Giảm nghèo nhờ trồng một loại quả tự nhiên trong rừng

Xã Mường Lống, tỉnh Nghệ An được mệnh danh là cổng trời ở Nghệ An. Với loại hình khí hậu đặc biệt, người dân nơi đây được hưởng lợi từ thiên nhiên với nhiều đặc sản, trong đó có quả bo bo.

Cây bo bo mọc khá nhiều ngoài tự nhiên, dọc các triền đồi, sông, suối, một số được bà con trồng tập trung. Vào các tháng 4, 5, 6 khi một số cây trồng như lúa, ngô, khoai… mới được trồng và đang vào giai đoạn phát triển, chưa thể cho thu hoạch thì cây bo bo là nguồn thu nhập chính cho đồng bào vùng cao Mường Lống, nhiều xã miền núi cao Nghệ An.

Gia đình bà Vừ Y Mùa, ở bản Mường Lống 1, xã Mường Lống chuyên vào rừng hái quả bo bo về sơ chế sau đó bán cho thương lái. Bà Mùa cho biết, thời gian này, các con trai, con dâu sáng sớm vào rừng đi hái bo bo, chiều mang về. Bà ở nhà luộc bo bo, sau đó bóc vỏ sấy hoặc phơi khô và bán cho thương lái.

“Mỗi ngày các con hái được 50-60kg quả tươi. Nếu bán quả tươi thì 10.000/kg. Còn sấy khô thì khoảng 70.000-80.000/kg. Mùa này tranh thủ đi hái kiếm tiền tiết kiệm để mua sách vở, quần áo cho các con vào năm học mới và phòng khi đói. Từ khi có thương lái vào mua quả bo bo, bà con kiếm được tiền, đỡ đói hơn nhiều”, bà Mùa chia sẻ.

Còn gia đình ông Vừ Xia Lì, trú xã Huồi Tụ tỉnh Nghệ An, ngoài việc đi vào rừng hái quả bo bo về sơ chế để bán cho thương lái thì gia đình ông còn tận dụng đất dưới các tán rừng mà gia đình nhận khoán nuôi bảo vệ để trồng cây bo bo.

Theo ông Lì, từ lúc trồng cây giống đến khi ra trái mất 2-3 năm, hết mùa thu hoạch cây già sẽ khô và chồi non phát triển, vòng đời khoảng 6-7 năm. Năm nay diện tích bo bo nhà ông Lì được mùa, đạt năng suất 30 tạ quả tươi/1ha, dự kiến cho thu nhập khoảng 30 triệu đồng.

“Năm nay bo bo được mùa, quả nhiều lắm, hiện nay gia đình đang tranh thủ đi hái bo bo tự nhiên trong rừng. Phần bo bo trồng để dành hôm sau hái. Gia đình chủ yếu hái về chế biến khô để bán chứ không bán quả tươi. Quả sấy khô bán được đắt hơn”, ông Lì cho biết.

Theo người dân địa phương, cứ 10 kg quả bo bo tươi sau khi bóc tách, phơi khô được khoảng 3-4 kg hạt bo bo khô. Vì vậy người dân thường tranh thủ chế biến hạt khô để bán vì giá bán thường cao gấp đôi hoặc hơn.

Hái quả bo bo là công việc thời vụ nhưng mang lại nguồn thu nhập không nhỏ cho người dân vùng cao Nghệ An. Nhiều hộ dân nhận biết được giá trị của cây bo bo đã trồng thành vườn.

Cơ sở thu mua quả bo bo của chị Lê Thị Phương, ở bản Mường Lống 1, xã Mường Lống, từ đầu mùa đến nay đã thu mua hơn 100 tấn. Chị Phương cho biết, cơ sở chỉ thu mua quả khô đã được tách hạt. Đến mùa thu hoạch bo bo, cơ sở của chị Phương thuê thêm 4 công nhân ở trong bản chuyên phơi quả, đóng gói vào bao bì chuyển ra phía Bắc tiêu thụ.

Ông Phạm Văn Hoà, Chủ tịch UBND xã Mường Lống, tỉnh Nghệ An, cho biết: “Cây bo bo người dân đã trồng từ nhiều năm nay. Quả bo bo năm nào cũng được giá. Nhiều hộ thoát nghèo nhờ trồng cây bo bo. Diện tích trồng chủ yếu trong các khoảnh rừng mà người dân nhận khoanh nuôi bảo vệ theo Nghị định 163. Hiện xã đang tiếp tục tuyên truyền vận động người dân trồng nhiều thêm để xoá đói giảm nghèo”.

Cây bo bo hiện đã được UBND tỉnh Nghệ An đề xuất đưa vào danh mục quy hoạch trồng, bảo tồn các loại cây dược liệu trên địa bàn tỉnh đến năm 2025, có tính đến năm 2030. Theo Quyết định số 1887/QĐ-UBND ngày 3/4/2018 của UBND tỉnh Nghệ An, cây sẽ được đưa vào danh mục cây dược liệu chính quy hoạch trồng tại các địa phương Mường Lống, Huồi Tụ, Nậm Nhoóng, Châu Thôn, Hạnh Dịch, với tổng diện tích khoảng 400 ha.

Quang Dũng