Xăng dầu quá nóng, Bộ Công Thương muốn giữ lại quỹ bình ổn

Bộ Công Thương đang lấy ý kiến dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 95/2021 và Nghị định 83/2013 về kinh doanh xăng dầu.

Thời gian qua, có một số ý kiến cho rằng nên bỏ quỹ bình ổn giá xăng dầu vì không hiệu quả. Tuy nhiên, theo ý kiến của Bộ Công Thương, quỹ bình ổn là công cụ linh hoạt duy nhất để Nhà nước có thể điều hành mức tăng giảm giá xăng dầu trong từng kỳ điều hành.

"Nếu bỏ quỹ bình ổn giá sẽ đồng nghĩa với việc bỏ điều hành giá xăng dầu", Bộ Công Thương nêu quan điểm và cho rằng quỹ này vừa qua đã phát huy hiệu quả tác dụng trong việc tạo nên một "bước đệm" nhằm góp phần bình ổn giá, kiềm chế lạm phát, ổn định vĩ mô, duy trì tăng trưởng và ổn định an sinh xã hội.

Theo đó, Bộ Công Thương đề xuất phương án giữ nguyên quỹ bình ổn giá xăng dầu, tuy nhiên có sửa đổi theo hướng quy định nguyên tắc sử dụng quỹ. Cụ thể, cơ quan quản lý chỉ can thiệp điều hành giá thông qua trích lập, chi quỹ khi giá xăng dầu tăng từ 10% trở lên hoặc giảm 7% trở lên so với kỳ công bố giá liền trước.

Ưu điểm của phương án này là Nhà nước vẫn có công cụ điều hành khi cần thiết nhưng giảm dần sự can thiệp vào giá xăng dầu, đưa mặt hàng này dần vận hành theo thị trường. Còn nhược điểm là các doanh nghiệp vẫn phải trích lập, chi quỹ bình ổn theo chỉ đạo điều hành của Nhà nước, nên khả năng sẽ có sự không đồng thuận.

Ngoài ra, công thức tính giá cơ sở thay đổi theo hướng Nhà nước chỉ công bố giá định hướng, gồm các yếu tố như giá thế giới, thuế, lợi nhuận định mức, các chi phí khác do doanh nghiệp tự xác định và chịu trách nhiệm trước cơ quan kiểm toán.

Cũng tại dự thảo, Bộ Công Thương muốn giao toàn bộ việc điều hành và tính toán các chi phí kinh doanh xăng dầu cho Bộ Tài chính. Còn Bộ Công Thương sẽ chỉ phối hợp theo chức năng nhiệm vụ được giao.

Ưu điểm của phương án này là bảo đảm việc phân công, quản lý xăng dầu về đúng chức năng nhiệm vụ của các Bộ, ngành. Bộ Tài chính có chuyên môn về lĩnh vực tài chính sẽ tính toán, hướng dẫn và công bố giá điều hành với mặt hàng xăng dầu.

Nhược điểm là việc điều hành giá sẽ tách xa việc điều hành cung cầu xăng dầu nên sẽ có những bất ổn khi lợi ích giữa các chủ thể trên thị trường không được hài hòa; không có sự độc lập khách quan trong xác định, phản ánh các chi phí kinh doanh xăng dầu trong giá cơ sở.

Còn nếu giữ nguyên các quy định hiện hành, Bộ Công Thương cho rằng nhược điểm là khi có vấn đề phát sinh, cần phải có sự phối hợp giữa các Bộ, ngành để cùng xử lý.