Trung Quốc siết kiểm soát đất hiếm, thị trường toàn cầu liệu có gặp khó?

Chính phủ Trung Quốc đã công bố hàng loạt quy định mới nhằm bảo vệ nguồn cung đất hiếm, với lý do an ninh quốc gia.

Quy định này sẽ được áp dụng trong toàn bộ chuỗi cung ứng, từ khâu khai thác mỏ đến luyện kim và phân tách, chế biến, phân phối và xuất khẩu. Các nguyên tố đất hiếm là vật liệu rất quan trọng trong việc sản xuất nhiều sản phẩm công nghệ mới hiện nay, có thể kể đến như xe điện, tia laser, tên lửa...

Trung Quốc khẳng định đất hiếm là tài nguyên thuộc sở hữu nhà nước. Chính phủ nước này sẽ giám sát sự phát triển của ngành này. Mục đích của quy định mới nhằm đảm bảo an ninh tài nguyên quốc gia và an ninh công nghiệp và không cá nhân hoặc tổ chức nào được xâm phạm hay phá hủy tài nguyên đất hiếm.

Nikkei Asia nhận định quy định mới trên là động thái mới nhất nhằm bảo vệ lượng dự trữ kim loại quý hiếm này của Trung Quốc, trong bối cảnh Mỹ đang nỗ lực hạn chế Bắc Kinh tiếp cận với những công nghệ chip tiên tiến.

Trung Quốc hiện là nước sản xuất đất hiếm lớn nhất thế giới, đóng góp gần 90% nguồn cung toàn cầu. 

Đất hiếm quan trọng đến mức hồi tháng 5, Liên minh châu Âu (EU) thông qua tham vọng 2030 sẽ nội địa hóa được việc sản xuất vật liệu này. Nhu cầu đất hiếm của EU được dự báo tăng gấp 6 lần trong thập kỷ này và gấp 7 lần đến năm 2050.

Các quy định mới của Trung Quốc sẽ có hiệu lực từ ngày 1/10. Chính phủ nước này sẽ lập một hệ thống theo dõi thông tin đất hiếm. Các doanh nghiệp khai thác, nung chảy, phân tách và xuất khẩu đất hiếm cũng phải có quy trình tương tự, ghi nhận trung thực về các bước và nhập thông tin vào hệ thống quốc gia.

Những quy định mới thổi bùng lo ngại rằng giới hạn nguồn cung đất hiếm có thể làm tăng căng thẳng với phương Tây, đặc biệt là Mỹ. Mỹ thường xuyên cáo buộc Trung Quốc dùng kinh tế để gây ảnh hưởng lên các nước khác. Tuy nhiên, Bắc Kinh đã lên tiếng bác bỏ cáo buộc này.

Việc Trung Quốc siết quản lý đất hiếm cũng diễn ra trong bối cảnh đầu tháng này, EU công bố kế hoạch tăng thuế với xe điện Trung Quốc. Dù vậy, hai bên đang trong quá trình đàm phán lại về việc này.