VinFast sẽ dừng sản xuất xe xăng, ô tô Việt có bớt khốc liệt cạnh tranh?

2022 ngành ô tô có "khả năng phục hồi tương đối chắc chắn" 

SSI Research vừa có báo cáo phân tích triển vọng ngành ô tô năm 2022 với nhận định, "bỏ qua những bất ổn trong ngắn hạn, triển vọng 2022 có thể tươi sáng hơn với khả năng phục hồi tương đối chắc chắn".

Theo SSI, hiện tại, triển vọng ngắn hạn của các công ty ô tô vẫn còn chưa ổn định do dịch bệnh vẫn còn diễn biến phức tạp. Tuy nhiên, với 70% dân số Việt Nam đã được tiêm vaccine mũi 2 tính đến cuối năm 2021 và các biến thể Covid-19 mới có khả năng sẽ ít gây rủi ro tới sức khỏe hơn, tác động từ việc giãn cách xã hội sẽ ít nghiêm trọng hơn năm 2021.

"Chúng tôi ước tính nhu cầu ô tô sẽ tăng 16% trong 2022. Chúng tôi cho rằng với mức nền so sánh thấp trong năm 2021, cùng với tỷ lệ sở hữu ô tô còn rất thấp tại Việt Nam và việc Chính phủ giảm 50% phí trước bạ theo Thông tư 103/2021/ND-CP có thể là nền tảng vững chắc cho mức tăng trưởng cao trong năm 2022", các chuyên gia phân tích tại SSI đánh giá.

Trong khi đó, tình trạng thiếu cung chip tiếp tục làm giảm nguồn cung ô tô, lợi nhuận các công ty ô tô có thể đạt tăng trưởng mạnh.

Theo dự báo của IHS Markit và Fitch Ratings, số lượng xe sản xuất trên toàn cầu ước tính giảm trung bình 4% so với cùng kỳ trong năm 2022, do tình trạng thiếu cung chip dự kiến tiếp diễn cho đến nửa cuối năm.

Nhiều công ty ô tô đã tăng giá bán mẫu xe mới trong 2021 và SSI ước tính việc này sẽ có tác động rõ ràng tới thị trường ô tô trong năm nay. "Cả nhà sản xuất ô tô và đại lý phân phối sẽ hưởng lợi từ chênh lệch cung cầu trong ngắn hạn này", phía SSI dự báo.

Liên quan đến sự kiện VinFast tuyên bố sẽ dừng sản xuất xe xăng vào cuối năm 2022 để tập trung vào xe điện, theo đánh giá của đơn vị cung cấp báo cáo trên, điều này sẽ tạo cơ hội cho nhiều hãng xe khác.

Hiện tại, xe xăng của VinFast chiếm gần 11% thị phần ô tô trong nước, do đó, khi VinFast dừng sản xuất xe xăng sẽ tạo nhiều cơ hội cho các hãng xe khác phát triển và giành vị thế dẫn đầu. Ngoài ra, do Vinfast là một trong những công ty có khả năng cạnh tranh cao về giá, việc thương hiệu này rời thị trường có thể giúp giảm bớt đáng kể áp lực cạnh tranh giảm giá đối với các hãng xe khác.

Thời điểm ghi nhận tăng trưởng cao đối với ngành ô tô ở Việt Nam có thể đến từ nửa cuối năm 2022. Nhu cầu mua xe sẽ chưa thực sự mạnh trong nửa đầu năm do khả năng dịch bệnh gia tăng vì biến thể mới Omicron. Tuy nhiên, sau khi dần mở cửa trở lại trong nửa cuối 2022, doanh số bán xe trong ngành sẽ bắt đầu tăng nhanh hơn, cộng với mức nền so sánh thấp trong quý III/2021 sẽ là động lực ghi nhận kết quả kinh doanh đột biến.

"Định giá hấp dẫn với tiềm năng tăng trưởng lợi nhuận cao. Với câu chuyện tăng trưởng trong 2022, chúng tôi cho rằng ngành có tiềm năng tăng trưởng mạnh. Đặc biệt, lợi nhuận ngành hồi phục sau 2 năm ảm đạm có thể hỗ trợ tâm lý thị trường mạnh mẽ", SSI Research nêu quan điểm trong báo cáo mới phát hành. 

