ILO: Cảnh báo nhiều nguy cơ đối với lao động di cư bất hợp pháp

(Dân trí) - “Di cư lao động không qua các kênh hợp thức khiến người lao động có nguy cơ nợ nần, bị mua bán và cưỡng bức lao động, hạn chế khả năng tiếp cận hỗ trợ và công lý khi ở nước ngoài” - ông Chang-Hee Lee, Giám đốc Tổ chức lao động quốc tế (ILO) tại Việt Nam, cho biết.

ILO: Cảnh báo nhiều nguy cơ đối với lao động di cư bất hợp pháp - 1

Ảnh minh hoa

Liên quan tới vụ việc 39 người di cư bất hợp pháp tử vong trong xe lạnh tại Anh quốc, đại diện ILO tại Việt Nam đã phát đi cảnh báo về tình hình di cư bất hợp pháp và kêu gọi tăng cường nỗ lực đảm bảo di cư lao động an toàn, có trật tự, hợp thức và dễ dàng.

Số liệu của ILO cho thấy, số lượng người dân Việt Nam gần đây ra nước ngoài làm việc gia tăng. Qua 10 tháng đầu năm 2019, hơn 142.000 người lao động đã đi làm việc ở nước ngoài theo hình thức hợp đồng lao động, trong đó có khoảng 50.000 lao động nữ.

Theo ước tính của Chính phủ, người lao động di cư gửi về nhà 2,5-3 tỷ USD mỗi năm.

Theo ILO, di cư lao động không hợp thức đề cập tới hiện tượng người dân di chuyển ngoài khuôn khổ pháp luật, quy định hoặc các hiệp định quốc tế liên quan tới việc nhập cảnh và xuất cảnh từ quốc gia xuất phát, quốc gia trung chuyển hoặc quốc gia điểm đến.   

Giám đốc ILO Việt Nam, Chang-Hee Lee, cho biết: “Trên nguyên tắc hợp tác, di cư lao động có thể là động lực phát triển tích cực, và giảm thiểu những nguy cơ ảnh hưởng tới an toàn của người lao động di cư. Khi quyền của lao động di cư được tôn trọng, và hành trình di cư của họ được an toàn, bản thân họ, gia đình và cả xã hội có thể được hưởng lợi từ nguồn kiều hối gửi về cũng như nâng cao được kỹ năng tay nghề”.

Tuy nhiên, ILO cũng cảnh báo sự gia tăng đối với luồng di cư không hợp thức sang các nước trong khu vực và Châu Âu.

ILO nhấn mạnh việc tăng cường các kênh di cư hợp thức thông qua giảm chi phí và đơn giản hóa các quy trình phức tạp để từ đó tăng số lượng lao động đi qua các kênh này. 

Nợ nần khi di cư sẽ làm tăng nguy cơ rủi ro bị mua bán và cưỡng bức lao động. Lao động di cư do vậy, cần phải được đảm bảo rằng họ không phải trả bất kỳ phí hoặc chi phí tuyển dụng nào.

Một nghiên cứu gần đây của ILO và Tổ chức Di cư Quốc tế (IOM) cho thấy, người lao động có rất ít khả năng kiểm soát sự thành công hay thất bại trong quá trình di cư, dù quyết định lựa chọn di cư của họ là theo kênh nào.

Xét ở phương diện lớn hơn, tăng cường kết quả tích cực từ quá trình di cư đòi hỏi sự thay đổi về chính sách và thực tiễn từ những người có trách nhiệm - các chính phủ, người sử dụng lao động, các đơn vị tuyển dụng- hơn là hành vi của người lao động di cư. 

Nghiên cứu này cũng đã chỉ ra rằng người lao động Việt Nam đã phải trả chi phí cao nhất so với một số nước trong khu vực để đi làm việc ở nước ngoài.

Lao động cũng phải vay mượn khoản tiền lớn nhất và làm việc trong khoảng thời gian lâu nhất, lên đến 11 tháng, để có thể chi trả khoản nợ này.

Tăng cường nỗ lực để hỗ trợ người lao động di cư 

Theo ILO, việc tăng cường hợp tác giữa các quốc gia là cần thiết nhằm hỗ trợ lao động dư cư thông qua các giải pháp như:

Phát triển các kênh di cư hợp thức ít tốn kém tiền của, thời gian và ít phức tạp hơn.

Chuyển chi phí tuyển dụng từ người lao động sang người sử dụng lao động. 

Mở rộng tiếp cận pháp lý cho người lao động di cư, đặc biệc là lao động nữ vốn thường gặp nhiều khó khăn hơn nam giới, tại quê hương và ở nước ngoài.

Đào tạo kỹ năng nghề phù hợp với yêu cầu của người sử dụng lao động mà không tạo thêm gánh nặng về thời gian và tài chính đối với người lao động di cư.

Mở rộng dịch vụ cho người lao động di cư và gia đình để hỗ trợ họ khi về nước và tái hòa nhập cộng đồng.

Hoàng Mạnh