Hơn 55 triệu lao động giúp việc gia đình có nguy cơ mất việc vì Covid-19

Đây là đánh giá của Tổ chức lao động quốc tế (ILO) về những rủi ro mà người lao động giúp việc gia đình gặp phải do đại dịch Covid-19. Đánh giá được công bố nhân kỷ niệm 9 năm, Hội nghị Lao động Quốc tế thông qua Công ước về Lao động giúp việc gia đình.

Đông Nam Á - khu vực bị ảnh hưởng lớn

Số liệu của ILO trong tháng 6/2020 cho thấy, 76% lao động giúp việc gia đình có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi Covid-19 ở Đông Nam Á và Thái Bình Dương, tiếp đến là Châu Mỹ (74%), Châu Phi (72%) và Châu Âu (45%).

Khoảng 37 % trong số những lao động giúp việc gia đình bị tác động là phụ nữ.

Lao động làm công việc giúp việc gia đình cả chính thức và phi chính thức đều đã và đang bị ảnh hưởng. Nhưng nhóm lao động phi chính thức chiếm tới 76% số người có nguy cơ bị mất việc hoặc cắt giảm giờ làm.

Thống kê của ILO cho thấy, lao động giúp việc gia đình dù là chính thức hay phi chính thức đều không thể đi làm ở những quốc gia áp dụng nghiêm ngặt biện pháp phong tỏa.

Trong khi những người có công việc chính thức vẫn được hưởng bảo hiểm thất nghiệp, những lao động làm công việc giúp việc gia đình phi chính thức không đi làm đồng nghĩa với việc mất sinh kế.

Họ cũng không được hưởng sự bảo vệ từ hệ thống bảo trợ xã hội, khiến cho việc lo bữa ăn thôi cũng đã là khó khăn.

Đại dịch đã làm trầm trọng thêm những vấn đề vốn đã xuất hiện từ trước. Chỉ có 10% lao động giúp việc gia đình được tiếp cận an sinh xã hội.

Điều này có nghĩa là họ không được nghỉ ốm hưởng nguyên lương, không được đảm bảo tiếp cận chăm sóc y tế, trợ cấp thương tật lao động hay bảo hiểm thất nghiệp.

Thu nhập của nhiều lao động giúp việc gia đình chỉ bằng 25% mức tiền công trung bình khiến họ không có khoản tiết kiệm nào cho những trường hợp cấp bách về tài chính.

Nhiều thách thức

Theo ILO, ở một số khu vực, lao động giúp việc gia đình đa phần là lao động di cư. Họ dựa vào tiền lương để hỗ trợ gia đình ở đất nước quê hương.

Việc không được trả lương và bị dừng các dịch vụ chuyển tiền khiến gia đình của những lao động di cư làm giúp việc gia đình có nguy cơ lâm vào cảnh nghèo đói.

Khảo sát của ILO cho thấy, phần lớn lao động giúp việc gia đình sống cùng chủ nhà vẫn tiếp tục làm việc trong giai đoạn phải cách ly xã hội. Tuy nhiên, báo cáo cho biết họ phải làm việc nhiều giờ hơn do trường học đóng cửa và được yêu cầu làm nhiệm vụ lau dọn nhiều hơn.

Có những trường hợp người sử dụng lao động dừng trả lương cho lao động giúp việc gia đình sống cùng chủ nhà do tình hình tài chính của bản thân họ hay cho rằng lao động giúp việc gia đình không cần đến lương vì không được ra ngoài.

Ở một số quốc gia theo luật yêu cầu lao động di cư làm giúp việc gia đình phải sống cùng chủ nhà, nhiều người đã phải lang thang ở ngoài đường sau khi bị người sử dụng lao động đuổi việc do sợ họ bị lây nhiễm virus. Điều này khiến họ có nguy cơ thành nạn nhân của nạn buôn bán người.

Được biết, ILO đang thực hiện đánh giá nhanh mức độ và bản chất của những nguy cơ mà người lao động giúp việc gia đình có thể phải đối diện. Từ đó, ILO khuyến cáo các chính phủ có thể đưa ra những chính sách đảm bảo diện bao phủ an sinh xã hội cơ bản bao gồm cả việc tiếp cận chăm sóc y tế thiết yếu và an ninh thu nhập cơ bản...

Phan Minh