Doanh số ô tô giảm, doanh nghiệp vẫn tăng mạnh lợi nhuận

Nhìn lại năm 2021, doanh số ô tô ảm đạm do ảnh hưởng của làn sóng bùng phát Covid thứ 3 và thứ 4 tại Việt Nam, nhưng nhanh chóng hồi phục trong các tháng cuối năm.

Do đợt bùng phát dịch bệnh kéo dài, doanh số bán ô tô 9 tháng đầu năm 2021 chỉ đạt 198.000 chiếc, giảm 3% so cùng kỳ. Tuy nhiên, sau khi mở cửa trở lại trong quý IV/2021, doanh số ô tô đã có sự hồi phục mạnh, với ước tính 156.000 xe bán ra trong quý IV (tăng 16% so với cùng kỳ), giúp doanh số cả năm 2021 ước đạt 354.000 chiếc (tăng 5%).

Sự phục hồi được hỗ trợ bởi Thông tư 103 /2021/ND-CP gần đây của Chính phủ, giảm 50% phí trước bạ cho ô tô lắp ráp trong nước trong giai đoạn 6 tháng từ ngày 1/12/2021.

Năm qua, tình trạng thiếu hụt chip kéo dài đã có tác động bất ngờ đến ngành ô tô. Theo ước tính của Hiệp hội Linh kiện điện tử thế giới (ECIA), thời gian hoàn thành cho một đơn đặt hàng linh kiện chip ô tô ở thời điểm tháng 12/2021 đã kéo dài tới 5 tháng (gần 22 tuần), gấp đôi thời gian đặt hàng bình thường trước dịch Covid-19 do vấn đề thiếu hụt chip toàn cầu.

Trong giai đoạn này, nhiều hãng xe đã phải cắt giảm 5-10% sản lượng sản xuất, hoặc tạm hoãn ra mắt các mẫu xe mới. Tuy nhiên cho dù doanh số giảm, nhiều công ty ô tô lại có lợi nhuận tăng mạnh. Lũy kế 9 tháng năm 2021, lợi nhuận ròng toàn cầu của các hãng xe Honda, Ford, và Toyota lần lượt tăng 129%, 480% và 102% so với cùng kỳ do nguồn cung ô tô giảm, cạnh tranh về giá giảm nhờ nhu cầu ô tô thế giới hồi phục tích cực trong 2021.

Nhìn chung, tác động của thiếu hụt chip ở mức vừa phải đang giúp các công ty sản xuất ô tô đẩy mạnh lợi nhuận trong ngắn hạn.

Bên cạnh đó, năm qua cũng chứng kiến xe nhập khẩu tràn vào thị trường với cạnh tranh gia tăng từ các hãng Trung Quốc. Trong 11 tháng của năm 2021, tổng cung ô tô tại Việt Nam tăng 6% so với cùng kỳ, trong đó ô tô nhập khẩu tăng 26%, chiếm 38% tổng doanh số bán xe ở Việt Nam (tăng 3% so với 2020), trong khi ô tô lắp ráp trong nước chỉ tăng 2%.

Đặc biệt, nhu cầu xe Trung Quốc nhập khẩu tiếp tục tăng mạnh. Trong 9 tháng năm 2021, có 16.300 xe ô tô nhập khẩu từ Trung Quốc, gấp 5 lần so với cùng kỳ và chiếm 22% tổng số ô tô nhập khẩu.

Đáng chú ý, năm 2021, các hãng xe lớn mất thị phần do cạnh tranh khốc liệt từ Vinfast và xe Trung Quốc. Ghi nhận tại báo cáo cho thấy, top 3 hãng xe lớn bao gồm Hyundai, Toyota và Thaco mất 5% tổng thị phần trong năm 2021, trong khi Vinfast giành thêm nhiều thị phần nhất (tăng 4% thị phần trong 2021) và thị phần hãng xe Trung Quốc nhập khẩu tăng 2% thị phần do các thương hiệu mới và nhỏ như VinFast, MG, BAIC giảm giá mạnh, đặc biệt trong đợt bùng phát làn sóng Covid-19 thứ 4.