Thuế môi trường xăng dầu: Không thể thu quá cao để hòa vào ngân sách!

Thưa ông, gần đây khi đề xuất nâng khung thuế bảo vệ môi trường (BVMT) với xăng dầu từ 1.000 - 4.000 đồng/lít lên 3.000 - 8.000 đồng/lít, cơ quan soạn thảo là Bộ Tài chính đã vấp phải nhiều phản ứng từ dư luận. Bản thân ông có quan điểm thế nào?

- Thuế ở đây phải hiểu mục tiêu là để điều tiết, quản lý hoạt động kinh doanh; mục tiêu thứ hai là tăng thêm nguồn thu cho ngân sách. Trong đó, mục tiêu thứ hai chỉ là mục tiêu kèm theo để điều tiết làm sao cho hoạt động kinh doanh được ổn định.

Giá xăng dầu trên thế giới thường xuyên biến động, nên phải sử dụng sắc thuế nào đó để điều tiết cho giá xăng dầu được ổn định, không bị biến động thất thường.

Tôi cho rằng, việc sử dụng các chính sách thuế với mặt hàng xăng dầu là bắt buộc phải có. Tuy nhiên, việc sử dụng thuế BVMT để điều tiết giá để là sao cho cho giá không quá thấp, không quá cao có lẽ là không phù hợp với mục tiêu thuế về môi trường.

Thuế BVMT là nhằm để bảo vệ môi trường, tái tạo môi trường chứ không phải để điều tiết giá. Chính vì vậy nên theo tôi, việc sử dụng thuế BVMT là cần thiết nhưng chỉ nên ở mức độ vừa phải để đảm bảo mục tiêu tái tạo môi trường.

Biên độ xin nâng khung thuế mà Bộ Tài chính đưa ra là quá rộng?

- Nếu như thu quá cao và không phải thực sự thu để tái tạo môi trường do những tác hại của việc sử dụng xăng dầu gây ra mà lại được sử dụng để làm việc khác thì chưa chắc việc thu thuế đó đã mang lại tác dụng tốt. Thậm chí, đôi khi còn tạo nên tác dụng ngược.

Chúng ta biết rằng, xăng dầu là một mặt hàng có tác động rất mạnh đến các lĩnh vực từ sản xuất kinh doanh đến đời sống thường nhật của người dân. Nếu như đưa ra các sắc thuế với xăng dầu khiến giá mặt hàng tăng cao thì sẽ gây ra chi phí đẩy, khiến giá thành, giá cả các mặt hàng khác tăng cao.

Đặc biệt, xăng dầu cũng là nguyên liệu đầu vào của rất nhiều ngành sản xuất. Nếu giá xăng dầu bị đẩy lên quá cao thì sẽ dẫn đến tình trạng làm mất khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp, mất năng lực cạnh tranh của hàng hóa trong nước so với hàng hóa nước ngoài.

Cho nên, nếu cứ đề xuất đưa thuế BVMT với xăng dầu lên quá cao thì chưa chắc đã thu được tác dụng tốt mà còn gây ra nhiều tác hại.

Thực ra, cái người dân muốn là sự minh bạch trong thu – chi thuế BVMT song, theo lý giải của Bộ Tài chính, phần thu thuế BVMT xăng dầu sẽ hòa chung vào ngân sách sau đó từ nguồn ngân sách chung sẽ có phân bổ cho sự nghiệp BVMT.

- Như tôi đã nói, thuế BVMT xăng dầu là để tái tạo lại môi trường do những thiệt hại về môi trường mà việc sử dụng xăng dầu gây ra. Nên mức thu cũng phải đảm bảo ở mức hợp lý, đúng với thực trạng mà mặt hàng này đang gây ra cho môi trường.

Nếu không minh bạch, nếu thu cao mà sau đó không sử dụng cho mục đích BVMT thì sẽ làm sai ý nghĩa đó đi.

Mức thuế BVMT với xăng hiện là 3.000 đồng/lít sau khi tăng gấp 3 hồi 2015 và bên cạnh xăng dầu cũng có nhiều loại hàng hóa cũng đang phải đóng loại thuế này. Tuy nhiên, môi trường vẫn chưa được bảo vệ như kỳ vọng.

- Trên thực tế ta không thể đòi hỏi thu thuế BVMT xăng dầu là sẽ làm được cho môi trường trở nên trong sạch, an toàn hơn. Bởi gây ra ô nhiễm môi trường là tổng hợp của rất nhiều nguyên nhân, trong đó sử dụng xăng dầu chỉ là một trong những nguyên nhân mà thôi.

Thu thuế BVMT với xăng dầu chỉ giúp hạn chế, khắc phục một phần nào những vấn đề, những tác hại với môi trường khi sử dụng xăng dầu mà thôi như xả thải ra môi trường, ô nhiễm tại những khu vực khai thác, kinh doanh xăng dầu, chứ không phải là cải tạo được toàn bộ môi trường này.

Thế nên, tôi cho rằng, phần sử dụng từ thu thuế BVMT xăng dầu để chi phí cho cải tạo môi trường chỉ là một phần rất nhỏ chứ không phải là xăng dầu đứng ra chịu trách nhiệm toàn bộ cho xử lý ô nhiễm môi trường.

Nhiều ý kiến cho rằng tăng thu thuế BVMT với xăng dầu là một kiểu tận thu?

- Chúng ta thu thuế ở hoạt động nào thì phải sử dụng đúng với mục đích thu ban đầu. Chứ nếu thu thuế BVMT mà lại sử dụng cho mục đích khác thì có khi không nhưng không mang lại tác dụng như mong muốn mà lại tác động tiêu cực đến nền kinh tế.

Xin cảm ơn ông!

Bích Diệp