Món quà cố Tổng Bí thư tặng Tổng thống Putin qua lời kể của nghệ nhân

Năm 2024 là năm anh Tự gặt hái được nhiều thành công trên con đường làm nghệ thuật. Kết quả của ngày hôm nay phản ánh rõ nét quá trình nỗ lực, say mê của anh với nghệ thuật điêu khắc ánh sáng.

Đầu năm, anh vinh dự tham gia biểu diễn tác phẩm nghệ thuật điêu khắc ánh sáng "Tự hào Việt Nam" trong chương trình trao giải "Búa liềm vàng" có Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự.

Nghệ nhân khép lại năm 2024 đầy bùng nổ của mình bằng việc thực hiện bộ sưu tập sử dụng điều khắc ánh sáng kết nối giá trị truyền thống, tôn vinh làng nghề Việt với dụng công biến di sản thành tài sản. Từ đây, công chúng có thể tiếp cận câu chuyện văn hóa, lịch sử nước nhà bằng trải nghiệm đầy mới mẻ, lôi cuốn.

Đến nay, anh Tự khẳng định con đường mình theo đuổi là nghệ thuật điêu khắc ánh sáng đã có những bước thành công. Bộ môn nghệ thuật này không chỉ tạo thu nhập cho anh, mà còn mang đến công ăn, việc làm cho hơn 50 người trong công ty.

Ý tưởng khởi phát nhờ làm nghề xây dựng

Luôn xuất hiện với trang phục đậm chất nghệ sĩ, ít ai biết rằng anh Tự xuất thân là một chàng kỹ sư xây dựng. Nhờ công việc tưởng khô khan, cứng nhắc này mà anh nảy ra ý tưởng và phát triển loại hình điêu khắc ánh sáng.

Xuất thân con nhà nông ở Ninh Bình, anh chăm chỉ, chịu khó làm thêm khi còn là sinh viên. Một lần, sau khi đắp xong hòn non bộ và thấy bóng hòn non bộ in lên tường gần giống hình một chú gấu, anh đặt câu hỏi tại sao không biến phần bóng đó thành một tác phẩm nghệ thuật.

Lúc này, anh ngẫm nghĩ chưa từng thấy một tác phẩm nghệ thuật nào múa bóng, ngoài việc múa bằng tay. Anh chắt chiu từng ý tưởng bất ngờ bật ra và bắt tay nghiên cứu, tìm tòi với sự kết hợp giữa hoạt động điêu khắc và ánh sáng muôn màu.

Để duy trì cuộc sống, anh vẫn vừa làm kỹ sư xây dựng, vừa tìm tòi, học hỏi, khai phá thêm về lĩnh vực mới mẻ này. "Khi làm kỹ sư xây dựng, trong ban chỉ huy công trường luôn có một góc để tôi làm điêu khắc ánh sáng. Đây giống như một thú vui của tôi. Thay vì giải trí bằng game như mọi người, tôi chọn bộ môn này", anh Tự cười.

Khi bắt đầu định hình về kỹ thuật, cấu trúc nghệ thuật ánh sáng, chân dung khách hàng, anh bắt tay khởi nghiệp vào năm 2020. Quyết định này của anh từng bị gia đình phản đối dữ dội.

Anh Tự kể câu nói được nghe nhiều nhất là "đang làm kỹ sư ổn định, sao lại theo đuổi một thứ chưa có khái niệm, không ai biết?".

Nghệ nhân trẻ còn cho biết, có nhiều người cho rằng anh bị ngớ ngẩn, làm những thứ viển vông, hoang đường. Trong 3 năm vừa làm kỹ sư, vừa nghiên cứu, anh lo chạy ăn từng bữa. Không ít lần tìm đến bạn bè hỗ trợ về tiền bạc.

Nhờ sự nỗ lực không ngừng nghỉ, anh cũng vượt qua được không ít trở ngại trên con đường chạm tay đến nghệ thuật của mình. Đến nay, sự ghi nhận của công chúng, khách hàng giúp anh thêm vững tin, thăng hoa hơn nữa với loại hình nghệ thuật này

Phương tiện truyền tải giá trị văn hóa mới

Là người khai mở nghệ thuật ánh sáng, anh Tự đã từng đơn độc trên con đường mình chọn. Vừa làm, anh vừa xây dựng khái niệm, chất liệu, cách thức để làm ra tác phẩm điêu khắc ánh sáng.

Quá trình sáng tạo một tác phẩm bắt nguồn từ ý tưởng và dày công chọn chất liệu. Nghệ nhân Bùi Văn Tự sẽ là người vừa điêu khắc và điều chỉnh nguồn sáng để xác định góc độ và sự biến dạng của vật thể. Sản phẩm cuối cùng được sắp đặt trước ánh đèn để tạo nên phần bóng có hình thù theo chủ đích của tác giả.

Càng mới mẻ, càng gian khó, anh Tự lại càng thêm gắn bó và khát khao chinh phục lớn dần lên. Giữa muôn vàn nguyên vật liệu, anh chọn gỗ lũa và gốm là hai chất liệu chính để tạo nên tác phẩm.

