tấn quả chanh dây sang thị trường Châu Âu. Bình quân mỗi năm, sau khi trừ chi phí, thu nhập của hợp tác xã đạt khoảng 1,4 tỷ đồng.

Giúp dân có thu nhập cao và thoát nghèo

Để có vùng nguyên liệu ổn định, cung cấp cho thị trường trong và ngoài nước, chị Thơm cùng các hộ dân của huyện Mang Yang đã nỗ lực mở rộng, chăm sóc chanh dây theo hướng hữu cơ. Qua đó, chanh dây đạt chất lượng và giá trị cũng được nâng lên.

Ông Hoàng Long Quân (71 tuổi, trú tại thị trấn Kon Dỡng, Mang Yang, Gia Lai) là hộ dân đầu tiên tham gia tổ liên kết sản xuất chanh dây của chị Thơm. Ông cho biết, từ năm 2011 đến năm 2018, vườn chanh dây của ông liên tục rớt giá, năng suất thấp do kỹ thuật trồng, chăm sóc không được đảm bảo.

"Từ năm 2019, chị Thơm giới thiệu tham gia liên kết và tôi được cung cấp giống, hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc. Qua đó, bài toán về đầu ra, giá cả thị trường đã được giải quyết nên chúng tôi rất yên tâm trồng loại cây ăn trái này", ông Quân chia sẻ.

Với 2.000 gốc chanh dây, gia đình ông Quân lãi hơn 300 triệu đồng mỗi năm. Theo ông Quân, trồng chanh dây phải thực hiện nghiêm túc chế độ chăm sóc, Phân bón cho cây được sử dụng là phân chuồng. Chính vì vậy, sản phẩm luôn được thu mua với giá rất cao, trên 40.000 đồng/kg.

Chị Thơm cho biết thêm, chanh dây xuất khẩu đang có giá trên 100.000 đồng/kg. Những quả chanh đạt tiêu chuẩn thì để xuất khẩu. Số khác, chị Thơm đã chế biến thành nước cốt, mứt chanh dây. Nhờ vậy mà tất cả sản phẩm của bà con nông dân ở đây đều được thu mua.

Hiện tại, cơ sở của chị Thơm có nhiều sản phẩm được chứng nhận OCOP cấp tỉnh như chanh dây quả đạt 4 sao, tinh cốt chanh dây, trà sả thảo mộc, chanh dây sấy dẻo đạt 3 sao.

Với thành công đạt được, chị Thơm nhận nhiều bằng khen về thực hiện chương trình OCOP (mỗi xã một sản phẩm thế mạnh), về việc xây dựng và phát triển hợp tác trên địa bàn.

Ông Nguyễn Đình Hải - Chủ tịch Hội Nông dân huyện Mang Yang cho biết, chị Thơm là người đầu tiên ở huyện thành lập tổ liên kết mang lại nguồn thu lên đến hàng tỷ đồng.

Bên cạnh đó, cơ sở của chị Thơm còn giúp nhiều hộ dân thoát nghèo, tạo việc làm cho 40 lao động địa phương, thu nhập mỗi người 7 triệu đồng/tháng.

"Trong thời gian tới, chúng tôi tiếp tục đẩy mạnh sự liên kết giữa người nông dân với doanh nghiệp để nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp. Nhờ sự liên kết này mà sản phẩm của bà con sẽ không còn hiện tượng phải giải cứu như những năm vừa qua, giá trị sản phẩm lại được nâng lên", ông Hải thông tin thêm.