Ngành trang sức đá quý “khát” nhân lực chất lượng cao

Đó là nhận định của các chuyên gia tại Hội chợ quốc tế trang sức Việt Nam lần thứ 31 (VIJF 2025) vừa khai mạc vào ngày 5/11, tại TPHCM, với sự tham gia của hơn 35 thương hiệu trang sức, nhà sản xuất trong và ngoài nước.

Nguồn nhân lực kim hoàn dồi dào nhưng thiếu đào tạo bài bản

Tại sự kiện, ông Nguyễn Văn Dưng, Chủ tịch Hội mỹ nghệ kim hoàn đá quý TPHCM, cho biết thành phố hiện có khoảng 30.000 thợ kim hoàn, trong đó nhiều người sở hữu tay nghề tinh xảo, có thể đảm nhận các công đoạn phức tạp nhất trong chế tác vàng, bạc và đá quý. Theo ông, nguồn nhân lực tại TPHCM nói riêng và cả nước nói chung có tiềm năng lớn, đủ sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Tuy có tiềm năng phát triển mạnh, nhưng thiếu nguyên liệu đầu vào vẫn là rào cản lớn ảnh hưởng đến năng lực sản xuất và cơ hội nâng cao tay nghề của thợ kim hoàn. Hiện cả nước chỉ có một trung tâm duy nhất được cấp phép đào tạo và cấp chứng chỉ sơ cấp nghề mỹ nghệ kim hoàn là Trung tâm giáo dục nghề nghiệp mỹ nghệ kim hoàn TPHCM. Phần lớn thợ hiện nay vẫn học nghề theo hình thức “cha truyền con nối” hoặc được doanh nghiệp đào tạo nội bộ.

“Kim hoàn là ngành đặc thù, đòi hỏi kỹ thuật và tay nghề rất cao. Vì vậy, thị trường vẫn cần thêm lực lượng thợ lành nghề để đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp. Nếu có chính sách hỗ trợ và chương trình đào tạo phù hợp, ngành kim hoàn Việt Nam hoàn toàn có thể phát triển mạnh hơn, tạo vị thế vững chắc trong khu vực”, ông Dưng nhấn mạnh.

Cần chính sách, giải pháp tháo gỡ khó khăn

Ông Nguyễn Việt Hòa, Giám đốc quốc gia tại Việt Nam của Nobleco (doanh nghiệp trang sức kim cương có trụ sở tại Mỹ) nhận định, thợ kim hoàn Việt Nam có tay nghề giỏi, khả năng sáng tạo và thẩm mỹ cao. Một số thợ đã được công ty bảo lãnh sang Mỹ làm việc tại các xưởng chế tác. Ngay cả người mới vào nghề cũng có thể đạt thu nhập khoảng 15 triệu đồng/tháng.

Tuy nhiên, theo ông Hòa, nhiều thợ vẫn e dè khi làm việc với đá quý có giá trị cao do lo ngại hư hỏng sản phẩm. Tay nghề giữa các thợ chưa đồng đều, cơ hội tiếp cận công nghệ, kỹ thuật và xu hướng thiết kế mới khi còn ở trong nước vẫn hạn chế. Do đó, doanh nghiệp thường phải đào tạo lại từ đầu, thợ phải mất khoảng 6 tháng mới đáp ứng yêu cầu công việc.

“Chúng tôi chuẩn bị mở xưởng sản xuất tại TPHCM và kỳ vọng tuyển thêm khoảng 100 thợ kim hoàn. Tuy nhiên, việc tìm kiếm nguồn nhân lực tay nghề cao và ổn định lâu dài vẫn là thách thức lớn”, ông chia sẻ.

Cùng chung nhận định, ông Bảo Châu – chủ một công ty kim hoàn tại TPHCM – cho biết, trong hơn 10 năm hoạt động, doanh nghiệp của ông chỉ tuyển được 2 thợ có tay nghề thực sự phù hợp. Họ là những người giỏi, có tiếng trong giới, nhưng thực tế khi làm việc với những viên đá quý có giá trị cao, đòi hỏi kỹ thuật mới và công nghệ tinh xảo, họ vẫn chưa thể đáp ứng hoàn toàn yêu cầu.

“Với những sản phẩm đặc biệt, chúng tôi buộc phải gửi ra nước ngoài gia công. Điều này không chỉ khiến chi phí tăng cao mà còn ảnh hưởng đến tiến độ kinh doanh”, ông nói.

Theo ông Đoàn Thạch Như – Viện trưởng Viện thiết kế trang sức Mus – ngành kim hoàn Việt Nam cần tăng cường kết nối và chia sẻ nghề giữa các nghệ nhân, doanh nghiệp và cơ sở đào tạo. Thời gian qua, một số doanh nghiệp lớn đã tổ chức hội thảo thường niên để trao đổi kinh nghiệm và cập nhật xu hướng mới, song quy mô vẫn còn hạn chế.

Ông Như nhấn mạnh, bên cạnh việc gắn kết cộng đồng nghề, nhà nước và các tổ chức cần xem xét đầu tư mạnh mẽ hơn về công nghệ. Điều này sẽ giúp thợ kim hoàn Việt Nam bắt kịp trình độ kỹ thuật và tiêu chuẩn quốc tế, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành trang sức đá quý Việt Nam trên thị trường toàn cầu.