Chuyển đổi số - “Chìa khóa” nâng cao hiệu quả quản lý bảo hiểm thất nghiệp

Từ truyền thông cá nhân hóa đến minh bạch bằng công nghệ số

PGS.TS Nguyễn Thị Lan Hương, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Lao động và Xã hội nhấn mạnh, Việt Nam đang chuyển biến mạnh mẽ, do đó cần đổi mới tư duy truyền thông về bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), tận dụng AI và công nghệ mới để lan tỏa thông điệp.

Bà Hương cho rằng người lao động trẻ không thờ ơ, họ vẫn nghĩ đến tương lai, nhưng nếu không có giải pháp truyền thông tốt thì sẽ không đến được đúng đối tượng. Xã hội ngày nay mang tính cá nhân hóa rất cao, từng nhóm đối tượng cần có giải pháp truyền thông phù hợp như video, mô phỏng, trợ lý ảo… Tức là cần tận dụng công nghệ truyền thông mới, để tuyên truyền bảo hiểm trở thành một ngành hoặc ít nhất một nhiệm vụ như giải quyết chế độ.

Bà cũng đề xuất các trung tâm dịch vụ việc làm cần bổ sung chức năng thông tin, tuyên truyền và kết nối với từng trường hợp cụ thể. “Các trung tâm dịch vụ việc làm phải là một ngành dịch vụ công, phải có kinh phí và kinh phí này phải được lấy từ tổng chi phí của BHTN. Nên khuyến khích những nhóm KOLs, văn nghệ sĩ hoặc người có ảnh hưởng để làm gương đi đầu, nâng cao nhận thức, truyền cảm hứng cho việc thực hiện BHTN”, vị chuyên gia nêu quan điểm.

Về giải pháp đối với doanh nghiệp nhằm khuyến khích người lao động tham gia và tuân thủ BHTN đầy đủ, ông Lê Quang Trung, nguyên Phó cục trưởng phụ trách Cục Việc làm cho rằng, nhiều đơn vị vẫn chậm trễ hoặc né tránh đóng BHTN. Để đối phó với tình trạng này cần tìm tới công nghệ số, công nghệ thông tin. Tại các nước phát triển, công nghệ giúp rà soát rất chính xác về tiền lương, chi phí…

Bốn nhóm giải pháp để BHTN tận dụng cơ hội từ chuyển đổi số

Ở góc độ hoạch định chính sách, PGS.TS Nguyễn Thị Lan Hương, cho rằng muốn hoàn thiện chính sách BHTN thì cần chú trọng khâu quản trị dữ liệu. Dữ liệu cập nhật liên tục sẽ giúp Nhà nước dự báo chính xác hơn tình trạng thất nghiệp, nhu cầu đào tạo lại, từ đó điều chỉnh chính sách phù hợp với thực tiễn.

“Chính sách BHTN muốn phát huy hiệu quả thì phải có quản trị dữ liệu tốt. Chúng ta cần xây dựng, hoàn thiện hệ thống thông tin thị trường lao động, kết nối dữ liệu giữa các cơ quan để vừa phục vụ người lao động, vừa làm cơ sở cho việc thiết kế, điều chỉnh chính sách”, bà Hương phân tích.

Bàn về giải pháp để BHTN thích ứng với chuyển đổi số và thị trường lao động mới, ông Lê Quang Trung nhận định, môi trường số là cơ hội rất tốt để thực hiện BHTN cũng như các chính sách có liên quan đến BHTN. Dù muốn hay không cũng cần tận dụng cơ hội này để thực hiện BHTN.

Từ đó, ông đưa ra 4 nhóm giải pháp để BHTN tận dụng cơ hội từ chuyển đổi số.

Thứ nhất, Việt Nam cần thực hiện chuyển đổi số, đặc biệt về chuẩn bị cho được hạ tầng số, nhân lực số và công nghệ số trong lĩnh vực BHTN. Để làm được điều này, cần đồng bộ giải pháp về hạ tầng số, nhân lực số.

Thứ hai, đẩy mạnh thông tin thị trường lao động. Thông tin này ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động tư vấn, đào tạo nghề, mà trong thông tin này cần sớm có được dự báo về thị trường lao động ngắn hạn và trung hạn để định hướng được đào tạo, sử dụng. Để làm được điều này, ngoài cơ quan chức năng còn cần có sự hợp tác chặt chẽ của doanh nghiệp, người sử dụng lao động và người lao động thì dự báo mới hiệu quả.

Trong Hướng dẫn về chính sách BHTN theo Luật Việc làm mới cũng cần quy định công tác thông tin thị trường lao động là công việc nằm trong BHTN để có kinh phí, con người để thực hiện.

Đồng thời BHTN cũng là cơ sở quan trọng về thông tin đầu vào cho thị trường lao động. Không có cách thức điều tra nào hiệu quả bằng thống kê qua đăng ký, xử lý BHTN sẽ có số liệu đến từng người, từng ngày, từng tháng, để kết nối với doanh nghiệp.

Thứ ba là tư vấn, giới thiệu việc làm cần tổ chức, hoàn thiện lại quy trình. Việc tổ chức sàn giao dịch việc làm cần có văn bản quy phạm pháp luật quy định về sàn, nhất là khi có sàn quốc gia, để biết hoạt động của sàn là thế nào, trách nhiệm của các cơ quan tổ chức người lao động thế nào… để thực hiện chính sách và hỗ trợ cho người lao động, người thất nghiệp với sự tư vấn hiệu quả.

Thứ tư là đào tạo nâng cao kỹ năng nghề cần hướng tới phù hợp thực tế, thay vì hiện nay chỉ cấp kinh phí không quá 1,5 triệu đồng/người với thời hạn không quá 6 tháng, cộng lại chưa quá 9 triệu đồng/người.

Theo luật mới, dù đã có tiền ăn, nhưng tiền đi lại, cư trú, trong khi không có thu nhập cũng như nguồn tiền tiết kiệm không có, rất khó có thể đi học nghề. Tính cạnh tranh trên thị trường lao động càng khốc liệt, nên họ cần tranh thủ đào tạo, bồi dưỡng bằng nhiều hình thức để người lao động có kỹ năng tay nghề, trình độ để đáp ứng được cho thị trường lao động, thăng tiến được tại nơi làm việc.