"Tay to" gom vàng và bí ẩn mang tên Trung Quốc

Các ngân hàng trung ương trên thế giới, đặc biệt là Trung Quốc, đang đẩy mạnh gom vàng với quy mô lớn, tạo áp lực lên nguồn cung và khiến thị trường kim loại quý toàn cầu đối mặt nhiều rủi ro biến động. 

Thống kê 3 năm gần đây cho thấy, lượng vàng mà các ngân hàng Trung ương mua vào duy trì trung bình khoảng 1.000 tấn/năm - mức cao bất thường trong lịch sử. Dù nhu cầu năm nay được dự báo có thể giảm nhẹ, tổng dự trữ vàng toàn cầu vẫn có khả năng tăng tới 950 tấn, vượt xa mức trung bình dài hạn.

"Tay to" gom vàng, Trung Quốc được cho là dẫn dắt xu hướng

Công bố từ Ngân hàng Trung ương Trung Quốc cho thấy, lượng vàng mua vào trong năm nay dự ở mức vừa phải là 25 tấn với 1,9 tấn trong tháng 8, 1,9 tấn trong tháng 7 và 2,2 tấn trong tháng 6.

Con số công bố là vậy, song giới chuyên gia nhận định lượng vàng Trung Quốc nắm giữ có thể cao hơn nhiều.

Đơn cử, bộ phận phân tích từ Société Générale (SocGen) ước tính dựa trên dữ liệu thương mại, tổng lượng vàng mua vào của Trung Quốc có thể đạt tới 250 tấn trong năm nay. Con số này tương đương hơn 1/3 tổng nhu cầu của các ngân hàng trung ương trên toàn cầu, cho thấy Trung Quốc tiếp tục đóng vai trò dẫn dắt xu hướng. 

“Trung Quốc mua vàng như một phần chiến lược phi USD. Không giống dầu mỏ theo dõi được bằng vệ tinh, không có cách nào biết được vàng đi về đâu và chảy vào túi của ai”, Jeff Currie - Giám đốc chiến lược tại Carlyle - nhận định.

Trong khi đó, Bruce Ikemizu - Giám đốc Hiệp hội Thị trường vàng thỏi Nhật Bản - thì tin rằng dự trữ vàng hiện tại của Trung Quốc là gần 5.000 tấn, gấp đôi mức công bố.

Trung Quốc gom từ nhiều nguồn khác nhau ảnh hưởng đến thị trường chung?

Hiện Trung Quốc là nhà sản xuất và tiêu thụ vàng lớn nhất thế giới. Quốc gia này đã phát động chương trình mua vàng chính thức, được điều tiết và quản lý bởi Cục Quản lý Ngoại hối Nhà nước (SAFE) - một bộ phận của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc.

Vàng thường được dự trữ tại Bắc Kinh hoặc Thượng Hải. Một cựu quan chức cho biết SAFE thường đặt mục tiêu mua vàng trong một năm hoặc 5 năm, và lượng vàng nắm giữ hiện tại còn thấp hơn nhiều so với mục tiêu.

Chiều ngược lại, Trung Quốc cũng là quốc gia khai thác vàng lớn nhất thế giới, chiếm 10% sản lượng toàn cầu vào năm 2025. Trung Quốc còn đang mời gọi các quốc gia đang phát triển lưu trữ vàng trong nước. Thông tin đáng chú ý mới đây cho thấy Campuchia vừa đồng ý gửi số vàng mới mua bằng đồng NDT vào kho vàng của Sàn giao dịch Vàng Thượng Hải tại Thâm Quyến. 

Giới quan sát cũng cho rằng các đơn đặt hàng thỏi vàng 400oz mới đúc có số seri liên tiếp, thường được tinh luyện ở Thụy Sĩ hoặc Nam Phi, vận chuyển qua London và bay tới Trung Quốc.

Phía SocGen lưu ý, nhu cầu vàng của Trung Quốc đang được đáp ứng từ nhiều nguồn khác, qua đó tạo ra áp lực đột biến lên thị trường.

Nhà đầu tư “nín thở” chờ đợi diễn biến giá

Những động thái quy mô lớn và âm thầm dẫn đến khó khăn trong việc dự đoán giá vàng trong bối cảnh hiện tại.

Financial Times nhận định chiến lược mua vàng trong thầm lặng phản ánh những thách thức ngày càng tăng với các chuyên gia, khi họ phải vật lộn dự đoán xu hướng giá vàng trong một thị trường bị chi phối bởi hoạt động mua bán của các ngân hàng trung ương.

Mặt khác, sự bất ổn kinh tế và căng thẳng địa chính trị từ trước đến nay cũng được xem là động lực chính khiến các ngân hàng Trung ương ưu tiên vàng - tài sản an toàn, không phụ thuộc vào rủi ro từ bên thứ ba hay yếu tố chính trị. 

Cạnh tranh thương mại với Mỹ cũng thúc đẩy nhiều nước muốn giảm bớt sự phụ thuộc vào đồng USD, coi vàng là công cụ phòng vệ chiến lược.

Trong khi đó, thị trường vẫn đang chờ loạt dữ liệu kinh tế quan trọng của Mỹ - gồm biên bản họp FOMC và báo cáo việc làm - những yếu tố sẽ định hình triển vọng lãi suất sắp tới. “Xác suất Fed cắt giảm lãi suất vào tháng tới đã giảm xuống 42% trong đêm, từ mức gần 100% ngay sau quyết định tháng 9. Diễn biến này làm giảm khẩu vị đầu tư đối với vàng,” ANZ nhận định trong một báo cáo.

Giá vàng thế giới biến động liên tục thời gian gần đây. Chỉ tính từ đầu tuần (phiên 17/11) đến nay, giá vàng đã 3 lần đảo chiều. Hiện, giá vàng thế giới giao dịch quanh 4.106 USD/ounce, tăng 40,55 USD. Quy đổi theo tỷ giá ngân hàng, vàng thế giới tương đương 130,6 triệu đồng/lượng - thấp hơn vàng trong nước hơn 20 triệu đồng/lượng.