Doanh nhân chi 2 tỷ làm bẫy muỗi, tặng 1.000 chiếc để chặn sốt xuất huyết

Nỗi đau đáu 100.000 người Việt mắc sốt xuất huyết mỗi năm

Tại lễ ra mắt dự án "không lo sốt xuất huyết”, ông Nguyễn Văn Khỏe (nhà sáng chế và doanh nhân có tiếng) chia sẻ nỗi day dứt nhiều năm qua khi cộng đồng, xã hội phải gánh nhiều thiệt hại mỗi mùa bùng phát dịch. 

“Từ 10 năm trước, tôi đã bị ám ảnh khi xem báo, nghe đài, đâu đâu cũng thấy tin tức về dịch sốt xuất huyết, cả trăm ngàn ca phát sinh mỗi năm. Tôi không khỏi đau lòng khi thấy hình ảnh những đứa trẻ vật vờ trong bệnh viện, nhiều trường hợp không qua khỏi. Vốn dĩ, chúng ta hoàn toàn có thể ngăn chặn dịch bệnh này”, ông bộc bạch.

Ông Khỏe kể, vào năm 2015, trong thời gian điều hành doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực năng lượng sạch, đi công tác nhiều tỉnh, ông đã tận thấy những khu vực báo động, muỗi tụ dày đặc. Những hình ảnh đó thôi thúc ông bắt tay  nghiên cứu cách thức có thể kiểm soát muỗi theo cách an toàn và bền vững.

Ông bắt đầu từ những mô hình thô sơ dựng ngay tại nhà, tận dụng lưới sắt và thùng nhựa để thử nghiệm. Từ quan sát thực tế, ông suy nghĩ, muỗi cần môi trường để đẻ trứng. Nếu tạo môi trường đó để muỗi kéo đàn vào nhưng không cho chúng thoát ra ngoài thì có thể cắt được vòng đời của muỗi.

Sau nhiều lần thất bại, đến tháng 11/2017, bẫy muỗi của ông Khỏe chính thức ra đời. Sản phẩm có cấu tạo đặc biệt, có thể thu hút muỗi vào đẻ trứng, để trứng nở thành lăng quăng trong môi trường kiểm soát, đồng thời thiết kế khe hở theo cách khiến muỗi không thể thoát ra ngoài. Theo thời gian, mật độ muỗi trong khu vực đặt bẫy giảm mà không cần dùng đến hóa chất.

Năm 2023, bẫy muỗi của ông chứng minh hiệu quả rõ rệt trong thử nghiệm tại một hồ nước thải sinh hoạt ở Tây Ninh. Đây là khu vực chỉ rộng 10m2 nhưng luôn dày đặc muỗi. Sau khi lắp đặt bẫy, chỉ một tháng sau, lượng muỗi giảm rõ rệt. Cũng trong thời điểm đó, sản phẩm của ông được Cục Sở hữu trí tuệ cấp bằng sáng chế.

“Sau khi nhận bằng sáng chế, tôi lập tức đi tìm xưởng sản xuất và đối tác để biến ý tưởng thành sản phẩm thật. Nhiều người cười khẩy, cho rằng tôi viển vông. Nhưng với tôi, điều đó chỉ có nghĩa là tôi phải tự mình chứng minh”, ông Khỏe cười.

Ông say sưa kể từng bước thực hiện kế hoạch. Bằng việc chuyển thiết kế từ hình chữ nhật sang hình trụ, ông có thể giảm đáng kể chi phí sản xuất. Đồng thời, ông còn tận dụng rác thải nhựa tái chế để làm nguyên liệu chế bẫy bắt muỗi.

“Chiếc bẫy muỗi cải thiện qua nhiều lần, không dùng điện, không hóa chất, lại có thể sử dụng rất lâu mà không thải ra môi trường thứ gì gây hại”, ông nói.

Nhà sáng chế chưa học hết lớp 8

Năm 2024, sản phẩm giúp ông Khỏe giành giải ba tại cuộc thi “Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Đồng Nai”. Khi bẫy muỗi được công nhận hiệu quả, thay vì tập trung kinh doanh, ông tuyên bố triển khai dự án cộng đồng "không lo sốt xuất huyết”.

Ông Khỏe cho biết sẽ phối hợp với Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh và các đơn vị địa phương để đưa 1.000 bẫy muỗi miễn phí đến những khu vực có mật độ muỗi cao, các vùng vừa trải qua ngập lụt, mưa bão, hộ gia đình sống gần sông, suối, trường học, bệnh viện, nhà xưởng, khu chăn nuôi và khu dân cư có nguy cơ bùng dịch.

“Phòng chống sốt xuất huyết không thể là nỗ lực đơn lẻ của một cá nhân. Tôi hy vọng chiếc bẫy muỗi của mình có thể góp thêm một giải pháp hữu ích cho cộng đồng”, ông Khỏe chia sẻ.

Ít ai biết nhà sáng chế bẫy muỗi từng bỏ học từ lớp 8. Sinh ra trong gia đình làm nông ở Đồng Nai, ông mưu sinh bằng việc phụ mẹ lên TPHCM bán miến, mỗi ngày đạp xe 80-160 km.

Hàng chục năm sau, dù công việc kinh doanh phát đạt, cuộc sống khấm khá lên, ông mới nhận ra thành quả của việc không ngừng mở rộng tri thức để không bị tụt lại phía sau. Ông mua chiếc máy tính đầu tiên vào năm 2000 và tự học từng dòng kiến thức từ ngoại ngữ đến công nghệ. Tinh thần học hỏi ấy giúp ông gây dựng hai doanh nghiệp, sáng chế máy sấy thực phẩm và thậm chí gọi vốn thành công tại chương trình "Thương vụ bạc tỷ".

“Chiếc bẫy muỗi không chỉ là một sản phẩm, mà còn là hành trình chứng minh rằng tri thức có thể đưa con người vượt qua giới hạn của bản thân”, ông Khỏe tự hào.

Bác sĩ Trương Hữu Khanh, Phó Chủ tịch Liên chi hội Truyền nhiễm TPHCM, nhận định bẫy muỗi là công cụ thân thiện và bền vững, giúp giảm nguồn phát tán muỗi mà không ảnh hưởng đến hệ sinh thái. Ông nhấn mạnh thiết kế khe hở đặc biệt của bẫy giúp lăng quăng phát triển trong môi trường kiểm soát nhưng không cho muỗi trưởng thành thoát ra ngoài, qua đó hạn chế nguy cơ lan truyền bệnh sốt xuất huyết.

Ở góc độ chuyên môn về sáng chế, TS Bùi Văn Quyền, Chủ tịch Hội Sáng chế Việt Nam, đánh giá chiếc bẫy muỗi là sáng tạo xuất phát từ thực tiễn và đáp ứng đúng nhu cầu đời sống. Theo ông, sản phẩm có cấu tạo đơn giản, dễ sử dụng, chi phí hợp lý với đa số người dân nhưng thể hiện sự đầu tư nghiêm túc và hàm lượng chất xám cao. Quan trọng nhất, bẫy muỗi đã chứng minh tính hiệu quả trong bối cảnh cộng đồng rất cần những giải pháp mới để phòng chống dịch bệnh.