Bài toán việc làm tại chỗ cho người dân từ vùng dịch về quê

Loay hoay tự kiếm việc làm

Hai năm trước, bà Phạm Thị Đán (thôn Nhà Đèn, xã Ea Pô, huyện Cư Jút) bắt đầu công việc chăm sóc người già cho một gia đình tại TPHCM thông qua giới thiệu của một trung tâm môi giới việc làm ở Quận 10.

Mỗi lần nhận việc từ trung tâm, bà Đán lại tìm kiếm một căn nhà trọ gần nơi làm để ở. Chủ nhà sẽ trả lương cho bà thông qua trung tâm môi giới. Mỗi tháng, trung tâm này đều giữ lại 20% lương của bà, với lý do thu tiền môi giới việc làm và "giữ chân".

"Suốt thời gian qua, chúng tôi chỉ giao nhận việc qua điện thoại chứ không ký hợp đồng lao động. Cũng vì không có hợp đồng lao động, không được đóng bảo hiểm nên khi ốm đau, tôi phải tự bỏ tiền túi để đi bệnh viện", bà Đán nói.

Cũng giống như bà Đán, chị Nguyễn Thị Dùng (thôn Tân Phú, xã Đắk Rmoan, TP Gia Nghĩa) tự mình xuống TPHCM làm phụ việc cho một quán ăn. Sáu năm đi làm thuê, chị Dùng chưa từng ký kết một bản hợp đồng lao động nào mà chỉ tự giao kết... miệng với chủ quán.

Nói về lý do lựa chọn rời quê để đi làm thuê, chị Dùng cho biết, năm 2015, gia đình bị thu hồi đất. Cả nhà 4 người nhà chị, trong đó có 2 con nhỏ đang độ tuổi đi học mất kế sinh nhai. Chị buộc phải tìm một công việc để nuôi con. Được một người quen cùng quê Thanh Hóa giới thiệu, chị Dùng bắt đầu công việc phụ quán ăn từ đó đến nay.

"Công việc vất vả, mỗi ngày phải làm việc từ sáng sớm đến tối muộn, lương chỉ được 6 triệu đồng. Bản thân tôi cũng muốn ở lại quê làm ăn, nhưng không có nghề, chẳng ai nhận. Chỉ trông chờ vào vài sào đất rẫy còn lại thì cả nhà 4 người không đủ sống", chị Dùng nói.

Chia sẻ nguyện vọng của mình, bà Đán, chị Dùng mong muốn tìm được một nghề nghiệp phù hợp ngay tại quê nhà. Tuy nhiên, những người lao động này không biết phải đến đâu để được hỗ trợ tìm việc.

Kết nối việc làm còn ít

Mặc dù hiện nay, các cấp huyện, thành phố của Đắk Nông đều có trung tâm hỗ trợ, giới thiệu việc làm dành cho nông dân, thanh niên hoặc phụ nữ… nhưng trên thực tế, hầu hết người lao động lại tìm được việc thông qua sự giới thiệu của người quen hoặc đơn vị môi giới.

Bà Đán, chị Dùng là hai trong số rất nhiều lao động phổ thông tại tỉnh Đắk Nông chưa tiếp cận được kênh thông tin việc làm, sàn giao dịch việc làm có uy tín. Cũng vì lẽ đó, dù phải làm việc vất vả, với đồng lương ít ỏi nhưng những quyền lợi tối thiểu của người lao động không được đơn vị sử dụng lao động bảo đảm.

Một phần nguyên nhân khiến người dân chưa tìm đến những địa chỉ cung ứng việc làm uy tín là vì vị trí địa lý cách trở dẫn đến người lao động thiếu thông tin. Tuy nhiên, phần lớn lý do lại xuất phát từ tâm lý muốn có việc sớm hoặc người tìm việc nhìn thấy những quảng cáo hấp dẫn về chế độ đãi ngộ nên chọn cách "đi đường tắt".

Ông Bùi Ngọc Hoa, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh Đắk Nông cho biết, nhu cầu tìm việc làm của người lao động khá lớn, đặc biệt là lao động nông thôn. Tuy nhiên thực trạng kết nối việc làm còn nhiều khó khăn và nhu cầu tuyển dụng lao động tại tỉnh cũng không lớn.

"Một số doanh nghiệp lớn trên địa bàn chỉ tuyển dụng những lao động đã qua đào tạo. Trong khi đó, đa số người tìm việc lại là lao động phổ thông. Đối với các doanh nghiệp nhỏ, mỗi năm cũng chỉ tuyển dụng khoảng 500- 600 người. Số còn lại được trung tâm giới thiệu việc làm hoặc tự đi tìm việc tại các tỉnh, thành khác", ông Bùi Ngọc Hoa khái quát.

Theo lãnh đạo Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh Đắk Nông, mỗi năm đơn vị này đưa khoảng 20 phiên giao dịch việc làm xuống cơ sở. Tuy nhiên các phiên giao dịch cũng phụ thuộc nhiều vào kinh phí của địa phương. Để tiết kiệm chi phí, khi doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng, đơn vị này sẽ cùng doanh nghiệp xuống cơ sở để trao đổi với người lao động.

Từ đầu tháng 8 tới nay, mỗi ngày, số lượng người lao động đến Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh Đắk Nông giải quyết chế độ bảo hiểm thất nghiệp đều tăng đáng kể. Bên cạnh việc giải quyết chế độ bảo hiểm, trung tâm đều lấy thông tin để hỗ trợ người dân từ miền Nam về quê tránh dịch tìm kiếm việc làm.

Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Đắk Nông thông tin thêm, hàng năm, trên địa bàn tỉnh, khoảng 18.000 lượt người lao động có nhu cầu giải quyết việc làm. Tuy nhiên, tỉnh chỉ đáp ứng được hơn 50%. Số còn lại, người lao động phải đi làm việc ngoại tỉnh, tập trung nhiều nhất tại các tỉnh miền Đông Nam bộ.

Do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, hàng nghìn lao động phải trở về địa phương, nhu cầu tìm kiếm việc làm tăng, gây sức ép không nhỏ cho địa phương trong công tác giải quyết việc làm trong thời gian tới.

"Để giúp những lao động bị ảnh hưởng do đại dịch Covid-19, ngoài sự hỗ trợ theo Nghị quyết 68/NQ-CP, Sở Lao động đang khẩn trương rà soát, nắm bắt nhu cầu của người lao động. Trước mắt, khi tình hình dịch bệnh được kiểm soát, Sở sẽ phối hợp với các đơn vị, địa phương tổ chức tư vấn, giao dịch việc làm", ông Trịnh Công Phái, Trưởng phòng Lao động- Việc làm, Sở LĐ-TB&XH tỉnh cho hay.

Đặng Dương

Kỳ 3: Để người lao động không còn "chơi vơi"