Xôn xao vụ ông Trump bị điều tra lạm quyền hưởng lợi từ chức vụ Tổng thống

Một tháng trước lễ nhậm chức của ông Trump diễn ra (ngày 20/1/2017), một trong những phụ tá thân cận của ông đã bất ngờ bày tỏ những lo ngại về việc ban tổ chức sử dụng tiền từ các mạnh thường quân cho khách sạn Trump International tại Washington D.C., dù còn nhiều địa điểm khác có chi phí thấp hơn hoặc thậm chí là miễn phí.

"Đây là những sự kiện nhằm vinh danh vị Tổng thống tân cử tại chính khách sạn của ông ấy và đó cũng là những sự kiện liên hoan dành cho gia đình cùng bạn bè thân thiết" - bà Stephanie Winston Wolkoff - một cựu thành viên của ban tổ chức chuỗi sự kiện liên hoan chiến thắng của ông Trump - trong một bức email gửi đến đồng nghiệp của mình, chia sẻ về "quan ngại của bản thân" vào hồi tháng 12/2016.

Giờ đây, khi nhiệm kỳ Tổng thống của ông Trump đang sắp kết thúc, các khoản chi tiêu trên đang được lật lại nhằm phục vụ cho vụ kiện dân sự của Tổng chưởng lý bang Washington D.C. Karl Racine đối với ủy ban tổ chức lễ nhậm chức của ông Trump vào tháng 1/2017.

Tuy nhiên, tâm điểm chính của vụ kiện đang nhận được sự chú ý hơn cả từ dư luận đó là câu hỏi - liệu ông Trump cùng gia đình có hưởng lợi gì bất thường từ chức vụ Tổng thống Mỹ, từ những người đóng thuế Mỹ, các đối thủ cạnh tranh, những mạnh thường quân trong suốt nhiệm kỳ vừa qua tại Nhà Trắng hay không?

Hưởng lợi từ đâu?

Theo New York Times, đã có hơn 200 công ty, nhóm lợi ích đặc biệt và chính phủ nước ngoài đã ưu ái bảo trợ sử dụng các bất động sản của ông Trump trong nhiệm kỳ tổng thống của ông. Đồng thời, các bên bằng mọi cách đều muốn thu được lợi ích từ ông và chính quyền của ông, trong đó có 60 người trong số này đã chi 12 triệu USD cho các khoản bất động của ông Trump trong hai năm đầu tiên ông tại chức.

Tập đoàn kinh doanh khổng lồ của gia đình Trump đã thu về hàng triệu USD được chi trả bởi Cơ quan Mật vụ, Bộ Ngoại giao và quân đội Mỹ cho các bất động sản và tài sản của Trump trải rộng trên khắp nước Mỹ và thế giới.

Kể từ khi nhậm chức, vị Tổng thống thứ 45 của Mỹ đã đến thăm các bất động sản của mình ít nhất 417 ngày, đôi khi có sự tham dự các nhà lãnh đạo thế giới. Tính từ năm 2017, ông Trump và các ủy ban chính trị trực thuộc của mình đã chi hơn 6,5 triệu USD trong quỹ vận động tranh cử tại các khách sạn và các cơ sở kinh doanh khác của mình, bao gồm cả đợt bùng nổ cuối cùng trị giá hàng triệu USD vào những tuần trước cuộc bầu cử vào tháng trước.

Trong vụ kiện hiện đang được tiến hành, văn phòng của ông Karl A. Racine lập luận rằng Ủy ban tổ chức lễ nhậm chức của ông Trump đã "chi quá tay" và bất hợp pháp cho khách sạn của ông. Những sự kiện tại khách sạn Trump International có tổng chi phí lên tới 1,1 triệu USD vào tháng 1/2017.

Vào tuần qua, Cố vấn cấp cao Nhà Trắng Ivanka Trump - con gái lớn của nhà lãnh đạo Mỹ - đã có buổi đối chất kín trước cơ quan điều tra.

