Tiền trả nợ công vượt 25% tổng thu ngân sách năm nay

PGS. TS Trần Đình Thiên cho rằng, quan niệm chưa rõ ràng dẫn đến không đánh giá đúng và hết nguy cơ của nợ công

Diễn đàn kinh tế mùa Xuân 2014 với chủ đề "Động lực phát triển mới từ cải cách thể chế" đã khai mạc sáng nay tại Quảng Ninh và sẽ diễn ra trong 2 ngày 28, 29/4.

Tại phần trình bày của PGS. TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện kinh tế Việt Nam, nội dung nợ công và nợ xấu được được nhiều lần đề cập. Theo vị chuyên gia này, nợ xấu và nợ công là 2 vấn đề lớn nhưng được coi là một nút thắt và đây là cản trở lớn nhất của sự phục hồi nền kinh tế.

Điểm đầu tiên mà công Thiên lưu ý, quan niệm chưa rõ ràng dẫn đến không đánh giá đúng và hết nguy cơ của nợ công. Số liệu về nợ xấu và nợ công theo vị chuyên gia này có thể khác nhau, nhưng ở Việt Nam, sự sai số là quá lớn.

Theo đó, con số nợ công được công bố là 55,7% GDP, tỷ lệ an toàn so với mức 65% theo quy định. Sự "an toàn" đó chứa đựng nguy cơ ảo tưởng về mức độ an toàn của sự rủi ro. Nguyên nhân là nếu tính cả nợ doanh nghiệp Nhà nước nước không được Chính phủ bảo lãnh và nợ đọng xây dựng cơ bản, nợ công của Việt Nam lên tới gần (hoặc hơn) 100% GDP.

Đồng thời, nguy cơ nợ công của Việt Nam nằm ở tốc độ tăng nợ (tăng nhanh hơn tốc độ tăng GDP) và cơ cấu nợ (tỷ lệ nợ ngắn hạn lớn và áp lực trả nợ tăng). Trong khi đó, năng lực trả nợ của Chính phủ giảm do nền kinh tế suy yếu dẫn đến việc thậm chí vay để nợ.

Ông Thiên dẫn số liệu tổng trả nợ của chính phủ trong 5 năm từ 2010 tới 2014, với con số tăng dần và lên tới gần 209 nghìn tỷ đồng vào năm nay. Nghĩa vụ trả nợ tăng nhanh sẽ vượt qua "vạch đỏ" 25% thu ngân sách Nhà nước trong năm 2014 và vượt 30% trong những năm tiếp theo.

Để giải tỏa nguy cơ nợ công, PGS. TS Trần Đình Thiên kiến nghị tiếp cận xử lý hệ thống luật liên quan đến đầu tư công và doanh nghiệp nhà nước theo cách đồng thời sửa 6 đạo luật (Luật ngân sách, luật doanh nghệp, luật đầu tư công , luật xây dựng...) trong một thời gian ngắn, theo quy trình đặc biệt (tình huống khẩn cấp, tập trung làm nhanh để quốc hội thông qua trong vòng 6 tháng).

Đồng thời, đẩy mạnh tiến độ cổ phần hóa nhưng không theo logic phong trào như việc mỗi ngày cổ phần hóa 1 doanh nghiệp mà theo logic "cưỡng bức cải cách có điều kiện"

Với Luật ngân sách, chú trọng áp dụng triệt để nguyên tác "ràng buộc cứng" và phân cấp ngân sách theo hướng tăng tính độc lập của Ngân sách Trung ương và địa phương.