Thiếu điện ở Trung Quốc đang ảnh hưởng đến mọi thứ từ iPhone đến sữa

Tình trạng thiếu điện trầm trọng ở nước xuất khẩu lớn nhất thế giới không chỉ làm tổn thương đến chính tăng trưởng của Trung Quốc mà còn tác động trực tiếp đến chuỗi cung ứng, khiến nền kinh tế toàn cầu đang vật lộn thoát khỏi đại dịch có thể bị tê liệt.

Cuộc khủng hoảng năng lượng của Trung Quốc diễn ra trong thời điểm ngành công nghiệp vận tải đang phải đối mặt với tình trạng tắc nghẽn khiến việc giao hàng như quần áo, đồ chơi cho mùa mua sắm cuối năm bị chậm lại. Ngoài ra, tình trạng thiếu điện còn diễn ra ngay khi Trung Quốc bắt đầu mùa thu hoạch. Điều này làm gia tăng lo ngại về giá hàng hóa sẽ tăng mạnh.

"Nếu tình trạng thiếu điện và cắt giảm sản lượng để tiết kiệm điện tiếp tục diễn ra, thì cuộc khủng hoảng có thể là một nhân tố khác gây ra các vấn đề về nguồn cung trên toàn cầu. Đặc biệt khi cuộc khủng hoảng này bắt đầu ảnh hưởng đến việc sản xuất các mặt hàng xuất khẩu", ông Louis Kuijs - nhà kinh tế cấp cao về châu Á tại Oxford Economics - cho biết.

Tăng trưởng chậm

Các nhà kinh tế đã cảnh báo về tăng trưởng chậm ở Trung Quốc. Citigroup cho rằng các nhà xuất khẩu sẽ đặc biệt chịu rủi ro khi nền kinh tế Trung Quốc đang suy yếu. Các nhà xuất khẩu kim loại như Australia, Chile và các đối tác thương mại quan trọng như Đức cũng sẽ bị ảnh hưởng phần nào.

Đối với người tiêu dùng, câu hỏi đặt ra là liệu các nhà sản xuất sẽ chịu chi phí cao này hay họ sẽ chuyển sang cho người tiêu dùng.

"Điều này giống như một cú sốc lạm phát kèm suy thoái khác đối với ngành sản xuất, không chỉ đối với Trung Quốc mà còn đối với thế giới", ông Craig Botham - Nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Pantheon Macroeconomics nói và thêm rằng: "Việc tăng giá hiện nay là khá lớn. Đây là hệ quả của việc Trung Quốc tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu".

Hiện Bắc Kinh đang nỗ lực ổn định tình hình bằng cách đảm bảo cung ứng điện bằng mọi giá. Nhưng tác động đến nền kinh tế toàn cầu đến đâu sẽ phụ thuộc vào những nỗ lực đó mang lại kết quả nhanh như thế nào. Nhiều nhà máy ở Trung Quốc đã giảm sản lượng trong kỳ nghỉ Quốc khánh của Trung Quốc kéo dài một tuần qua. Các chuyên gia kinh tế vẫn đang theo dõi sát sao liệu tình trạng thiếu điện có quay trở lại khi hết kỳ nghỉ.

Tuy nhiên, một số ngành đang chịu áp lực và những thiệt hại mà họ chịu có thể nhanh chóng lan sang một số lĩnh vực khác.

Giấy

Việc sản xuất hộp các tông và vật liệu đóng gói vốn đã căng thẳng do nhu cầu tăng vọt trong thời kỳ đại dịch. Hiện tại, việc ngừng hoạt động tạm thời ở Trung Quốc đã ảnh hưởng nghiêm trọng hơn đến sản lượng, dẫn đến nguồn cung có thể giảm từ 10% đến 15% trong tháng 9 và tháng 10, theo Rabobank. Điều đó sẽ gây thêm phức tạp cho các doanh nghiệp vốn đang phải gánh chịu sự thiếu hụt giấy trên toàn cầu.

