Fica
DTiNewsXóa bỏ cơ chế độc quyền vàng miếng: Giá vàng sắp hết thời "đi tàu lượn"?
(Dân trí) - Cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng bị bãi bỏ được kỳ vọng mở ra cạnh tranh trong sản xuất và kinh doanh mặt hàng này, đồng thời cải thiện cung cầu, hạ nhiệt thị trường.
Theo Nghị định 232 sửa một số điều của Nghị định 24/2012 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng được Chính phủ ban hành ngày 26/8, sẽ không còn cơ chế độc quyền của Nhà nước trong sản xuất vàng miếng. Thay vào đó, cơ quan quản lý sẽ cấp phép hoạt động này cho các doanh nghiệp, ngân hàng đủ điều kiện.
Như vậy, sau 13 năm áp dụng, cơ quan quản lý chính thức xóa độc quyền sản xuất vàng miếng, tạo bước ngoặt cho thị trường vàng, với kỳ vọng thị trường vàng trong nước sẽ sôi động và cạnh tranh hơn.
Chênh lệch giá trong nước - thế giới sắp thu hẹp?
Chuyên gia vàng Trần Duy Phương cho biết, thời gian qua, giá vàng SJC tăng nóng và gần như tách biệt hoàn toàn với giá thế giới, nguyên nhân chủ yếu là nguồn cung khan hiếm. Sự mất cân đối cung cầu đã đẩy giá vàng nội địa lên kỷ lục.
Ông Phương nhận định, việc ban hành Nghị định 232 sửa đổi, trong đó có nội dung xóa bỏ độc quyền vàng miếng SJC, sẽ mở ra cơ hội cạnh tranh hơn cho thị trường vàng. Theo đó, các ngân hàng và doanh nghiệp đáp ứng điều kiện có thể sản xuất vàng miếng, tạo thêm lựa chọn cho người mua và giảm áp lực lên SJC, thương hiệu hiện chiếm tới 80% thị phần.
Sau 13 năm áp dụng, cơ quan quản lý chính thức xóa độc quyền sản xuất vàng miếng (Ảnh: Mạnh Quân).
Điểm quan trọng nhất của Nghị định mới là cho phép nhập khẩu vàng nguyên liệu. Nhờ vậy, không chỉ Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC) mà các doanh nghiệp khác cũng có thể chủ động cân đối nhu cầu, xin cấp phép nhập khẩu và sản xuất vàng miếng để cung ứng cho thị trường.
Theo ông Phương, quy định mới về xuất nhập khẩu vàng nguyên liệu sẽ khắc phục tình trạng khan hiếm kéo dài. Khi nguồn cung được cải thiện, thị trường bớt khát vàng, giá sẽ hạ nhiệt. Khoảng cách giữa giá vàng trong nước và thế giới hiện lên tới 18 triệu đồng đến 19 triệu đồng một lượng cũng sẽ thu hẹp.
Tuy nhiên, quá trình này cần thời gian. “Không thể từ mức chênh 20 triệu đồng một lượng lập tức giảm xuống còn 9 triệu đồng hoặc 10 triệu đồng. Cần vài tháng để chênh lệch dần về mức 7 triệu đồng đến 8 triệu đồng một lượng”, ông phân tích. Theo ông, nhanh nhất phải đến tháng 10, khi cơ chế nhập khẩu và sản xuất vận hành ổn định, nguồn vàng mới chính thức bổ sung cho thị trường.
Dù vậy, tâm lý thị trường đã thay đổi ngay sau khi nghị định được công bố. Người mua không còn sẵn sàng trả bất kỳ giá nào để sở hữu vàng, trong khi nhiều nhà đầu tư nắm giữ vàng SJC có xu hướng bán ra chốt lời. Điều này góp phần giảm áp lực cung cầu trước khi nguồn vàng nhập khẩu thực sự về.
Về khả năng giá vàng trong nước giảm về mốc 100 triệu đồng/lượng, ông Phương cho biết với giá vàng thế giới ở mức 3.370 USD/ounce, quy đổi tương ứng khoảng 114 triệu đồng đến 115 triệu đồng một lượng trong nước.