Theo đơn kiện được nộp lên tòa án, văn phòng của ông Racine bày tỏ mong muốn tòa án ra lệnh Ủy ban tổ chức lễ nhậm chức hoàn trả 1 triệu USD đã cho khách sạn Trump International và sử dụng nó vào "mục đích công cộng phù hợp".

Các nghi vấn về những khoản chi tiêu, sức ảnh hưởng và vận động hành lang xung quanh lễ nhậm chức hồi tháng 1/2017 của ông Trump cũng đang được các công tố viên liên bang từ hai văn phòng khác nhau tại New York chú trọng. Theo nguồn tin, đã có ít nhất một mạnh thường quân đang bị truy tố.

Các vụ kiện do các nhóm phi lợi nhuận và tổng chưởng lý của Washington và Maryland đưa ra tuyên bố rằng ông Trump đã vi phạm "điều khoản bổng lộc của Hiến pháp". Tuy nhiên, tại thời điểm ông Trump sắp hết nhiệm kỳ, những đơn kiện này cũng không thể nhanh chóng được giải quyết và có nguy cơ bị đình chỉ một khi ông Trump chính thức rời Nhà Trắng.

"Những vấn đề nghiêm trọng nhất về việc lạm dụng quyền lực tổng thống và sử dụng chức vụ cao nhất làm trung tâm của lợi ích cá nhân vẫn chưa được giải quyết. Bánh xe công lý của Mỹ rõ ràng vẫn đang hoạt động chậm hơn so với mong đợi của nhiều người" - theo Laurence H.Tribe - giáo sư luật hiến pháp tại Đại học Harvard đang theo đuổi vụ kiện.

Lễ nhậm chức "hoành tráng nhất lịch sử"

Nơi đây đã trở thành tâm điểm cho các nhà vận động hành lang, trợ lý Nhà Trắng, đảng viên Đảng Cộng hòa và hàng trăm nhân vật khác tìm cách gây ấn tượng với ông chủ Nhà Trắng, mặc dù theo hồ sơ thuế tại New York Times cho thấy khách sạn trên đã khiến khoản lỗ đầu tư của ông Trump càng thêm phình to.

Gia đình ông Trump đã tính đến chuyện bán hoặc cho thuê khách sạn vào năm ngoái, song, khi đại dịch Covid-19 ập đến, họ lại đổi ý. Theo New York Times, với doanh thu chắc chắn sẽ sụt giảm trong năm nay, ông Trump sẽ phái quyết định xem có nên bán lại khách sạn này sau khi ông rời nhiệm sở hay có thể chờ đến khi ông tái tranh cử vào năm 2024 để bán với giá lời hơn.

Nhà môi giới mua bán bất động sản William W. Moyer chia sẻ: "Có tới 50% khách hàng tiềm năng không muốn bước vào khách sạn đó. Số còn lại cho biết sẽ vẫn đến đó thường xuyên. Bạn khó có thể bật hoặc tắt lòng trung thành của mọi người như một cái công tắc".

Sau vài năm thu thập bằng chứng về các thỏa thuận giữa tổ chức tiến hành lễ nhậm chức tổng thống và khách sạn tư của gia đình ông Trump, giờ đây, ông Racine đã chính thức đâm đơn kiện lên tòa án.

Lễ nhậm chức tổng thống của ông Trump không hề giống với bất kỳ tiền lệ nào trong lịch sử nước Mỹ. Ông Trump đã huy động được hơn 107 triệu USD, gấp đôi với kỷ lục được lập ra khi các nhà tài trợ doanh nghiệp rót hàng chục triệu USD vào ủy ban nhậm chức. Việc chi tiêu cũng diễn ra với tốc độ choáng ngợp.