Nghệ nhân cho hay: "Đây đều là những nguyên liệu dễ tìm trên thị trường và phù hợp với phong cách sáng tác của tôi. Tuy mỗi loại đều có những ưu nhược điểm khác nhau, nhưng điều quan trọng nhất là phải biết lựa chọn phù hợp với tác phẩm muốn sáng tạo".

Gỗ lũa là chất liệu mang tính dân gian và tự nhiên hoang dã, dễ trưng bày trong mọi không gian khi kết hợp với ánh sáng, ý đồ và thông điệp nghệ thuật phản chiếu đằng sau sẽ tạo một ấn tượng thị giác đặc biệt.

Bên cạnh đó, cơ duyên học nghề gốm tại làng Bát Tràng (Hà Nội) giúp anh có thêm một chất liệu thú vị, cũng không kém phần quan trọng tạo nên nghệ thuật điêu khắc ánh sáng.

Để cho ra đời một tác phẩm không hề dễ dàng, đòi hỏi người nghệ sĩ phải kiên trì và có sự tỉ mỉ và không có giới hạn của sự sáng tạo. Một tác phẩm điêu khắc ánh sáng tiêu tốn nhiều thời gian, công sức.

Sau quá trình nung nấu ý tưởng, nghệ nhân tận tay tỉ mỉ điêu khắc từ những khối gỗ lũa hay bên bàn xoay làm gốm. Chỉ một phút không tập trung, sản phẩm có thể bỏ đi và phải làm lại từ đầu.

Song vượt qua tất cả với niềm đam mê nghệ thuật cháy bỏng, nghệ nhân trẻ cũng làm nên 5 bộ sưu tập "Thắp đèn soi niên sử", "Nhật ký con đường lửa", "Làng rèn thần kiếm", "Nhật ký xuyên không" và "Ánh sáng tri thức".

Tất cả những tác phẩm nghệ thuật điêu khắc ánh sáng đều có tác quyền là của anh. Song anh khẳng định: "Bản quyền lớn nhất được công chúng ghi nhận tác phẩm của mình".

Sự đón nhận của công chúng

Những năm qua, nghệ nhân Bùi Văn Tự có nhiều tác phẩm được triển lãm nhằm đem đến cho công chúng cái nhìn sâu sắc về nghệ thuật điêu khắc ánh sáng.

Anh thường tìm nguồn cảm hứng sáng tạo từ những câu chuyện về đời sống xã hội, văn hóa, lịch sử... để chuyển tải nét đẹp ấy vào trong tác phẩm của mình.

Anh mong muốn thông qua những tác phẩm sẽ tạo luồng gió mới để khán giả, nhất là các em nhỏ thêm yêu lịch sử dân tộc. Những tác phẩm của anh được trình diễn tại một số chương trình, hội nghị lớn đã mang đến sự mới lạ, hấp dẫn cho người xem.

Đặc biệt, tác phẩm "Nước Nga vĩ đại" của Bùi Văn Tự được cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chọn làm món quà tặng Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin nhân dịp ngài đến thăm Việt Nam.

Tác phẩm điêu khắc nổi bật với hình ảnh chiến mã hí vang, tung vó oai phong dưới tán rừng bạch dương. Khi ánh sáng chiếu vào khối điêu khắc, bóng của rừng bạch dương nổi lên, hòa quyện, tạo thành hình ảnh của Tổng thống Nga Vladimir Putin thuở thiếu thời.

Đặc biệt, khi nghệ nhân Bùi Văn Tự xoay chuyển cây bạch dương để ánh sáng chiếu đúng góc độ, hình ảnh chàng trai trẻ biến đổi thành chân dung vị nguyên thủ nước Nga hiện tại.

Qua màn trình diễn 3 phút thăng hoa, nghệ nhân 9x khái quát cả hành trình, sự nghiệp vị Tổng thống đặc biệt của nước Nga. Món quà đặc biệt này thể hiện sự tôn trọng và khát vọng thắt chặt mối quan hệ tốt đẹp, minh chứng cho sự giao lưu văn hóa và tình hữu nghị bền vững giữa hai nước Việt - Nga.

Sau sự kiện đặc biệt này, anh được công chúng biết đến nhiều hơn nữa với loại hình nghệ thuật mới lạ.

"Sau đó, tôi nhận được rất nhiều lời mời gọi thực hiện chương trình, sử dụng điêu khắc ánh sáng kết nối câu chuyện văn hóa, làm mới câu chuyện văn hóa, lịch sử… Với người làm nghệ thuật, đây là mong đợi lớn nhất", anh Tự chia sẻ.

Trong tương lai, anh sẽ tiếp tục dùng điêu khắc ánh sáng để kể những câu chuyện về con người Việt, văn hóa Việt Nam. Những giá trị truyền thống sẽ được anh lan tỏa bằng phương thức mới sống động, lôi cuốn để bạn bè trong nước và quốc tế đều biết đến.