Tín dụng đen giăng bẫy nạn nhân như thế nào?

Tại Hà Nội, tín dụng đen đang bủa vây nhiều tuyến đường, trường học, khu dân cư. Chỉ cần ra đường, người ta có thể bắt gặp hàng tá các biển hiệu cho vay tín dụng, cho vay ngân hàng không cần thế chấp với mức lãi suất trả theo ngày chỉ vài nghìn đồng lãi suất trên 1 triệu đồng tiền vay.

Vì cần kíp chi tiêu, sử dụng các mục đích riêng hay trả nợ, nhiều người đã sa bẫy mức lãi suất trên trời của tín dụng đen mà không hề hay biết.

Theo một số địa chỉ cho vay vốn ngân hàng trên đường Xuân Thủy - Nguyễn Chánh (Hà Nội), hạn mức cho sinh viên vay tối thiểu 500.000 đồng tối đa là 2 triệu đồng, mức lãi suất là 2.500 đồng/triệu/ngày. Tuy nhiên, từ 2 triệu trở đi, mức lãi suất sẽ tăng gấp đôi 5.000 đồng/triệu/ngày.

Cho vay sinh viên là thế, còn với những người nông dân hoặc người cần tiền để phục vụ mục đích riêng, mức lãi suất cũng theo thỏa thuận và được mặc cả theo ngày. Khách vay từ 5 triệu đồng trở đi, mức lãi suất theo ngày sẽ là 5.000 đồng/triệu, vay từ 8 – 10 triệu, mức lãi suất sẽ là 7.000 đồng/triệu, vay từ 30 triệu – 50 triệu, lần lượt số tiền trả lãi suất theo ngày sẽ tăng lên từ 8 - 10.000 đồng/triệu/ngày.

Theo phân tích của 1 chuyên viên tín dụng một ngân hàng, với lãi suất theo ngày 5.000 đồng/triệu/ngày, nếu khách hàng vay số tiền 5 triệu, một ngày sẽ phải trả là 25.000 đồng, tương ứng mức lãi suất ngày là 0,5%; mỗi tháng phải trả 750.000 đồng, tương ứng mức lãi suất tháng là 15%; và số tiền phải trả 1 năm sẽ là 9 triệu đồng, tương ứng mức lãi suất 180%/năm.

Đây là mức lãi suất cao so với lãi suất cho vay tiêu dùng đang được các ngân hàng thương mại áp dụng là 3%/tháng và 36%/năm. Nó còn cao hơn cả mức lãi suất cho vay trả góp, vay tiêu dùng cá nhân ở  các công ty tài chính 60% - 70%/năm.

Còn nếu với mức vay từ 10 triệu, đến 30 triệu, lãi suất ngày sẽ được tính thấp nhất cũng là 6.500 đến 8.000 đồng/triệu/ngày. Như vậy, với mức vay 10 triệu đồng, lãi suất 6.500 đồng/triệu/ngày, khách sẽ phải trả 65.000 đồng/ngày (tương ứng mức lãi suất 0,65%); gần 2 triệu đồng/tháng (19,5%/tháng) và khoảng 23 triệu đồng/năm (234%/năm).

Với mức vay 30 triệu đồng, lãi vay 8.000 đồng/triệu/ngày, mỗi ngày người vay tín dụng đen phải trả 240.000 đồng, tương ứng với lãi suất 0,8%/ngày. Mỗi tháng trả 7,2 triệu đồng, tương ứng với 24%/tháng và mỗi năm trả 86,4 triệu đồng, tương ứng lãi suất năm 288%/năm.

Đáng nói, theo nhiều nạn nhân của tín dụng đen, nếu 1 tháng, khách không trả đủ lãi, số lãi không chỉ cộng vào gốc mà người vay còn phải chịu phạt không trả lãi từ 30 -  50% lãi phải trả. Nếu thời hạn vay 6 tháng, khách không trả lãi từ tháng thứ 3 trở đi, các tháng sau sẽ bị phạt rất nặng. Lãi mẹ đẻ lãi con, cộng với cả mức phạt, khiến rất nhiều người mất tiền của, thậm chí mất cả nhà cửa vì tín dụng đen.

Tín dụng đen vay dễ, khó trả, đã mắc vào rất khó có thể thoát ra, đó là tình cảnh chung của rất nhiều người đã và đang là nạn nhân của nó. Nếu học sinh, sinh viên là đối tượng vay ít, chịu gánh nặng lãi suất thấp thì những người vay tín dụng đen để đầu tư, trả nợ hay nướng vào cờ bạc, đỏ đen hoặc sân chơi bán hàng đa cấp thì số tiền vay của họ thường lớn hơn 10 triệu đồng và số tiền lãi cũng từ đó tăng lên con số rất khủng khiếp.

Chị Linh, một người từng là nạn nhân của tín dụng đen cho biết, nếu khách hàng có hợp đồng vay 50 triệu, tiền lãi theo ngày có thể phải trả lên tới 10.000 đồng/triệu/ngày. Mức tiền trả này sẽ tương ứng với mức lãi suất từ 30% tháng (15 triệu đồng) và tiệm cận gần 360%/năm (180 triệu đồng). Đây là mức lãi suất rất cao và những người đã trót vướng phải khó có thể trả được nợ nếu chỉ nhìn vào con số 10.000 đồng/triệu/ngày mà các đối tượng tín dụng đen đưa ra.

Theo nhiều chuyên gia, giới tài chính thì lãi suất của tín dụng đen đang là thách thức đối với các cơ quan chức năng và giới làm luật bởi đây là mức lãi suất trả theo ngày và được thỏa thuận giữa hai bên. Mức lãi suất tính theo % quá cao, vượt trên các quy định của luật pháp.

Về quy định lãi suất, theo Luật sư Trương Thanh Đức, Chủ nhiệm CLB Pháp chế - Hiệp hội NH cho biết, tại Khoản 1 Điều 476 Bộ luật Dân sự 2005, quy định về lãi suất vay thỏa thuận không được vượt quá 150% của lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố đối với loại cho vay tương ứng”. Theo Quyết định 2868/QĐ-NHNN 29/11/2010 của Ngân hàng Nhà nước, kể từ ngày 01 tháng 12 năm 2010, lãi suất cơ bản là 9%/ năm. Với quy định này, lãi suất năm theo thỏa thuận của các bên sẽ không được vượt quá 13,5%/năm và 1,1%/tháng

Còn theo chuyên gia Tài chính – Ngân hàng TS Nguyễn Trí Hiếu, con đường đến tín dụng đen hiện nay xuất phát từ việc cần thiết vay vốn của người dân, rất nhiều người có nhu cầu vốn thực nhưng tiếp cận ngân hàng là điều rất khó vì họ không có tài sản đảm bảo hoặc thế chấp theo quy định vay của ngân hàng. Hơn nữa, những người tìm đến tín dụng đen đều là có nhu cầu cấp thiết trả nợ, đầu tư ngắn hạn nên họ không chú ý đến con số lãi suất tính theo %.

Nguyễn Tuyền