Theo hồ sơ nộp lên tòa án của ông Racine, Ủy ban tổ chức lễ nhậm chức cùng khách mời danh dự đã lên có kế hoạch thuê gần hết 263 phòng của khách sạn. Thông thường, theo nguyên tắc, khách sạn Trump International sẽ hỗ trợ miễn phí hoặc giảm giá đáng kể cho việc sử dụng phòng hội nghị.

Tuy nhiên, giá ban đầu được phía khách sạn đưa ra đối với ủy ban nhậm chức là 450.000 USD/ngày khi thuê phòng khiêu vũ cùng các không gian chung khác. Điều này ngay lập tức đã khiến cho bà Stephanie Winston Wolkoff - người lập kế hoạch tổ chức sự kiện cho lễ nhậm chức của ông Trump cùng với ông Rick Gates, cựu Phó Chủ tịch Ủy ban lễ nhậm chức đặt ra những nghi vấn về vấn đề tư lợi.

"Đầu tiên, bản thân mức giá trên đã có vẻ khá cao hơn so với các phương án thuê khác trong cùng thời điểm đó," ông Gates viết trong email gửi Ivanka Trump 38 ngày trước lễ nhậm chức. "Thứ hai, tôi khá lo ngại về mặt hình ảnh khi ủy ban chi ra một khoản phí cao đến vậy cho việc thuê khách sạn và rất có thể giới truyền thông sẽ làm lớn chuyện".

Cũng trong bức email gửi tới bà Trump, ông Gates cũng đặt vấn đề việc có những địa điểm tại Washington sẵn sàng cho thuê miễn phí, ví dụ như Union Station.

Sau đó, Ivanka Trump đã viết thư cho Mickael C. Damelincourt - Tổng giám đốc khách sạn và yêu cầu ông gọi cho ông Gates để thương lượng một thỏa thuận tốt hơn cho ủy ban nhậm chức. "Đó phải là một tỷ giá thị trường phù hợp", bà Trump nói trong một email tiếp theo, điều này sớm dẫn đến một đề nghị mới là 175.000 USD/ngày.

Ủy ban lễ nhậm chức đã phải chi trả 220.000 USD cho chi phí thuê phòng khách sạn. Sau hai ngày không diễn ra sự kiện nào theo kế hoạch và vẫn mất phí thuê 175.000 USD/ngày, căn phòng khiêu vũ đã được sử dụng thành một bữa tiêc trưa. Tuy nhiên, theo hồ sơ, một tổ chức phi lợi nhuận khác chỉ phải trả 5.000 USD cho cùng căn phòng.

Không chỉ có vậy, Ủy ban lễ nhậm chức cũng đã chi trả các khoản phí cho "bạn bè và gia đình" của Eric và Donald Trump, dù không có sự góp mặt của vị Tổng thống tân cử. Theo tài liệu nộp lên tòa án, các nhân viên của Ủy ban tổ chức lễ nhậm chức đã không hài lòng và tìm mọi cách để hủy bỏ sự kiện trên nhưng bất thành.

Hàng loạt những vụ việc gây tranh cãi trên là nguyên nhân khiến Ivanka Trump được triệu tập để tham gia đối chất trong 5 giờ đồng hồ vào tuần qua. 

Sau khi bị triệu tập, Ivanka Trump đã lên án cuộc điều tra, cũng như anh trai của cô, Eric Trump, người giám sát các hoạt động tại khách sạn rằng đây là "một trò báo thù bắt nguồn từ quan hệ chính trị". Eric Trump cũng cho rằng: Vụ việc là "một minh chứng cho thấy sự lãng phí tiền thuế của người dân."

Cho đến nay, Thẩm phán José M. López tại Tòa Cấp cao của Đặc khu Columbia vẫn bác bỏ yêu cầu hủy vụ kiện từ Tập đoàn Trump Organization và Ủy ban nhậm chức. Theo New York Times, thẩm phán López đã ủy quyền cho các bên tiến hành các cuộc đối chất và điều tra thu thập bằng chứng cho đến tháng 3 và để ngỏ khả năng xét xử.