Để giá vàng Việt Nam hạ về 100 triệu đồng, giá thế giới cần giảm thêm khoảng 300 USD xuống vùng 3.000 USD/ounce đến 3.050 USD/ounce. “Yếu tố quyết định vẫn là diễn biến của giá vàng quốc tế”, ông nhấn mạnh.
Giá vàng miếng SJC khó có thể giảm sâu trong ngắn hạn
PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, Giảng viên Đại học Kinh tế TPHCM, nhận định, việc ban hành chủ trương xóa bỏ độc quyền mới chỉ là bước khởi đầu. Để chính sách đi vào thực tiễn cần có các văn bản hướng dẫn cụ thể như nghị định và thông tư.
Theo ông, cơ chế pháp lý phải quy định rõ ràng về tiêu chuẩn sản xuất, kiểm soát chất lượng và điều kiện kinh doanh vàng miếng đối với doanh nghiệp mới. Khi hành lang pháp lý hoàn chỉnh, các đơn vị mới biết rõ phạm vi được phép tham gia và cách thức triển khai. Tốc độ ban hành các văn bản này sẽ quyết định độ trễ của chính sách.
Phân tích về khả năng tham gia của doanh nghiệp, ông Huân nêu hiện thị trường có một số tên tuổi đủ tiềm lực như PNJ, DOJI, Bảo Tín Minh Châu hay Mi Hồng.
Mặt hàng vàng miếng SJC được bày bán (Ảnh: Mạnh Quân).
Tuy vậy, không phải đơn vị nào cũng "mặn mà" với vàng miếng. Các công ty mạnh về vàng trang sức có thể ít quan tâm vì biên lợi nhuận thấp và rủi ro chính sách cao. Ngược lại, những doanh nghiệp vốn có thế mạnh trong sản xuất vàng nhẫn 9999 nhiều khả năng sẽ tích cực tham gia.
Tuy nhiên, ông dự báo giá vàng miếng SJC khó có thể giảm sâu trong ngắn hạn ngay cả khi có thêm nhiều thương hiệu. “Thương hiệu quốc gia SJC vẫn giữ vị thế trong tâm lý người tiêu dùng. Chính sách mới có thể chỉ kéo giá vàng miếng SJC xuống tiệm cận với vàng nhẫn 9999, khó bằng được giá thế giới”, ông nói.
Ông cũng nhấn mạnh bản chất vàng nhẫn 9999 là vàng nguyên chất tương tự vàng miếng và hiện giá vàng nhẫn vẫn đang ở mức cao. Vì vậy, ngay cả khi giá vàng SJC hạ nhiệt, mặt bằng giá chung cũng khó giảm nhiều so với vàng nhẫn.
Ngân hàng, doanh nghiệp muốn được cấp phép sản xuất vàng miếng phải có giấy phép mua bán, kinh doanh mặt hàng này. Họ cũng phải đáp ứng điều kiện về vốn, với doanh nghiệp là từ 1.000 tỷ đồng trở lên, ngân hàng từ 50.000 tỷ.
Ngoài ra, các đơn vị này phải không trong diện bị xử phạt hành chính về kinh doanh vàng hoặc bị phạt nhưng đã khắc phục xong hậu quả. Họ cũng cần có quy định nội bộ về sản xuất vàng miếng như quy trình nhập nguyên liệu, sản xuất, giám sát, kiểm soát chất lượng sản phẩm.
Ngoài ra, Nghị định cũng quy định mọi giao dịch mua bán vàng có giá trị từ 20 triệu đồng trong ngày trở lên của một khách hàng phải được thanh toán qua tài khoản ngân hàng. Quy định này nhằm xác thực thông tin khách hàng, tăng tính công khai, minh bạch trong giao dịch mua, bán vàng.
Các doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ khi bán vàng nguyên liệu mua từ ngân hàng thương mại phải lập hóa đơn điện tử, lưu trữ dữ liệu đầy đủ và kết nối thông tin với Ngân hàng Nhà nước. Việc này nhằm kiểm soát các giao dịch mua, bán vàng nguyên liệu.