Thực phẩm

Chuỗi cung ứng thực phẩm cũng gặp rủi ro do thiếu điện khiến mùa thu hoạch trở nên khó khăn hơn đối với nhà sản xuất nông nghiệp lớn nhất thế giới này. Giá lương thực toàn cầu đã tăng lên mức cao trong một thập kỷ và gia tăng lo ngại rằng tình hình sẽ tồi tệ hơn khi Trung Quốc gặp khó khăn trong việc sản xuất các loại cây trồng từ ngô, đậu nành đến lạc và bông.

Trong những tuần gần đây, một số nhà máy như nhà máy chế biến đậu nành để sản xuất thức ăn chăn nuôi và dầu ăn đã buộc phải đóng cửa hoặc giảm sản lượng để tiết kiệm điện. Giá phân bón cũng đang tăng chóng mặt khiến người nông dân phải đối mặt với áp lực chi phí gia tăng.

Các nhà phân tích của Rabobank cho rằng ngành công nghiệp chế biến sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng hơn so với các mặt hàng chủ lực như ngũ cốc và thịt. Trong lĩnh vực chế biến sữa, việc cắt điện có thể làm gián đoạn hoạt động của các nhà máy sữa. Các nhà cung cấp thịt lợn cũng sẽ phải đối mặt với sức ép từ việc thắt chặt nguồn điện cung cấp cho các kho lạnh.

Len

Bên ngoài Trung Quốc, những người chăn nuôi cừu ở Australia đang phải chuẩn bị cho nhu cầu yếu hơn. Các nhà máy len sợi ở Trung Quốc đã giảm đến 40% sản lượng do cắt điện vào tuần trước.

Thiết bị công nghệ

Thế giới công nghệ cũng sẽ đối mặt với một cú hích lớn bởi Trung Quốc là nơi sản xuất lớn nhất thế giới về các thiết bị công nghệ từ iPhone đến máy chơi game. Trung Quốc cũng là trung tâm chính đóng gói chất bán dẫn được sử dụng trong ô tô và các thiết bị máy móc.

Một số công ty đã phải tạm ngừng hoạt động các cơ sở sản xuất ở Trung Quốc để tuân thủ các biện pháp tiết kiệm điện của địa phương. Pegatron Corp, một đối tác quan trọng của Apple, cho biết tháng trước họ đã bắt đầu áp dụng các biện pháp tiết kiệm điện. Trong khi đó, ASE Technology Holding - nhà đóng gói chip lớn nhất thế giới - cũng đã tạm ngừng sản xuất trong vài ngày.

Tác động tổng thể đối với lĩnh vực công nghệ đến nay vẫn hạn chế do thông lệ đóng cửa sản xuất vào thời điểm Quốc khánh Trung Quốc kéo dài. Nếu cuộc khủng hoảng năng lượng tồi tệ hơn, nó có thể ảnh hưởng đến sản lượng khi mùa mua sắm cuối năm đang đến gần.

Những gã khổng lồ trong ngành công nghệ như Dell hay Sony không thể chịu thêm một cú sốc nguồn cung nữa sau khi đã ngấm đòn do tình trạng thiếu chip trên toàn cầu dự kiến kéo dài đến năm 2022.

Các nhà sản xuất ô tô

Bất kỳ sự suy thoái nào nữa của thị trường chất bán dẫn cũng sẽ khiến các nhà sản xuất ô tô phải đau đầu. Ngành công nghiệp sản xuất ô tô, vốn nằm trong danh sách các ngành được bảo vệ trong thời điểm như thế này, cho đến nay vẫn chưa bị ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng thiếu điện.

Tuy nhiên, vẫn có một ngoại lệ. Các nhà máy của Toyota tại Thiên Tân và Quảng Châu - sản xuất hơn 1 triệu chiếc mỗi năm - cho biết một số hoạt động sản xuất của họ đã bị ảnh hưởng do thiếu điện.